الىپ شاھاردىڭ تورىندەگى Almaty theatre ساحناسىندا 2 كۇن بويى انشلاگپەن وتكەن «زۋلەيحا» قويىلىمى جازۋشى گۋزەل ياحينانىڭ «زۋلەيحا وتكرىۆاەت گلازا» رومانىنىڭ جەلىسى بويىنشا ساحنالانعان.
قويىلىم باستالعاننان ساحناعا شىققان العاشقى كەيىپكەر – زۋلەيحانىڭ ەنەسى – اشتىقتان 3 پەرزەنتىنىڭ بىرەۋى – ۇلى مۇرتازانى عانا ءتىرى الىپ قالۋ ءۇشىن 2 قىزىن ولتىرگەن انا.
ساحنادا تۇرعان مۇز كەسەكتەرى – زۋلەيحانىڭ تۋا سالا شەتىنەپ كەتكەن 4 قىزى، ولاردى مۇز كەيپىندە كورسەتۋ، ەكراندا كورىنىپ تۇرعان ءتۇرلى كوزدەر، قويىلىمنىڭ باسىنان اياعىنا دەيىن قايتا-قايتا جينالىپ، جايىلا بەرەتىن كىلەم، ۇزاتىلاتىن قىزعا ساۋكەلە كيگىزەر ادامنىڭ بولماعانى، تۋىلماعان بالانىڭ اياعىنداعى ەكى ءتۇرلى اياقكيىم، ايەلگە اسكەر جىگىت ۇسىنعان ءتاتتى توساپ، مۇز كەسەكتەرىن بالتالاپ بۇزۋ – وسىنىڭ ءبارى شىعارماشىلىق توپتىڭ ءسوزى مەن قيمىلى از قويىلىمداعى رەكۆيزيت ارقىلى كوپ ماعىنا بەرگەن وزىندىك شەشىمى.
جاسى ءبىرازعا كەلگەنشە قىزعا نە ايتۋ كەرەگىن بىلمەيتىن ۇلىنا ونى سۇيمەيتىن جەتىم قىزدى ايەلدىككە الىپ بەرىپ، كەلىنىنەن تەك ۇل تۋۋدى عانا تالاپ ەتكەن، «ۇل تۋماساڭ ءوز قولىممەن قىلعىندىرىپ ولتىرەمىن» دەيتىن قاتال ەنە، شەشەسىنىڭ شەشىمىمەن ءومىر سۇرەتىن ىنجىق ۇل، سويتە تۇرا ايەلىن ساباپ اشۋىن شىعاراتىن كۇيەۋ، تاعدىرىنا مويىنسۇنىپ، قامشىسىن الا جۇگىرگەن كۇيەۋدەن قاشا المايتىنىن ءبىلىپ تاياق جەۋگە ءوزى دايىندالىپ تۇراتىن ايەل، اناسىنىڭ تاياق جەگەنىن قالامايتىن، ونى ۇرىپ-سوعاتىن ادامنان اراشالاعىسى كەلىپ، «كەتشى مىنا كۇيەۋدەن، سۇيگەن ادام ۇرمايدى» دەپ ءتىل قاتقان ءالى ومىرگە كەلمەگەن بالا، زامانا كەرۋەنى كەرى اينالعاندا قازاق دالاسىنا جاۋ بولىپ كەلىپ، جەرىنە، قالا بەردى ايەلىنە كوز تىككەن اسكەر – بۇل قويىلىمدى الىپ شىققان كەيىپكەرلەر وسى عانا.
ەنەسىنىڭ ويى ءاۋ باستان بەلگىلى، 3 بالادان ءتىرى الىپ قالعان ۇلىنىڭ ۇرپاعى جالعاسپاي قالا ما دەگەن ۋايىممەن زۋلەيحانى كىنالاپ، جەتىم قىزدىڭ ءومىرىن توزاققا اينالدىرىپ جىبەرەدى. اناسى الدىنا جىعىپ اكەپ بەرگەن قىزدىڭ «سەنى سۇيمەسەم دە، جيىركەنىشتى بولساڭ دا، ايەلىڭ بولۋعا دايىنمىن» دەپ ۇسىنعان قولىن الۋعا جارامايتىن ىنجىق بولا تۇرا، اشۋى كەلسە ايەلىن ساباپ، ىزىنشە كەشىرىم سۇراپ، «جاقسى كورەمىن» دەيتىن مۇرتازا، سۇيمەگەن ادامىمەن بىرگە ءومىر ءسۇرىپ، 4 قىزىنان ايىرىلسا دا ۇل تۋماعانىنا «جازىقتى»، تاياق جەگەنىنە ءوزىن كىنالى سانايتىن زۋلەيحا، 2 اياعىنا ەكى ءتۇرلى ەتىك كيىپ ەكى ءومىردىڭ ورتاسىندا ەلشى بولىپ جۇرگەن، ءالى دۇنيەگە كەلمەگەن، ەشكىمگە شاماسى جەتپەسە دە اناسىن تاياقتايتىن كۇيەۋدەن قۇتقارعىسى كەلەتىن بالا، قازاق ەلىنە جاۋ بولىپ كەلىپ، مۇرتازانى ءولتىرىپ، زۋلەيحاعا ايەل باقىتىن سىيلاعان ورىس اسكەرى – زال تولى كورەرمەندى تىرپ ەتكىزبەي ۇستاپ وتىرعان قويىلىم وسى 5 كەيىپكەردىڭ اراسىندا ءوربىدى. قىز كۇنىنەن بال جالاپ وسپەگەن جەتىم قىز تۇرمىس قۇرسا دا كوزىنىڭ جاسى كەپكەن جوق، دەمىن ىشىنەن العان كورەرمەننىڭ ءبىرازى قويىلىمنىڭ سوڭىندا ورىس اسكەرىنە ايەل بولعان زۋلەيحاعا قاراپ، انانىڭ، ايەلدىڭ باقىتى ءۇشىن قۋانسا، كەيبىرى تۇسىنبەي قالعانداي كورىندى.
دەگەنمەن پروديۋسەردىڭ جەكە قاراجاتىنا جاسالعان دۇنيەنىڭ انشلاگپەن ساحنالانۋى، شىعارماشىلىق ادامىنىڭ بەلگىلى ءبىر تەاترعا باسىبايلى بولماۋى سياقتى قادامدار تەاترسۇيەر قاۋىمدى قۋانتتى.
سالتانات – عاجاپ اكتريسا
شىعارما اۆتورى گۋزەل ياحينا:
«ءبىزدىڭ كورگەنىمىز رەجيسسەر الىبەك ومىربەك ۇلىنىڭ جانە اكتەرلىك قۇرامنىڭ شىعارماشىلىعىنىڭ جەمىسى، قويىلىم ءساتتى ساحنالاندى دەپ ەسەپتەيمىن، ءوزىم قاتتى اسەرلەندىم. ال سالتاناتتىڭ ويىنىنا ءوز باسىم قاتتى ريزا بولدىم، ءسوز جوق، ول – عاجاپ اكتريسا.»
زۋلەيحا مەنى قارتايتىپ جىبەردى
قويىلىمنىڭ پروديۋسەرى ءارى باستى كەيىپكەردىڭ وبرازىن سومداۋشى اكتريسا سالتانات باقايەۆا:
«رەجيسسەر ماعان وقىپ كورۋگە بىرنەشە شىعارما ۇسىنعان، سونىڭ ىشىندەگى ەڭ اۋىرىن تاڭداپ الدىم دەسەم بولاتىن شىعار، ءبىراق ول ءۇشىن وكىنبەيمىن، ءوزىم العاش وقىعاننان بۇل تۋىندىعا عاشىق بولدىم. 10 جاسقا قارتايعان سياقتىمىن، ءقازىر ءوزىمدى 45 جاستاعى ايەل قۇساپ سەزىنىپ تۇرمىن.»
العاش رەت ايەلدىڭ ءرولىن وينادىم
ازامات ساتىبالدى:
«اكتەر ءۇشىن بوس ءجۇرۋ – ولىممەن تەڭ. وسى ۇسىنىس تۇسكەندە العاشقى سۇراعىم رەجيسسەر كىم جانە كاست، ياعني اكتەرلىك قۇرام تۋرالى بولدى. قويۋشى رەجيسسەر الىبەك دەگەن سوڭ، بىردەن كەلىستىم. ال پارتنەرلەرگە كەلسەك، بەكجان اعا، سالتاناتتىڭ ءوزى جانە راۋان، بۇل كىسىلەرمەن ساحناعا ءبىر قويىلىمدى الىپ شىعۋ – ۇلكەن باقىت.
بۇل قويىلىمدا 2 ءرولدى قاتار سومدادىم، مۇنداي تاجىريبە مەندە بۇرىن مۇلدەم بولماعان. جىنىسى بولەك، جاسى جاعىنان دا قاراما-قايشى 2 ءرولدى ءبىر مەزەتتە ويناۋ ءوزىم ءۇشىن ۇلكەن تاجىريبە دەسەم بولادى. قارتاڭ ايەل مەن جاس جىگىتتىڭ وبرازىن قاتار شىعارۋ وتە قيىن بولدى.
كەيىپكەر رەتىندە زۋلەيحا ماعان ەشكىمدى وزگەرتۋگە ۇمتىلماعان، باسقانىڭ ومىرىنە قىزىقپاعان، ءوزىنىڭ بارىنا شۇكىر ەتكەن، تاعدىرىنا مويىنسۇنىپ، تۇبىندە جاقسىلىققا جەتكەندىگىمەن ۇنادى.»
رەجيسسەرلىكپەن قوش ايتىسا جازدادىم
قويىلىمنىڭ قويۋشى رەجيسسەرى الىبەك ومىربەك ۇلى:
«وسى قويىلىممەن جۇمىس بارىسىندا بويىمدى قاتتى تولقىنىس پەن ۋايىم بيلەدى. ەگەر بۇل جۇمىسىم كوڭىلدەن شىقپاسا، كورەرمەننىڭ جۇرەگىنەن ورىن الماسا، وندا رەجيسسەرلىكتى قويا سالامىن با دەگەن دە وي بولعانىن جاسىرمايمىن. ءبىراق ناتيجەسى مەنى قۋانتتى، كوڭىلىم تولدى. 4-اق اكتەرمەن 2 جارىم ساعاتتىق سپەكتاكلدى الىپ شىعۋ دەگەن وڭاي شارۋا ەمەس. بىزدەگى تەاتر ونەرى باياعىدان ءومىر ءسۇرىپ كەلەدى، دەگەنمەن بۇل جۇمىس – زاماناۋي الەمگە اتتاعان العاشقى قادام دەۋگە بولادى.»
قىزدىڭ قۇنى ارزانداپ كەتكەندەي...
وسى قويىلىمدى كورۋگە ارنايى كەلگەنىن ايتىپ، اسەرىن بولىسكەن كورەرمەن ساۋلە اپاي:
«باسىندا كوپ نارسە تۇسىنىكسىز كورىندى، قويىلىم بارىسىندا ويلانىپ وتىرىپ، وزىمشە تالداپ تۇسىنۋگە تىرىستىم. سالتاناتتى ءانشى رەتىندە جاقسى كورەمىن، قويىلىمعا دا وسى قىزىمنىڭ ونەرى ءۇشىن كەلدىم. قاراپايىم كورەرمەن بولعاسىن كوپ جايتتى اڭعارا الماعان شىعارمىن، ءبىراق ماعان زۋلەيحانىڭ كۇيەۋىن ولتىرگەن ۇلتى بوتەن جىگىتتەن باقىت تاپقانى، ونىڭ باقىتىن 1 بانكا ۆارەنە ارقىلى كورسەتۋ – قىزدىڭ قۇنىن تۇسىرگەندەي جاعىمسىز اسەر قالدىردى. وزىمە ۇناماعان وسى ءبىر تۇسى بولماسا، قويىلىمنىڭ جالپى بارىسى جاڭاشا، ءداستۇرلى سپەكتاكلدەردەن بولەكتىگى كوڭىلىمە جاقتى.»
