Memleket basshysy «Atameken» Ulttyq kásipkerler palatasynyń VIII sezine qatysty
Qasym-Jomart Toqaev óz sózinde Kásipkerler palatasy Úkimettiń senimdi seriktesine aınalǵanyn jáne elimizdiń ornyqty damýyna zor úles qosyp kele jatqanyn aıtty. Onyń pikirinshe, «Atameken» ulttyq bıznestiń múddesin tek Qazaqstanda ǵana emes, sondaı-aq halyqaralyq deńgeıde de únemi qorǵaıdy.
Bes jyl buryn shaǵyn jáne orta bıznestiń ishki jalpy ónimdegi úlesi 24 paıyz boldy. Qazir bul kórsetkish 32 paıyzǵa jetti jáne salada 3,5 mıllıon otandasymyz jumyspen qamtylǵan.
– Búkil álemge taraǵan epıdemıa byltyrdan beri elimizdegi kásipkerliktiń damýyna kedergi keltirdi. Qıyn sátte memleket bıznes salasyna jan-jaqty qoldaý kórsetti. Ártúrli memlekettik baǵdarlamalar aıasynda jalpy quny 6,3 trıllıon teńge bolatyn daǵdarysqa qarsy sharalardyń 3 toptamasy júzege asyryldy. Bul ahýaldy túzeýge jáne ekonomıkalyq belsendilik pen kásipkerlik bastamalardy qaıta qalypqa keltirýge múmkindik berdi. Jumyssyzdyqtyń birden beleń alýyna jáne kásiporyndardyń jappaı bankrotqa ushyraýyna jol bermedik. Bıylǵy 8 aıdyń qorytyndysy boıynsha, el ekonomıkasy 3 paıyzǵa ósti. Memleket bızneske kómek kórsetý isin jalǵastyra beredi, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysy 2022 jyly «Qarapaıym zattar ekonomıkasy» jáne Bıznestiń jol kartasy baǵdarlamalarynyń aıasynda 1 trıllıonnan kem emes qarjy bólingenin jetkizdi. Osy kúrdeli kezeńdegi basty mindet – adamdardyń densaýlyǵyn saqtaý jáne tolyqqandy kásipkerlik belsendilikti qalpyna keltirý sharalaryn teń ustaı bilý. Prezıdent bul jappaı vaksınalaý esebinen ǵana múmkin bolatynyn eske saldy.
– Búgin múmkindikti paıdalana otyryp, óz sózimdi kásipkerlik qoǵamdastyǵyna, onyń ishinde bıznes ıelerine, basshylyq pen qyzmetkerlerge arnamaqpyn. Bul rette elimizdiń ulttyq qaýipsizdigi, ekonomıkanyń tolyq iske qosylýy, turǵyndar tabysynyń qalpyna keltirilýi, sondaı-aq, eń bastysy, jaqyndarymyzdyń densaýlyǵy týraly sóz bolyp otyr. Qazaqstanda tıimdi, qaýipsiz jáne tegin vaksınalar bar. Sizderdiń túsinistik tanytyp, belsendi jumys istegenderińiz mańyzdy, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Prezıdent Úkimet pen bıznestiń jýyrda atqarýǵa tıisti mindetterine arnaıy toqtaldy. Onyń aıtýynsha, elimizge jańa retteýshi saıasat qajet. Qatań retteýden bıznestiń iskerlik belsendiligin yntylandyrýǵa, «smart regulation» dep atalatyn ózin-ózi retteýge kóshý kerek.
– Meniń tapsyrmam boıynsha, Parlament Májilisi «basynan bastap» retteý júıesine negizdelgen zań jobasyn engizdi. Onyń basty qaǵıdattary: «One in two out» qaǵıdasy, ıaǵnı qazirgi eki talaptyń ornyna bir jańasyn engizý, shekten tys retteýge jol bermeý úshin Túpkilikti mindetti talaptar reestrin jasaý, retteýshi apelásıa ınstıtýtyn engizý, ıaǵnı kásipkerlerdiń shaǵymdary boıynsha tıimsiz talaptardy sotsyz qaıta qaraý mehanızmderi bolýy kerek, jańa retteýshi mehanızmdi tájirıbeden ótkizý úshin eksperımentaldi quqyqtyq rejım tetikterin engizý. Zań jyl sońyna deıin qabyldanýǵa tıis. Qujatqa qatysty barlyq bazany 2023 jyly osy qaǵıdattyń engizilýine deıin daıyndaý qajet. Úkimetke ony Ulttyq palatamen tyǵyz yntymaqtasa otyryp, ázirleýdi tapsyramyn, – dedi Memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaev zamanaýı kásipkerlik ekojúıeniń qalyptasýyn Úkimet pen «Atameken» Ulttyq kásipkerler palatasynyń pandemıadan keıingi kezeńdegi negizgi ortaq basymdyǵy retinde atap ótti. Onyń pikirinshe, bıznesti tikeleı qoldaýdan básekege qabilettilik baǵytyndaǵy sapaly ózgeristerdi yntalandyrýǵa, tıimdilikke jáne kásiporyndardyń ónimdiligine kóshý kerek.
- Úkimet pen «Atameken» birlesip, shaǵyn jáne orta bıznesti damytýdyń jańa strategıasyn ázirleýi qajet. Qujatta bıznesti tikeleı, adressiz qoldaý men sýbsıdıalaýdan meılinshe naryqtyq quraldar men ádisterge kóshý máselesi qarastyrylady. Jalpy, shaǵyn jáne orta bıznes sanynyń ósýine qaramastan, ortasha kompanıalar úlesiniń tómen bolýy – burynǵy jáne áli kúnge deıin sheshilmegen problema. Dál osy kompanıalar meılinshe ornyqty ári básekege qabiletti. Osyǵan baılanysty shaǵyn bıznesten orta sanatqa kóshý úshin retteýshi jáne yntalandyrýshy jańa sharalar qajet. Úkimetke «Atamekenmen» birlesip, jyl aıaǵyna deıin Shaǵyn jáne orta bıznesti damytýdyń 2030 jylǵa deıingi tujyrymdamasyn qabyldaýdy tapsyramyn, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysy qazaqstandyq ónimdi damytý elimizdiń ekonomıkalyq saıasattaǵy basymdyqtarynyń biri ekenin aıtty. Elimizdi odan ári ındýstrıalandyrýdyń mańyzdy mindetteriniń biri – otandyq óńdeý kásiporyndaryn qoljetimdi shıkizatpen qamtamasyz etý.
Osyǵan baılanysty jyldyń sońyna deıin Prezıdenttiń tapsyrmasyna sáıkes qordalanǵan máseleni sheshýge baǵyttalǵan «Ónerkásip saıasaty týraly» zań qabyldanady.
– Ózderińizge málim, bıznestiń maǵan jasaǵan ótinishteri negizinde 2023 jyldan bastap eńbekaqy tóleý qorynan biryńǵaı tólem jasaý júıesin engizý týraly sheshim qabyldadym. Shaǵyn jáne orta bızneske túsetin júkteme 34 paıyzdan 25 paıyzǵa deıin azaıady. Mundaı tásildi ózin-ózi jumyspen qamtıtyn jáne jeke kásipkerlerge qatysty da qoldaný múmkindigin pysyqtaý qajet. Biz salyq prosesin basqarýdy jeńildetip, kásipkerlik qyzmetten barlyq salyqtar men búdjetten tys tólemderdi qamtıtyn biryńǵaı tólem jasaý múmkindigin qarastyrǵanymyz jón. Bul bıznesti «kóleńkeli aımaqtan» shyǵýǵa yntalandyrady. Úkimet pen «Atameken» Ulttyq kásipkerler palatasy birlese otyryp, qoldanystaǵy arnaıy salyq tártipterin jetildirý jumystaryn pysyqtaýy qajet, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Prezıdent memleket pen bıznes arasyndaǵy baılanysty sıfrlandyrýdy belsendi jalǵastyrýdyń mańyzdy ekenin atap ótti. 1 shildeden bastap salyq tóleýshiniń kontragentterdi derbes tekserýi úshin ıntegrasıalanǵan ashyq derekter bazasy – Atameken Business Information Services iske qosyldy.
– Sıfrlyq damýdyń mańyzdy baǵyttarynyń biri – jer ýchaskeleri, qurylystyń negizgi josparlary, qoljetimdi qýattar, komýnıkasıalar jáne basqa da aqparatty sıfrlandyrý. Bul – óndiristiń negizgi faktorlary. Onsyz bıznesti júrgizý múmkin emes. Sonymen qatar bul aqparat – asa qupıa. Aımaqtyq deńgeıdegi jumys belgili sebepterge baılanysty shegerilýde. Basty sebep – tanymal kompanıalarǵa bolysý, olarǵa jer men basymdyq berý, al shaǵyn jáne orta bıznestiń jumys isteýine múmkindik berilmeıdi. Úkimetke bul máseleni Sıfrlandyrý komısıasynyń aldaǵy otyrysynda qarastyrýdy tapsyramyn. Árbir ákim esep berýi tıis. Úkimet qatań baqylap, jumysty úılestirýge mindetti, – dedi Memleket basshysy.
Prezıdenttiń pikirinshe, bıznesti sıfrlandyrýdy belsendi júrgizý qajet. Qazaqstanda qazirdiń ózinde avtomattandyrý sebebinen jumys oryndarynyń 52 paıyzyna qaýip tónip tur.
– 2030 jylǵa qaraı jumys kúshiniń úshten bir bóligine jýyǵy sıfrlyq daǵdylardy meńgergen jáne erekshe qabiletteri bar jastar bolady. Olardy tıimdi paıdalanǵan jón. Úkimet «Atameken» Ulttyq kásipkerler palatasymen birlese otyryp, kadrlardy ázirleý úshin uzaqmerzimdi baǵyttardy aıqyndaýǵa tıis. Iaǵnı aldaǵy 10-12 jylǵa arnalǵan quzyretter boljamyn jasaý qajet, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysy óz sózinde Eýropa odaǵyndaǵy kóptegen memleket umtylyp otyrǵan kómirtegine beıtarap el bolý baǵytyna basa mán berdi.
– Qazaqstan – álemdegi energıany kóp tutynatyn elderdiń biri. Energıa teńgeriminiń 70 paıyzyn kómir generasıasy quraıdy. Munaı-gaz sektorynyń mańyzyn túsindirýdiń ózi artyq. Degenmen, álemdik qaýymdastyqtyń jaýapty múshesi retinde Qazaqstan 2060 jylǵa qaraı kómirteginen taza el bolýǵa nıetti ekenin málimdedi. Osy másele bizden tehnologıalyq jáne ekonomıkalyq túbegeıli qurylymdyq ózgeristerdi talap etedi. Bul árbir azamatqa qatysty. Osyǵan baılanysty Úkimet halyqaralyq sarapshylarmen birlese otyryp, 2060 jylǵa qaraı kómirtegin az paıdalanýshy el bolý tujyrymdamasyn pysyqtaýda. Atalǵan jumys barysynda otandyq bıznestiń kózqarasy men pikiri asa mańyzdy. Sondyqtan Palata men barsha bıznes qaýymdastyqty osy Tujyrymdamanyń jobasyn ázirleýge belsendi aralasýǵa shaqyramyn, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Prezıdent sózin qorytyndylaı kele, sıez barysynda qabyldanǵan naqty sheshimderdi Úkimet is júzinde paıdalanýy tıis ekenine nazar aýdardy. Qasym-Jomart Toqaev shaǵyn bıznesti damytý jáne nyǵaıtý memleket úshin basty basymdyq ekenin atap ótti.