Jelide utys oıynyna qatysý nemese aqshaǵa saýalnamadan ótý týraly usynystardy bári de kórgen bolar. Kóbinese mundaıdy alaıaqtar usynady.
Mundaı sqemalar qalaı jumys isteıtinin jáne olardy qalaı der kezinde tanýǵa bolatynyn Stopfake.kz saıty anyqtady, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
Negizgi máni nede?
Saýalnamalar men utys oıyndary arqyly jasalatyn alaıaqtyq sqemalar bir-birine uqsas túrde jumys isteıdi. Alaıaqtar áleýmettik jelilerde tanymal brendtiń atynan qymbat syılyqtar oınatylady degen habarlandyrý jarıalaıdy. Jazbaǵa «utys oıynyna» silteme tirkeıdi. Qatysýshy birneshe áreket jasaıdy – mysaly, «dóńgelekti aınaldyrady» nemese kezdeısoq nómirdi tańdaıdy – sodan keıin qomaqty aqsha nemese baǵaly syılyq utqany týraly habarlama shyǵady.
Saýalnama júrgizgende de osylaı bolady. Alaıaqtar áleýmettik jelide tanymal brend atynan aqyly saýalnama ótetini týraly jarnama taratady. Qatysýshy silteme boıynsha ótip, birneshe qarapaıym suraqqa jaýap beredi, sosyn oǵan aqshalaı syıaqy usynylady.
Alaıaqtar budan qalaı paıda tabady?
Eki negizgi joly bar:
- Fıshıng
Jeńimpaz bolǵan adamnan «syılyqty alý úshin» bank kartasynyń derekterin engizý suralady. Bul jalǵan saıt, onyń kómegimen alaıaqtar karta nómirin, jaramdylyq merzimin jáne CVC kodyn alady. Osy derekter arqyly olar jábirlenýshiniń kartasyndaǵy aqshany urlaıdy. - «Komısıa» tóleý
Alaıaqtar júldeni alý úshin belgili bir mólsherde komısıa tóleýdi suraıdy. Aqsha aýdarylǵannan keıin, olar baılanysqa shyqpaı qoıady jáne eshqandaı «utys» bolmaıdy.
Olaı bolsa, Jelidegi barlyq saýalnamalar men utys oıyndary jalǵan ba?
Joq. Internette naqty utys oıyndary men aqyly saýalnamalar ótkiziledi.
Shynaıy utys oıynyn jalǵanynan qalaı ajyratýǵa bolady?
Birinshiden, utys oıyny tanymal brendtiń nemese tanymal adamnyń atynan júrgizilse — olardyń resmı akkaýnttaryn nemese saıttaryn tekserińiz. Eger mundaı aqparat resmı derekkózderde joq bolsa — bul feık.
Ekinshiden, brendtiń nemese blogerdiń tanymaldylyǵyn arttyrý úshin qymbat smartfondar, avtomobılder nemese úlken aqsha sıaqty baǵaly syılyqtarmen utys oıyndary ótkiziledi. Mundaı utys oıyndary qoǵamda belsendi túrde jarnamalanady, al fınaly júrgizýshilermen jáne qalyń kórermenmen naǵyz shoý sıaqty uıymdastyrylady. Eger sizge úıde jatyp-aq mıllıon teńge uttyńyz dese jáne ony qupıa túrde kartańyzǵa aýdarýdy usynsa — bul alaıaqtyq bolýy múmkin.
Aqsha tólenetin saýalnamalar bola ma?
Iá, kompanıalar Jelide tutynýshylardyń pikirin jınaıdy. Mundaı saýalnamalardyń mynadaı belgileri bolady:
- Olar týraly aqparat brendtiń resmı saıtynda nemese áleýmettik jelidegi resmı paraqshasynda jarıalanady.
- Saýalnamaǵa kez kelgen adam emes, maqsatty aýdıtorıa qatysa alady: mysaly, jas analar, stýdentter, kólik ıeleri, úıde janýarlary barlar jáne t.b.
- Saýalnamadan ótkenińiz úshin aqsha tólenetin bolsa, eshqandaı «komısıa» talap etilmeıdi
Alaıaqtarǵa aldanbas úshin ne isteý kerek?
Bank kartasynyń CVC/CVV kodyn eshkimge aıtpańyz. Karta merzimin de qupıa ustańyz — ol keıbir tólem júıelerinde birnárse satyp alý úshin ol da jetkilikti bolýy múmkin.
SMS arqyly keletin rastaý kodtaryn úshinshi tulǵalarǵa eshqashan bermeńiz. Jeke akkaýnttaryńyzdyń, sonyń ishinde elektrondyq poshta men mobıldi bankıngtiń logınderi men qupıa sózderin qupıa saqtańyz.
Eń bastysy — jeńil aqsha bolmaıtynyn este saqtaý kerek. Internette eshkim mıllıondardy tegin taratpaıdy jáne qarapaıym suraqtarǵa jaýap bergenińiz úshin qomaqty qarjy tólemeıdi.
Jaqynda Kaspi.kz alaıaqtarǵa qarsy naýqany aıasynda osyndaı «saýalnamalar» men «utys oıyndaryn» uıymdastyratyn alaıaqtar týraly jańa beınerolık shyǵardy. Qalaı jumys isteıtinin kórip alyńyz.