Atom elektr stansıalarynyń qaýipsizdigi men senimdiligi týraly suraqtarǵa jaýap bere otyryp, Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ıadrolyq ortalyǵy dırektorynyń orynbasary Erbolat Qoıanbaev atom reaktorlarynyń damý tarıhy ótken ǵasyrdyń elýinshi jyldarynan bastaý alatynyn jáne tórt býynnan turatynyn aıtty, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
"Chernobyl men Fýkýsıma reaktorlary ekinshi býynǵa jatatyn. Al Qazaqstanda qarastyrylyp jatqan jobalar – úshinshi jáne 3+ býyndaryna jatady. Bul reaktorlar aldyńǵy býyndardyń barlyq kemshilikteri men apatty oqıǵalaryn eskere otyryp jasalǵan," – dedi Erbolat Qoıanbaev.
Zamanaýı reaktorlarda pasıvti jáne belsendi qaýipsizdik júıeleri qoldanylady. Atap aıtqanda, olar bolat pen betonnan jasalǵan qorǵanysh qabyqshada (kontaımentte) ornalasqan. Kontaıment 8 baldyq jer silkinisine, sý tasqynyna, tipti saǵatyna 720 km jyldamdyqpen ushyp kele jatqan 400 tonna ushaqtyń soǵylýyna tótep bere alady.
Apat bolǵan jaǵdaıda reaktor shahtasynyń túbinde arnaıy balqyma ustaıtyn qaqpan ornalasqan, ol jylýǵa tózimdi materıaldarmen qaptalǵan. Mundaı tehnologıalar qazirgi ýaqytta Japonıada da qoldanylady.
3+ býyndy reaktorlarda tereń eshelondy qorǵanys bar. Iadrolyq bóliný reaksıasy kezinde paıda bolatyn radıonýklıdterdiń taralýyna jol bermeıtin birinshi tosqaýyl – ıadrolyq otynnyń ózi. Ekinshi tosqaýyl – otyn ornalasqan germetıkalyq metal qaptama. 20 santımetrlik bolattan jasalǵan korpýs – radıonýklıdterdiń shyǵý yqtımaldyǵyn tómendetetin úshinshi tosqaýyl. Tórtinshi tosqaýyl – kontaıment.
Úlken apattyń bolý yqtımaldyǵy 10 mıllıon jylda bir oqıǵa retinde baǵalanady," – dep atap ótti Erbolat Qoıanbaev.
Atom elektr stansıalaryn salý týraly referendým aıasynda Qoıanbaevtyń bul túsindirmesi stansıalardyń qaýipsizdik deńgeıiniń qanshalyqty joǵary ekenin jáne tehnologıalyq damý qaýipsizdik máselelerin tolyǵymen eskergenin kórsetedi. Eldiń energetıkalyq bolashaǵyna qadam basqan Qazaqstan úshin bul mańyzdy aqparat bolyp tabylady.