«Myń sózden asatyn áreketter» jobasy
BAQ nazaryna jańartylatyn energıa kózderin (JEK) paıdalaný boıynsha sharýa qojalyqtarynyń tájirıbesi usynyldy jáne «Shaǵyn fermerlik sharýashylyqtarǵa JEK engizýdiń tájirıbesi men perspektıvalary» ǵylymı-praktıkalyq konferensıasynda osy baǵyttyń aldaǵy áleýeti men damýy talqylandy.
Konferensıa «Eńbekshiqazaq aýdanynyń jergilikti qoǵamdastyqtar qory» QQ (JQQ) júzege asyrǵan «Myń sózden asatyn áreketter» jobasy sheńberinde Qazaqstandaǵy AQSH Elshiliginiń 2021 Shaǵyn granttar baǵdarlamasynyń (SHGB) qoldaýymen qoǵam, jergilikti atqarýshy organdar men donorlyq uıymdar ókilderin, jabdyqtardy jetkizýshiler men fermerlerdi jınady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
«Myń sózden asatyn áreketter» jobasy klımattyń ózgerýiniń jahandyq problemasyn jergilikti deńgeıde sheshýge baǵyttalǵan jáne JEK-ti ana tilinde jáne túsinikti tilde paıdalanýdyń artyqshylyqtary týraly aqparattyń jetispeýshiligi máselesin de sheshedi. Qazaqstanda osy artyqshylyqtar týraly aıtylatyn kóptegen baǵdarlamalar bar, biraq jańartylatyn resýrstardy paıdalanýdy is júzinde iske asyratyn jobalar óte az. «Myń sózden asatyn áreketter» jobasy sheńberinde JEK-ti naqty jergilikti jaǵdaılarda, onyń ishinde naqty sharýashylyqtarda is júzinde paıdalanýdyń tıimdiligin negizdeıtin maqsatty zertteýler men ázirlemeler júrgizilip qana qoımaı, naqty jumys isteıtin obektiler de quryldy.
«Búgin biz kóptegen jahandyq syn-qaterlerge tap bolyp otyrmyz, olardyń arasynda klımattyń ózgerýi de bar. Biz Parıj kelisiminiń barlyq mindettemelerin oryndaý boıynsha Qazaqstannyń kúsh-jigerin qoldaımyz jáne osy jahandyq problemany sheshý úshin úkimettik jáne úkimettik emes áriptestermen yntymaqtastyqqa qýanyshtymyz. «İs-áreket myń sózden artyq» jobasy ótken jyly áriptestik úshin tańdaǵan jobalardyń biri boldy, óıtkeni ol Qazaqstannyń aýyldyq jerlerinde jańartylatyn jáne turaqty energıa kózderin paıdalanýdy ilgeriletýge yqpal etedi jáne JEK artyqshylyqtarynyń kórneki mysaly bolyp tabylady», -deıdi Qazaqstandaǵy AQSH Bas Konsýldyǵynyń Qoǵammen baılanys bóliminiń basshysy Anand Krıshna.
Qatysýǵa 62 ótinim joldanǵan. Joba aıasynda áleýmettik jelilerde aqparattyq arna quryldy (@fms_abc_official, Facebook–Jergilikti qoǵamdastyqtar qory); Eńbekshiqazaq aýdany fermerleriniń qajettilikteri men energetıkalyq áleýetin zertteý úshin jobanyń ǵylymı sarapshysymen birge fermerlik sharýashylyqtarǵa bardy, al zertteý nátıjeleri boıynsha aýdannyń energetıkalyq áleýeti týraly Taldamalyq esep pen fermerlerdiń JEK paıdalanýdaǵy Qajettilikter kartasy ázirlendi.
Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ bazasynda ár túrli mamandyqtar men Almaty qalasynyń JOO stýdentteriniń qatysýymen jańartylatyn energetıka salasyndaǵy tehnıkalyq sheshimderdi ázirleý boıynsha hakaton ótkizildi, olar fermerlerdiń Qajettilikter kartasynan tapsyrmalardy sheshti. Hakaton qatysýshylary JEK-ti sharýa qojalyqtaryna engizý boıynsha 15 tehnıkalyq sheshim usyndy.
26 fermer jobanyń tájirıbelik zerthanasynyń jumysyna qatysty, oǵan oqytý, eksperımentter, esepteýler jáne praktıkalyq sabaqtar kirdi. Jobanyń ǵylymı sarapshysy JQQ-men birlesip, oqytý trenıńteri úshin jańartylatyn energetıka týraly, onyń túrleri, kózderi týraly, sondaı-aq olardy qoldaný men artyqshylyqtary týraly qarapaıym túsinikterdi qamtıtyn materıaldar ázirledi.
«Bizdiń trenıńter barysynda fermerler JEK salasynda kóptegen paıdaly aqparat pen bilim aldy. Olar jasyl energetıka tehnologıasymen, onyń: kún energetıkasy; gelıojylýlyq; jel energetıkasy; geotermaldyq jáne gıdroenergetıka sıaqty túrlerimen, JEK jabdyǵymen jumys isteý kezindegi qaýipsizdik tehnıkasymen, t.b. tanysty jáne zerttedi. Oqytý trenıńteri praktıkalyq sabaqtardy - tehnıkalyq jáne ekonomıkalyq esepterdi qamtydy jáne JEK-ti paıdalanýdyń odan arǵy praktıkalyq qadamdary úshin jaqsy baza boldy», - deıdi «İs-áreket myń sózden artyq» jobasynyń ǵylymı sarapshysy Rýslan Ótebaev.
JEK ornatýǵa granttar (qarjylyq qoldaý) alǵan jobalar 2022 jylǵy 18 naýryzda ótken konkýrstyń qorytyndylarymen anyqtaldy, oǵan 7 fermer óz jumystaryn konkýrstyq qorǵaýǵa usyndy. Konkýrstyq komısıanyń sheshimi boıynsha tórt jeńimpaz anyqtaldy:
1. JK Veretelnaıa N.N. – qysqy kezeńde úı qustaryna arnalǵan «jasyl jem» ósirý boıynsha jylyjaıdy jylytýǵa jáne turǵyn úıdi elektrmen jabdyqtaýǵa arnalǵan qýattylyǵy 5 KVt jelilik kún elektr stansıasy;
2. Najenov SHQ, Bólek a. – sharýa qojalyǵyn jáne turǵyn úı-jaıdy energıamen qamtamasyz etý úshin qýaty 3 KVt avtonomdy elektr stansıasy;
3. Ermek SHQ, Teskensý s. – sharýa qojalyǵyn energıamen jabdyqtaý úshin qýaty 5 KVt avtonomdy kún elektr stansıasy;
4. Rasýl SHQ, Qaırat a. – sharýa qojalyǵyn jáne turǵyn jaıdy elektrmen jabdyqtaýǵa arnalǵan qýattylyǵy 5 KVt jelilik kún elektr stansıasy.
Jeńimpazdardyń jobalary Qazaqstandaǵy AQSH Elshiliginiń SHGJ 2021 kózdelgen granttarmen qoldaý tapty jáne qazirgi ýaqytta jeńimpazdardyń barlyq fermerlik sharýashylyqtarynda balamaly energıa kózderi engizildi.
«Bizdiń fermerlermen jumys jasaý tájirıbemiz kórsetkendeı, olar kórshi fermerde naqty jumys isteıtin mehanızmdi kórgende, onyń paıdasyn baıqaıdy, sodan keıin bul tehnologıa bul týraly kóp sóıleskennen góri birneshe ese tez taralady. Naqty keısterdi iske asyrý JEK-tiń artyqshylyqtaryna bizdiń óńirdegi basqa da fermerler úshin nazar aýdarýǵa túrtki bolady dep úmittenemin. Sondaı-aq, Eńbekshiqazaq aýdanynda JEK is júzinde qoldaný nátıjeleri boıynsha sátti keıster týraly aqparatty taratý jergilikti jáne ulttyq deńgeılerde memlekettik organdardyń nazaryn aýdarý jáne aýyl óńirleriniń turǵyndary arasynda jańartylatyn energıa kózderin ilgeriletý úshin óte mańyzdy» - dep atap ótti «Eńbekshiqazaq aýdanynyń Jergilikti qoǵamdastyqtar Qory» QQ Atqarýshy dırektory Baqytgúl Elshibaeva.