2024 jyldyń 6 jeltoqsan kúni saǵat 16.00-de Ábilhan Qasteev atyndaǵy QR Memlekettik óner mýzeıinde sýretshi ÚKİ ÁJIEVTİŃ týǵanyna 100 jyl tolýyna arnalǵan «JAN JARYǴY» mereıtoılyq kórmesiniń ashylý saltanaty ótedi, dep habarlaıdy aqshamnews.kz. Ekspozısıada Ábilhan Qasteev atyndaǵy QR MÓM-i qorynan, jeke koleksıalardan jáne sýretshiniń otbasy jınaǵynan 70-ten astam keskindeme jáne akvarel týyndylary usynylady.
2024 jyly kórnekti qazaqstandyq sýretshi, Qazaqstan akvareliniń sheberi, Eńbek sińirgen óner qaıratkeri, Sh.Ýálıhanov atyndaǵy mádenıet jáne beıneleý óneri salasyndaǵy memlekettik syılyqtyń laýreaty, «Parasat» ordeniniń ıegeri, QR Tuńǵysh Prezıdenti stıpendıasynyń laýreaty, táýelsiz «Tarlan» syılyǵynyń laýreaty, Uly Otan soǵysynyń ardageri, Lenıngrad blokadasynyń qatysýshysy Ájıev Úki Ájıulynyń týǵanyna 100 jyl toldy.
Úke Ájıev 1924 jyly 23 jeltoqsanda Almaty oblysy Qaskeleń aýdany Kemertoǵan aýylynda dúnıege kelgen. 14 jasynda kórkemónerpazdar baıqaýynyń eń jas jeńimpazy bolyp, ol Lenıngradqa, Búkilreseılik óner akademıasynyń jas daryndar mektebine jiberildi. Dál osy jerde Úke naǵyz óner áleminiń qyr syryn ashty. Máńgi týyndylary bar mýzeıler, teatrlar, kitaphanalar, mýzyka, sáýlet jas sýretshiniń bolashaqqa barar jolynyń bastamasy boldy. Munda, Lenıngradta ony Uly Otan soǵysy jáne blokadanyń eń qıyn kúnderi bastan keshirdi. Soǵan oraı, mektepteri Samarqandqa evakýasıalanǵandyqtan, Úke Ájıevti sol jerden ásker qataryna shaqyrady. Ol birinshi Ýkraına maıdanynyń quramynda bolyp Donbass pen sol jaǵalaýdaǵy Dneprdi azat etýge qatysty. Harkov mańynda aýyr jaraqattanady jáne sol jerde kópten kútken Jeńis kúnin qarsy aldy. Jaýyngerlik eńbegi úshin «Lenıngradty qorǵaǵany úshin» jáne «Germanıany jeńgeni úshin» medaldarymen marapattalǵan.
Soǵystan keıin Almatyǵa oralǵan Úke Ájıev Almaty kórkemsýret ýchılıshesiniń keskindeme bólimine túsip, ony úzdik bitirdi (1948-1950). 1954 jyly KSRO Sýretshiler odaǵyna múshe boldy. Ol keskindemeniń ártúrli maıly boıaý jáne akvarel ádisterin jaqsy meńgergen. Alaıda, ol eń názik jáne kúrdeli tásili dep eseptegen akvarelge erekshe mán berip, ustandy. Úke Ájıevtiń akvarelderin asqaq eldiń sheberleri joǵary baǵalady. Ol KSRO Sýretshiler odaǵynyń akvarel komısıasynyń múshesi bolyp saılandy. Qazaqstandyq akvarel sýretshilerin belsendi túrde nasıhattady. Onyń kúsh-jigeriniń arqasynda Qazaqstanda akvarel seksıasy jumys istedi, onyń músheleri Keńes Odaǵynyń eń qyzyqty jerleri men álem elderine shyǵarmashylyq saparlarǵa qatysýǵa múmkindik aldy.
Úke Ájıevtiń shyǵarmashylyǵy – ulttyq akvarel mektebiniń qalyptasýy men gúldený dáýiri. Ol tús, pishin, kompozısıa salasyndaǵy tynymsyz izdenisterge qumar boldy. Onyń búkil ómiri ónerge qyzmet etýge berildi. Onyń jan dúnıesi adamǵa, búkil álemge degen súıispenshilikke toly boldy. Onyń ár shyǵarmasynda pishinniń jetildirilýi men sezimniń jylýy bar. Bul ár óner súıer qaýymnyń júreginde iz qaldyryp otyrdy.
Úke Ájıevtiń jumystary óz elimizdiń mýzeılerinde, sondaı-aq London sáýlet jáne óner mýzeıinde (TateBritain), Memlekettik Tretákov galereıasynda jáne Shyǵys mýzıinde (Máskeý, RF), Kıev, Baký, Vılnús, Rıga mýzeılerinde, Fransıa, Italıa, Germanıa, AQSH, Shveısarıa, Ońtústik Koreıa jáne basqa da kóptegen jeke jınaqtarda saqtalǵan.