Bıyl kóp salada jalaqy ósip jatyr, zeınetaqy men járdemaqy tólemderinde, Mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrýǵa tólenetin jarnalar men aýdarymdar mólsherinde de ózgerister bar. Sondaı-aq, Mindetti áleýmettik saqtandyrý júıesine de osy qańtardan bastap ózgerister engizildi.
Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qory jumys isteıtin azamattardy áleýmettik qorǵaýdyń qosymsha deńgeıin júzege asyratyn tetik.
– Mindetti áleýmettik saqtandyrý júıesiniń qarjy resýrstary jumys berýshilerdiń óz jumyskerleri úshin, sondaı-aq dara kásipkerler men jeke praktıkamen aınalysatyn adamdardyń ózderi úshin eń tómengi bir jalaqydan kem emes jáne jeti eselengen mólsherinen aspaıtyn tabystyń 3,5% mólsherinde tólenetin áleýmettik aýdarymdary esebinen qalyptasady.
2023 jyldan bastap eń tómengi jalaqynyń 70 myń teńgege deıin artatynyn eskere otyryp, bıylǵy 1 qańtardan bastap áleýmettik aýdarymdardyń eń tómengi mólsheri aıyna 2450 teńgeni (3,5%*70 000 teńge), al eń joǵary mólsheri 17 150 teńgeni (3,5%*7*70 000 teńge) quraıtyn bolady. Áleýmettik aýdarymdardyń ýaqytyly túsýi áleýmettik táýekelderdiń 5 túri – eńbek etý qabiletinen aıyrylýy, asyraýshysynan aıyrylýy, jumysynan aıyrylýy, júktilikke jáne bosanýǵa, sondaı-aq bala kútimine baılanysty kirisinen aıyrylýy kezinde azamattarǵa áleýmettik tólemder alýdy qamtamasyz etedi, – deıdi «Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qory» AQ Almaty qalasy boıynsha fılıalynyń dırektory Lázzat Saǵynbekova.
2023 jylǵy 1 qańtardan bastap áleýmettik tólemderdiń eki túriniń parametrleri ózgertiletin bolady. Birinshisi - jumysynan aıyrylýy jaǵdaıyna áleýmettik tólem, ol júıege qatysýshyǵa jumyssyz retinde tirkelgen kúnnen bastap eńbek ótiline baılanysty 1 aıdan 6 aıǵa deıin taǵaıyndalady. Áleýmettik tólemniń mólsheri áleýmettik aýdarymdar júrgizilgen júıege qatysýshynyń sońǵy eki jyldaǵy ortasha aılyq kirisine, júıege qatysý ótiline jáne kiristi aýystyrý koefısıentine baılanysty bolady. Kelesi jyldan bastap kiristi aýystyrý koefısıenti 45%-ǵa deıin artady, bul áleýmettik tólem mólsheriniń orta eseppen 13%-ǵa ósýine ákeledi. Aıta ketý kerek, 2023 jylǵy 1 qańtardaǵy jaǵdaıǵa naqty tólem alýshylarǵa 45% koefısıenti qoldanyla otyryp, birjolǵy qaıta esepteý avtomatty túrde júrgiziletin bolady. Almaty qalasy boıynsha 2080 alýshyǵa tólem mólsheri ulǵaıtyldy.
Ekinshisi - bala kútimi boıynsha áleýmettik tólem búginde bala bir jasqa tolǵanǵa deıin taǵaıyndalatyn bolsa, 2023 jylǵy 1 qańtardan bastap tólem uzaqtyǵy 1,5 jasqa deıin uzartylady.
Áleýmettik tólemniń mólsheri sońǵy eki jylda áleýmettik aýdarymdar júrgizilgen ortasha aılyq kiristiń 40%-yn quraıdy.
2023 jyldyń 1 qańtaryndaǵy jaǵdaı boıynsha, balalary 2022 jyly týǵan naqty alýshylarǵa tólem avtomatty túrde uzartylatyn bolady. Almaty qalasy boıynsha 25 365 alýshyǵa tólem merzimi 1,5 jasqa deıin uzartyldy.
Sonymen qatar, atap ótetin jaǵdaı jumysker úshin áleýmettik aýdarymdar túsken jaǵdaıda bazalyq memlekettik járdemaqylarǵa qosymsha qordan uzaq merzimdi áleýmettik tólemniń eki túri tólenedi.
Qordan eńbekke qabilettiliginen aıyrylǵan jaǵdaıda áleýmettik tólem jalpy eńbekke qabilettiliginen aıyrylý dárejesi belgilengen kezeńge taǵaıyndalady jáne eńbek qyzmetin jalǵastyrýyna qaramastan tólenedi.
Qordan asyraýshysynan aıyrylýy jaǵdaıyna áleýmettik tólem asyraýyndaǵylar 18 jasqa tolǵanǵa deıin, al kúndizgi oqý nysany boıynsha oqyǵan jaǵdaıda – 23 jasqa deıin tólenedi.
Satyp alý qabiletin qamtamasyz etý maqsatynda bul tólemderdiń mólsheri jyl saıyn artyrylady. 2023 jylǵy 1 qańtardan bastap uzaq merzimdi áleýmettik tólemderdiń mólsheri avtomatty túrde 8,5%-ǵa ósetin bolady.
Almaty qalasy boıynsha 6358 alýshyǵa eńbekke qabilettiliginen aıyrylǵan jaǵdaıǵa jáne 4168 asyraýshysynan aıyrylǵan otbasyǵa tólemder mólsheri ulǵaıtyldy.
Osylaısha jumys isteıtin azamattar alatyn tólemderdiń jıyntyq mólsheri jumys istemeıtin azamattarǵa qaraǵanda kóbirek bolady.
Sonymen qatar, tólemderdi qaıta esepteý, arttyrý jáne uzartý avtomattandyrylǵan rejımde júrgiziletinin, ıaǵnı alýshylarǵa qosymsha qujattar jınaýdyń qajeti joq ekenin erekshe atap ótkim keledi. Mindetti áleýmettik saqtandyrý júıesi týraly tolyǵyraq aqparatty qordyń gfss.kz ınternet-resýrsy arqyly, sondaı-aq qor men fılıaldardyń áleýmettik jelidegi akkaýnttarynan alýǵa bolady.