قازاقستاننىڭ ۆاليۋتا نارىعى سىرتقى نارىقتارداعى جاعدايدىڭ ناشارلاۋى سەبەپتى شەتەل ۆاليۋتاسىنا سۇرانىستىڭ ءوسۋ كەزەڭىن باستان وتكەرىپ وتىر
ۇلتتىق بانكتىڭ قۇبىلمالىلىق پەن الىپساتارلىق احۋال كەزەڭىندەگى ارەكەتتەرى تۋرالى قرۇب ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى ءاليا مولدابەكوۆا سۇحباتىندا ايتىپ بەردى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Nationalbank.kz-كە سىلتەمە جاساپ
– كەشە بيرجالىق ۆاليۋتالىق ساۋدا-ساتتىقتا وسى جىلدىڭ باسىنان بەرى مامىلەلەردىڭ ەڭ جوعارى كولەمى تىركەلدى، تەڭگە باعامى ءبىر دوللار ءۇشىن 436 تەڭگە دەڭگەيىنە دەيىن السىرەدى. بۇعان نە سەبەپ بولدى؟
– شىنىندا دا، كەشە، 2 جەلتوقساندا، بيرجاداعى تەڭگە-دوللار جۇبىمەن ساۋدا-ساتتىق كولەمى 292 ملن اقش دوللارىنا جەتتى، بۇل 2020 جىلعى ساۋىردەن باستاپ رەكوردتىق دەڭگەيگە جاتادى. ساۋدا-ساتتىق كولەمىنىڭ ءوسۋى جانە ءبىر دوللار ءۇشىن 436 تەڭگە بەلگىسىنە دەيىن باعامنىڭ السىرەۋى شەتەل ۆاليۋتاسىنا سۇرانىستىڭ ارتۋى اياسىندا ورىن الدى، ول مىناداي فاكتورلارعا تىكەلەي بايلانىستى بولدى.
بىرىنشىدەن، «وميكرون» شتامىنىڭ تارالۋىنا قاتىستى الاڭداۋشىلىقتىڭ ارتۋىنا بايلانىستى مۇناي باعاسىنىڭ كۇرت قۇلدىراۋى سەبەپ بولدى. ماسەلەن، 1 جەلتوقساندا Brent سۇرىپتى مۇنايدىڭ بەلگىلەنگەن باعاسى ءبىر باررەل ءۇشىن 70 دوللاردان تومەن ءتۇسىپ، بيىلعى جىلعى تامىزدان باستاپ ەڭ تومەنگى دەڭگەي – 68،14-كە جەتتى.
ەكىنشىدەن، مۇناي باعاسىنىڭ جەرگىلىكتى ەڭ تومەنگى دەڭگەيگە دەيىن تومەندەۋى كومپانيالار مەن جەكە تۇلعالار تاراپىنان شەتەل ۆاليۋتاسىنا قوسىمشا ىشكى سۇرانىستى تۋىنداتتى. 1 جەلتوقسان قازاقستاندا دەمالىس كۇنى بولعاندىقتان، سۇرانىستىڭ ءبىر بولىگى ەدب ونلاين پلاتفورمالارى ارقىلى ىسكە اسىرىلدى. سوندىقتان جۇيەلەرى ۆاليۋتانى ونلاين ايىرباستاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن بارلىق بانكتەر 2 جەلتوقسان كۇنى تاڭەرتەڭ «قىسقا» پوزيسيادا بولدى، ياعني ولار جۇمىس ۋاقىتىنان تىس ۋاقىتتا ءوز كليەنتتەرىنە ساتىلعان ۆاليۋتانى ساتىپ الۋعا ءماجبۇر بولدى.
ال سۇرانىستىڭ ءبىر بولىگى ساۋدا-ساتتىق اشىلعاننان كەيىن بىردەن بيرجا نارىعىنا ءتۇستى. سوندىقتان، كەشە بانكتەر ءوز كليەنتتەرىنە «قىسقا» پوزيسيانى جابۋ جانە جاڭادان كەلىپ تۇسكەن وتىنىمدەردى ورىنداۋ ءۇشىن ۆاليۋتا ساتىپ الدى.
ۇشىنشىدەن، شەتەل ۆاليۋتاسىنا ايتارلىقتاي سۇرانىس بەيرەزيدەنت ينۆەستورلار تاراپىنان دا تۋىندادى. دامۋشى نارىقتاردان ۆاليۋتانىڭ جاھاندىق اكەتىلۋى اياسىندا بەيرەزيدەنتتەر تەڭگەدەن شەتەل ۆاليۋتاسىنا كەرى كونۆەرتتەدى. سۇرانىستىڭ ارتۋى بانكارالىق نارىقتاعى باعا بەلگىلەۋگە اسەر ەتتى، مۇندا ساتىپ الۋ باعامى ءبىر دوللار ءۇشىن 441 تەڭگەگە دەيىن جەتتى.
شەتەل ۆاليۋتاسىنا سۇرانىستىڭ ونىڭ ۇسىنىسىنان ايتارلىقتاي اسىپ ءتۇسۋى اياسىندا ۆاليۋتا نارىعىنداعى جاعدايدى تۇراقتاندىرۋ ماقساتىندا ۇلتتىق بانك 2 جەلتوقساندا 64،6 ملن اقش دوللارى كولەمىندە ينتەرۆەنسيا جۇرگىزدى. بۇل الىپساتارلىق احۋالدىڭ كۇشەيۋىنە جانە ايىرباستاۋ باعامىنىڭ تۇراقسىزداندىراتىن اۋىتقۋلارىنا جول بەرمەۋگە مۇمكىندىك بەردى. بانكتەردىڭ قىسقا پوزيسيالارىنا جانە بەيرەزيدەنتتەردىڭ شىعۋىنا بايلانىستى قوسىمشا سۇرانىس تولىق كولەمدە قاناعاتتاندىرىلدى.
نارىقتارداعى جاعداي قۇبىلمالى بولىپ قالۋدا. فرج باسشىسى دج. پاۋەلدىڭ ساندىق جەڭىلدەتۋ باعدارلاماسىن بارىنشا قىسقا مەرزىمدە توقتاتۋ تۋرالى سوڭعى مالىمدەمەسى اياسىندا اقش دوللارىنىڭ جاھاندىق نىعايۋى جالعاسۋدا.
ىشكى نارىقتا ۆاليۋتاعا سۇرانىس ساقتالۋدا. جىلدىڭ سوڭىنا تامان كومپانيالار بيۋدجەتتى يگەرۋدىڭ، تولەمدەردى جۇزەگە اسىرۋدىڭ بەلسەندى كەزەڭىن ىسكە اسىرۋدا، بۇل شەتەل ۆاليۋتاسىنا سۇرانىستى قولدايدى.
ءوندىرىس كولەمىن بىرتىندەپ ءوسىرۋ تۋرالى الدىڭعى ۋاعدالاستىقتى كۇشىندە قالدىرۋ جونىندەگى كەشەگى وپەك+ شەشىمىنە قاراماستان، مۇناي باعاسىن بەلگىلەۋ باستاپقى overreaction (رەد. شامادان تىس ىقپال ەتۋ) قالپىنا كەلتىردى جانە ءبىر باررەل ءۇشىن 70 دوللار شاماسىندا جابىلدى.
جاعدايدىڭ ودان ءارى دامۋى كوبىنەسە كوروناۆيرۋستىڭ جاڭا شتاممىنىڭ تارالۋ قارقىنىنا جانە ونىڭ ۆاكسينالارعا توزىمدىلىگىنە قاراي انىقتالادى. ۇلتتىق بانك جاعدايدى مۇقيات قاداعالاپ وتىرادى جانە نارىقتى قولداۋ ءۇشىن قولدان كەلگەن شارالاردى قابىلداۋعا دايىن.