2024 жылғы маусымнан бастап Қазақстанда дұрыс емес немесе уақтылы ұсынылмаған статистикалық деректер үшін жауапкершілік күшейтіледі. Бұл туралы Өңірлік коммуникациялар қызметінің брифингінде ҚР Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің ұлттық статистика бюросы Алматы қаласы бойынша департаменті басшысының орынбасары Талғат Мұхаметқазиев мәлімдеді, деп хабарлайды almaty-akshamy.kz
Мемлекеттік статистика саласындағы міндеттердің бірі қоғамның, мемлекеттің және халықаралық қоғамдастықтың "Мемлекеттік статистика туралы" ҚР Заңына сәйкес жеке немесе заңды тұлғалардан және оның құрылымдық және оқшауланған бөлімшелерінен алынған бастапқы статистикалық деректерді өңдеу процесінде қамтамасыз етілетін ресми статистикалық ақпаратқа қажеттілігін қанағаттандыру болып табылады. Статистикалық бақылау кезінде жиналатын деректер ұйымдар мен кәсіпорындардан статистика органдарына олардың қызметінің міндетті есептері түрінде түседі.
"Алматы қаласында ағымдағы жылдың сәуір айында көтерме сауда айналымының көлемі 1,2 трлн теңгені құрады. Бұл ақпаратты бізге аталған айда көтерме саудамен айналысатын 765 кәсіпорын ұсынды. Көтерме және бөлшек сауда көлемі туралы деректерден басқа, біз өнім өндіру, негізгі капиталға инвестициялар, орындалған құрылыс жұмыстары, көрсетілген қызметтер көлемі, қызметкерлер саны, қызметкерлердің жалақысы және т.б. туралы деректерді жинаймыз", - деді Талғат Мұхаметқазиев.
Барлық қалыптасқан және жарияланған статистикалық мәліметтер елдің экономикалық және әлеуметтік салаларында не болып жатқанын байқауға мүмкіндік береді. Мемлекеттік органдар уақтылы статистикалық деректердің арқасында ел экономикасын дамытуды жоспарлап отыр. Халық тауарлар нарығында, еңбек нарығында, қаржы нарығында және т. б. өзгермелі жағдайларда мінез-құлық желісін әзірлеу үшін ресми статистикалық ақпаратты пайдаланады.
"Респонденттердің статистикалық есептерді ұсынуында мәдениет уақтылы, сенімді және сапалы статистикалық деректерді қалыптастыруда маңызды рөл атқаратынын тағы да атап өткім келеді. Басқаша айтқанда, статистикалық көрсеткіштер респонденттің статистикалық мәліметтері қаншалықты сенімді болса, солай болады. Бұл ҚР "Мемлекеттік статистика туралы" Заңында да жазылған. Заңның 17 - бабы 2-тармағының 1-тармақшасына сәйкес "респонденттер статистикалық деректерді және статистикалық әдіснаманы респонденттердің ұсыну кестесіне сәйкес уәкілетті орган айқындаған тәртіппен статистикалық байқаулар жүргізу кезінде бекітілген статистикалық нысандар бойынша шынайы бастапқы статистикалық деректерді ұсынуға міндетті", - деп нақтылады ол.
Оның айтуынша, жаңа түзетулер респонденттердің есептерді уақтылы және дәл тапсыруы үшін шараларды күшейтеді.
"Енді респонденттердің бастапқы статистикалық деректерді ұсыну кестесінде көрсетілген мерзімдерде респонденттердің бастапқы статистикалық деректерді ұсынбауы анықталған жағдайда, респонденттер профилактикалық бақылау жүргізбестен айыппұл түрінде бірден әкімшілік жауапкершілікке тартылатын болады", - деп атап өтті Талғат Мұхаметқазиев.
Бастапқы статистикалық деректердің дәйексіздігі анықталған жағдайда респонденттерге статистикалық нысандарға түзетулер енгізу қажеттігі туралы хабарлама жіберілетін болады. Түзетулер енгізу статистикалық нысанды қайта ұсыну немесе бір жұмыс күні ішінде (бұрын екі күн ұсынылған) деректердің дұрыстығын растау үшін қосымша ақпарат беру арқылы жасалуы мүмкін. Дәлелдемелер болмаған жағдайда Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс қозғалады.
Бұл өзгерістер 2024 жылғы 8 маусымнан бастап күшіне енеді.
"Біз барлық респонденттерді белгіленген мерзімдерді сақтауға және салдардың алдын алу үшін сенімді деректерді ұсынуға шақырамыз", - деді Талғат Мұхаметқазиев.
ӨКҚ спикері алғашқы рет дұрыс емес статистикалық деректерді ұсынғаны үшін респондент ескерту алатынын, ұсынбағаны үшін айыппұл салынатынын атап өтті (ҚР ӘҚБтК 497-бабының 2-тармағы).
Айыппұлдар келесі мөлшерде белгіленеді:
- Жеке тұлғаларға-10 АЕК;
- лауазымды тұлғаларға, КЕҰ-ға, шағын бизнес субъектілеріне-14 АЕК;
- орта кәсіпкерлік субъектілеріне - 20 АЕК;
- ірі кәсіпкерлік субъектілеріне-120 АЕК.
Статистикалық нысандарды толтыруға, статистикалық есептерді ұсыну мерзімдеріне және есептерді онлайн тапсыруды техникалық қолдауға және т. б. қатысты барлық мәселелер бойынша респонденттер Ұлттық статистика бюросының Бірыңғай байланыс орталығына 1446 нөмірі бойынша (Қазақстан бойынша қоңырау шалу тегін) жүгіне алады.
"Алдағы уақытта ресми статистиканың басты міндетін – пайдаланушыларымызды сапалы және өзекті ақпаратпен қамтамасыз ету үшін жұмысымыздың барлық бағыттарын жақсарту және кеңейту жоспарлануда", – деп түйіндеді Талғат Мұхаметқазиев.