ءداستۇرلى جانە جاڭا مەديالاردى بىرىكتىرىپ وتىرعان ءبىزدىڭ «Alatau Aqparat» مەدياحولدينگى بۇگىندە ىرگەلى اقپاراتتىق ءوندىرىس بازاسىنا اينالىپ كەلەدى. ولاي دەيتىنىمىز، ول اۋديتورياسىنا ساپالى اقپارات جەتكىزۋشى عانا ەمەس، بولاشاق كاسىبي ماماندار ءۇشىن ناقتى تاجىريبەلىك الاڭ دا ۇسىنا الاتىن دەڭگەيگە جەتتى. ءقازىر مەدياحولدينگتە وتاندىق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ستۋدەنتتەرىمەن قاتار، شەتەلدىك جاستار دا وندىرىستىك تاعىلىمدامادان وتۋدە.
ناقتىراق ايتساق، قازىرگى كۇنى تۇركيا ەلىندەگى ايدىن دوعان اتىنداعى انادولى كاسىپتىك-تەحنيكالىق ليسەيىنىڭ ستۋدەنتتەرى «Almaty aqshamy» جانە «ۆەچەرنيي الماتى» گازەتتەرى مەن سايتتارىندا تاجىريبەدەن ءوتىپ جاتىر. تۇركيالىق جاستاردى باستاپ كەلگەن جەتەكشىسى اشين قۋل ماقسات – قازاق-تۇرىك ءبىلىمى مەن عىلىمىن ۇشتاستىرۋ، سول ارقىلى ەكى ەل اراسىنداعى دوستىق، باۋىرلاستىق، ارىپتەستىكتى نىعايتۋ دەيدى.
وسى ورايدا ايتا كەتەيىك، ايدىن دوعان اتىنداعى انادولى كاسىپتىك-تەحنيكالىق ليسەيىنىڭ ستۋدەنتتەرى جۋرناليستيكا، راديو، تەليەۆيدەنيە جانە گرافيكا سالاسىن مەڭگەرىپ جاتىر. وقۋ ورنى ءتورت جىلدىق. ولار مەڭگەرىپ جاتقان ماماندىعىن وندىرىستىك تاجىريبەمەن ۇشتاستىرۋ ماڭىزدى دەپ بىلەدى. بۇل بولاشاقتا وزدەرىنىڭ جاقسى مامان بولىپ شىعۋىنا، تابىستى بولۋىنا قاجەتتى باسپالداق دەپ بىلەدى.
ءيا، «Alatau Aqparat» مەدياحولدينگى مەدياحولدينگى مەن تۇركيا وقۋ ورنى اراسىنداعى بۇل ىنتىماقتاستىق كەلىسىم قازاق-تۇرىك جاستارىنىڭ ءوزارا تاجىريبە الماسۋىنا التىن كوپىر ورناتىپ وتىر. وسى ورايدا، حالىقارالىق مانگە يە مۇنداي سەرىكتەستىك قازاقستان بويىنشا العاش رەت جۇزەگە اسىرىلىپ وتىرعانىن ايتا كەتكىمىز كەلەدى.
تۇركيالىق جاستار ءبىزدىڭ ءداستۇرلى مەديانىڭ مول تاجىريبەلىك بازاسى جانە بۇگىنگى اقپاراتتىق قوعامداعى قىزمەتى مەيلىنشە قىزىعۋشىلىق تۋدىرىپ وتىرعانىن جاسىرمايدى. ايدىن دوعان اتىنداعى انادولى كاسىپتىك-تەحنيكالىق ليسەيىنىڭ ستۋدەنتتەرى اسلىنۇر جەرەن گەنچ، حيۋسنا گيرگين جانە پەلين ارگۋننىڭ قازاقستان جەرىندە، ونىڭ ىشىندە الىپ الماتى مەگاپوليسىندە جۇرگەنىنە، «Alatau Aqparat» مەدياحولدينگىندە وندىرىستىك تاجىريبەدەن ءوتىپ جاتقانىنا ايدان استى. ولار نە كوردى، نە ۇنادى، نە سەزىندى، نە ءتۇيدى ەكەن، سول تۋرالى بىلمەككە اڭگىمەگە تارتقان بولاتىنبىز.
اسلىنۇر جەرەن گەنچ:
– ءبىزدىڭ ليسەيدە ErasmusPlus جوباسى جۇمىس ىستەيدى. سول جوبا جاستارعا تاجىريبە جيناۋعا مول مۇمكىندىك بەرىپ وتىر. ليسەي ديرەكتورى سەردار كاراتاشتىڭ قولداۋىمەن ءبىز ءقازىر قازاقستانعا كەلىپ، الماتىدا جارىق كورەتىن «Almaty aqshamy» گازەتى مەن سايتىندا ءۇش ايلىق تاعىلىمدامادان ءوتىپ جاتىرمىز. سۋرەتكە ءتۇسىرۋ، حابار دايىنداۋ، بەت ديزاينىن جاساۋ سىندى جۇمىستاردى بۇعان دەيىن دە مەڭگەردىم. وسى ەلدەگى وزگەشە تاجىريبەلەردى قابىلداپ، قازاق جانە ورىس تىلدەرىن مەڭگەرسەم دەيمىن. سول ارقىلى ءوزىمىزدى دامىتۋدى كوزدەپ كەلدىم.
بايقاۋىمشا، قازاق جۋرناليستيكاسى مەن تۇرىك جۋرناليستيكاسىنىڭ اراسىندا ايىرماشىلىقتار بار. مۇنداعى گازەتتەردە مادەنيەت پەن ونەرگە كوبىرەك كوڭىل بولىنەتىنىن بايقادىم، بۇل مەنى قاتتى قىزىقتىردى. سىزدەردە جىلىلىققا تولى جاڭالىقتار باسىم. ال ءبىزدىڭ گازەتتەردە تاقىرىپتار نەعۇرلىم قاتال جانە كەزدەيسوق بولىپ كەلەدى.
الماتى ماعان بىردەن ۇنادى، بالكىم بۇل مەنىڭ شەت ەلگە شىققان ەڭ العاشقى ساپارىم بولعاندىقتان شىعار. قالاي بولعاندا دا الماتى قالاسىنىڭ مەنىڭ ومىرىمدە ەڭ ۇلكەن ورىن الاتىنىنا، ءتىپتى، جۇرەگىمنىڭ تۇكپىرىندە ەڭ اياۋلى ەستەلىكتەر رەتىندە ساقتالاتىنىنا سەنىمدىمىن.
الماتى وتە جايلى شاھار ەكەن. تۇرعىندارى وتە مەيىرىمدى. سىرتتان كەلگەنىڭدى بىلە قويىپ، بىردەن قول ۇشىن سوزۋعا ءازىر تۇرادى. ماعان مەگاپوليستىڭ بارلىق جەرى ۇنايدى دەسەم، اسىرەلەگەنىمىز ەمەس. الماتىعا كەلمەس بۇرىن ونىڭ جاسىل جەلەككە ورانعان جايلى قالا ەكەنىن ەستىگەن بولاتىنمىن. ەندى، مىنە، ءوزىم دە كوز جەتكىزىپ، ءدال ورتاسىندا ءجۇرمىن. ءيا، وتە ءقاۋىپسىز قالا، كوشەلەرىندە، ساياباقتارىندا الاڭسىز قىدىرىپ، سەرۋەندەپ جۇرە بەرەسىز. جاپ-جاسىل، جاستار قالاسى. مەنىڭ جارقىن ساتتەرىمنىڭ وسىندا ءوتىپ جاتقانىنا قۋانىشتىمىن. ماعان كۇندە جۇرەتىن جولدارىم، قوعامدىق ورىندار وتە ىستىق بولىپ بارادى.
ارينە، ەلىمدى ساعىندىم. تۋىپ-وسكەن جەرىمنەن، وتباسىمنان، دوستارىمنان جىراقتا جۇرگەنىمە ايدان استى، ساعىنىشىمدى سابىرعا جەڭدىرىپ ۇيرەنىپ ءجۇرمىن. قالاي بولعاندا دا مەن قازاق جەرىنە كەلگەنىم ءۇشىن قۋانىشتىمىن.
تۇركياعا قايتاردا وزىممەن بىرگە مىندەتتى تۇردە «Almaty aqshamy» گازەتىنىڭ بىرنەشە داناسىن الىپ كەتەمىن. بۇل گازەت مەنىڭ ەرەسەك ومىرگە جاساعان العاشقى قادامدارىنان ەستەلىك بولىپ قالادى دەپ ويلايمىن. سوسىن الماتىداعى رۋحاني كەشتەرگە، مۋزەيلەرگە بارعان بيلەتتەرىمدى دە ساقتاپ قوياتىن بولامىن.
قازاق جانە تۇرىك تىلدەرىندە ۇقساس سوزدەر كوپ. ءبىراق الفاۆيتتەگى كەيبىر ارىپتەردى ايتا المايتىندىقتان قينالىپ ءجۇرمىن. ماعان قازاقشا ەڭ ۇنايتىن ءسوز – «تانىسقانىما قۋانىشتىمىن».
حيۋسنا گيرگين:
– ماعان ءوزىم تاڭداعان جۋرناليستيكا سالاسى قاتتى ۇنايدى. سوندىقتان قازاقستاندا تاعىلىمدامادان وتۋگە قۋانا كەلىستىم. ءبىز «Almaty aqshamy» گازەتىنىڭ قاتتالۋ پروسەسىمەن، ياعني ماتەريالداردى بەتكە ورنالاستىرۋ جۇمىسىمەن، ديزاينىمەن تانىستىق. ارينە، بىزدەن وزگەشەلىكتەر بار. گازەت ماقالالارىن وقىلىمدى، تارتىمدى ەتۋ ءۇشىن ولاردى ورنالاستىرۋ ءادىسى دە ۇلكەن ءرول اتقارادى. «Almaty aqshamy» گازەتىنىڭ ۆەرستكاسى ماعان ۇنادى. جۇمىس پروسەسى قىزىق ەكەن. سايت جۇمىسى دا وزگەشە ءبىر الەم. وندا ۋاقىت اعىمىنان قالىپ قويماي، وقىرمانعا ەڭ كەرەكتى اقپاراتتى جەدەل سالىپ وتىرۋ كەرەك. وسى ورايدا ءبىز سەكىلدى جاستارعا ۇشقىر بولۋ، سەرگەكتىك ماڭىزدى.
الماتى ماعان دا ۇنادى. مۇندا اعاشتار كوپ، ساياسىنا دەمالۋ جانعا راحات سىيلايدى. بۇگىنگىدەي قوزعالىس، كولىكتەر تىم كوپ جاعدايدا ادامداردىڭ باعدارشامعا باعىنۋى وتە دۇرىس. كوشەلەر، جاياۋ جۇرگىنشى جولدارى وتە ادەمى، كەڭ. جەراستى وتكەلدەرى دە تاپ-تازا. بالالارعا ارنالعان ويىن، سپورت الاڭدارىنىڭ كوپتىگى قىزىقتىردى. ءبارى تورمەن قورشالعان. بالاقايلار الاڭسىز ويناپ ءجۇر.
ماعان جىبەك جولى كوشەسى وتە ۇنايدى. ادەمى بەزەندىرىلگەن. مۇندا بارلىق كەرەگىڭدى تابۋعا بولاتىن ءتۇرلى دۇكەندەر بار. پانفيلوۆشىلار ساياباعى دا ادەمى، سۇيكىمدى تيىندەر وتە كوپ، ادامداردان قورىقپايدى. ءبىزدىڭ مەيىرىمدى ەكەنىمىزدى ولار دا بىلەدى.
ەگەر ماعان قازاقستان تۋرالى زەرتتەۋ ماقالاسىن جازۋ تاپسىرىلسا، بارلىق جەرىن ارالاپ، ساياحاتتاپ، تۋريستەرگە قولايلى ورىندارى، ادەمى جەرلەرى تۋرالى جازعان بولار ەدىم.
ايتپاقشى، مەن قازاقتىڭ تاعامدارىنا ۇيرەنە الماي ءجۇرمىن. جورگەگىمنەن جەپ وسكەن ءوز ەلىمنىڭ تاعامدارىن اڭسايمىن.
پەلين ارگۋن:
– ءبىزدىڭ انادولى ليسەيىندە ماتەماتيكا، تۇرىك فيزيكاسى نەگىزگى پاندەر رەتىندە وقىتىلادى. وقۋ وردامىز ورتا مەكتەپ جانە كاسىپتىك-تەحنيكالىق ليسەي بولعاندىقتان، جۋرناليستيكا كۋرسى بويىنشا دا ءدارىس الامىز.
ماعان ءسىزدىڭ گازەتتە تاعىلىمدامادان ءوتۋ مۇمكىندىگى تۋعانىنا قۋانىشتىمىن. بۇل ەكى ەل اراسىنداعى دوستىق قارىم-قاتىناستىڭ جەمىسى دەپ بىلەمىن. ءبىز ءتۇبى ءبىر تۇركى جۇرتىمىز، دوستىعىمىزدىڭ نىعايا بەرۋىنە جاستار دا تىلەكشىمىز.
قازاق مادەنيەتى مەن ءبىزدىڭ مادەنيەتىمىزدە ءبىرشاما ۇقساستىقتار بولعانىمەن، ايىرماشىلىقتار دا از ەمەس. مىسالى، سىزدەر جىلقى ەتىن جەيسىزدەر، ال ءبىز مۇلدەم جەمەيمىز، دۇكەن سورەلەرىندە ساتىلمايدى دا. بىزدە دە سىزدەردەگىدەي سامسا پىسىرىلەدى. ءبىراق بىزگە قاراعاندا سىزدەردە ءتۇرلى بولىپ كەلەدى ەكەن.
الماتى جاستارى مەن ءبىزدىڭ ەلدىڭ جاستارىنىڭ كيىنۋ ستيلىنەن دە اسا ايىرماشىلىق بايقامادىم. قازىرگى جاستار اسا تالعامپاز.
الماتى شىنىمەن دە اسەم قالا. ەڭ ۇنايتىن جاعى – تىنىش، جاعىمدى، جايلى شاھار. عيماراتتارى، جولدارىنىڭ ورنالاسۋىنا دەيىن ءبارى ءوز ورنىندا. قالا تابيعاتى كوركەم. جاسىل جەلەكتەرى جانىڭا تىنىشتىق سىيلايدى، بيىك تاۋلارى الىس تا جاقىن كورىنەدى، ۇشار باسى تۇپ-تۇنىق، اينالا تاپ-تازا الەم دەرسىز. جانىما تاۋلاردىڭ جاقىن ەكەنىن سەزىندىم. مەن مۇندا كەلگەنگە دەيىن ەشتەڭە بىلمەدىم. الماتىنىڭ وسىنشالىقتى ادەمىلىگىنە قاتتى تاڭقالدىم. مۇندا قىدىراتىن جەر وتە كوپ، ءالى بارىپ ۇلگەرمەي جاتىرمىز.
مەنىڭ بايقاعانىم، قازاقستاندىق جۋرناليستەر تۇرىك جۋرناليستەرىنە قاراعاندا پىكىرلەرىن انىق جانە وڭاي جەتكىزەدى. ءسىزدىڭ گازەتتە ادامدارعا موتيۆاسيا بەرەتىن جاعىمدى جاڭالىقتار ءجيى جاريالانادى ەكەن. ەگەر مۇمكىندىك تۋىپ جاتسا، بولاشاقتا مەن قازاق جۋرناليستيكاسىنىڭ شىعۋ تاريحىن زەرتتەيتىن شىعرامىن. سەبەبى، مەن ونىڭ قالاي پايدا بولعانىن نەمەسە دامۋ ساتىلارىن جەتىك بىلگىم كەلەدى.
جۋىردا ءبىز الماتىدا وتكەن ۇلكەن ءبىر سالتاناتتى ءىس-شاراعا قاتىستىق. وندا تۇرىك، قازاق، ورىستار بولدى. ءبىز ءبىر-بىرىمىزدىڭ ءتىلىمىزدى جاقسى تۇسىنبەسەك تە، كوڭىلىمىزبەن ۇعىستىق. كوپ دوس تاپتىم. ماعان بارلىق ادام مەيىرىمدى كورىندى.
تۇركياعا كەتەردى وسى ساپارىمنان جاقسى ەستەلىك بولاتىن ءبىر كادەيسىي الىپ كەتەمىن. ازىرگە قانداي زات بولاتىنىن شەشكەم جوق. الماتى مەنىڭ جۇرەگىمدە قالارى ءسوزسىز.