Ornıtologtardyń esebinshe, ótken ǵasyrdyń 70-jyldary qalada qanattylardyń 60-qa jýyq túri bolsa, qazir bar bolǵany 20 shaqty qus túrin kezdestirýge bolady.
Almatylyqtarǵa úırenshikti bolyp ketken qaratorǵaılar men qarlyǵashtardyń ózi qazir sırek kezdesedi, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
Qanattylardyń azaıǵanyn ornıtologtar ǵana emes, qarapaıym qala turǵyndary da baıqapty. Kúndelikti serýende qustardyń tirshiligin syrttaı baqylaý óte qyzyq, deıdi turǵyndar. Alaıda tabıǵattyń erekshe jaratylysy adamdardan alystap barady.
Almatyda torǵaılar azaıyp ketti de6 afgan maınasy kóbeıip, qaptap jatyr. Kógershinder jáne jabaıy kógershinder bar.
Kóp qustardy kóre bermeımiz. Qazirgi tańda tek torǵaı degen sıaqty, kepter negizgi sol qustardy ǵana kórip jatyrmyz.
Baıqaımyz, taýda baıqaımyz, al basqa jerde joq, - deıdi turǵyndar.
Ǵalymdardyń aıtýynsha, 40 jyl buryn Almatyny qarlyǵash, qara torǵaı, bulbul, shymshyq sıaqty qustar mekendegen. Sebebi aǵash-butalar kóp, ári qoregin taýyp jeıtin ashyq jerler de bar edi. Qazir bul qus túrleri óte sırek kezdesedi. Olardyń azaıýyna qaladaǵy jasandy kógaldar, aǵashtardyń sırep, joǵary kerneýli jelilerdiń kóbeıýi sebep bolyp otyr.
Pavel Adjıgıldáev, Qazaqstandaǵy qustardy esepke alý jobasynyń uıymdastyrýshysy:
-Eń basty sebep — tirshilik etý ortasynyń buzylýy men joıylýy. Mysaly, adamdar shópterdi túbine deıin shaýyp tastaıdy. Ondaı kógaldarda jándikter ómir súre almaıdy, al qustarǵa qorek tabylmaı qalady. Mysaly, jaǵalaýlardy taspen nemese plıtamen jaýyp tastaıdy. Bul da qustardyń qoregin azaıtady.
Qalada megapolıstiń qatań tirshiligine tózimdi qus túrleri ǵana qalǵan. Olar torǵaı tuqymdasyna jatatyn, daýsy ashshy maına jáne úırenshikti kepterler. Bul qustardyń da tabıǵatta óz orny bar, deıdi ornıtolog mamandar. Sebebi qanattylar qorshaǵan ortanyń jaǵdaıyn kórsetetin naǵyz ındıkator.
Sergeı Sklárenko, Qazaqstan bıoalýantúrlilikti saqtaý qaýymdastyǵynyń ǵylym boıynsha dırektory:
-Azaıyp ketken kádimgi torǵaılar bos jatqan jerlerde ósetin dándi daqyldardyń tuqymymen qorektenedi. Al balapandary úshin jándikterdi jınaıdy. Iaǵnı olar da jasyl jelekterdi zıankesterden qorǵaıdy. Al qarlyǵashtar ushatyn jándiktermen qorektenedi. Olar masalar men shybyndardy paıdalanady. Shymshyqtar aǵashtardaǵy jándikterdi, zıandy qurttardy jeıdi.
Azaıǵan qustardy qaıta jersindirý úshin jasyl jelekterdiń túrin ózgertse jetkilikti, deıdi mamandar. Bul qosymsha shyǵyndy da talap etpeıdi. Eń bastysy, qalada qustar panalaıtyn aǵashtar men butalardy otyrǵyzý qajet. Sondaı-aq kúzde túsken japyraqtardy tolyǵymen jınap tastamaı, olardyń qoregin taýyp jeýine múmkindik jasaý kerek. Osyndaı qarapaıym qadamdar kóz qýantatyn qanattylardyń qalamyzǵa qaıta oralýyna septigin tıgizbek.