ادامزات بالاسى ءۇشىن وزەكتى تاقىرىپتار تالقىلاندى.
الەم ەلدەرىنىڭ نازارى نيۋ-يورك قالاسىنا اۋدى. بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ جوعارى اپتالىعى الەمنىڭ مەملەكەت جانە ۇكىمەت باسشىلارىن جيناپ، ادامزات بالاسى ءۇشىن وزەكتى بولعان ساياسي-ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك جانە ەكولوگيالىق تاقىرىپتاردى تالقىلادى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz 24.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
76-سەسسيانىڭ اپتالىعى بىرنەشە ەرەكشەلىگىمەن ەستە قالدى. ەڭ الدىمەن بيىلعى جيىننىڭ گيبريد فورماتىندا وتكەندىگىن ايتۋ كەرەك، ياعني ۇيىمعا مۇشە 193 مەملەكەتتىڭ 100-دەن استامى نيۋ-يورككە كەلىپ، شتاب پاتەردە باس قوستى. ال قالعان مەملەكەت وكىلدەرى پاندەمياعا بايلانىستى ونلاين فورماتىندا قاتىسۋدى ۇيعاردى. تاقىرىپتارعا كەلەر بولساق، الەمنىڭ باستى تالقىلاۋ الاڭىندا ءبىرقاتار وزەكتى، تۇيتكىلدى ماسەلەلەر كوتەرىلدى. سولاردىڭ ىشىندە كوۆيد پاندەمياسىمەن كۇرەس، جاھاندىق قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ، كليماتتىڭ وزگەرۋى جانە اۋعانستانداعى جاعدايعا كوڭىل ءبولۋ كۇن تارتىبىندەگى نەگىزگى تاقىرىپتار بولدى. جيىننىڭ اشىلۋىندا ءسوز العان باس حاتشى انتونيۋ گۋتتەريش اتالمىش ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن ۇيىمعا مۇشە ەلدەردىڭ ورتاق كۇش-جىگەرى قاجەت دەپ مالىمدەدى.
«قازىرگى قيىن قىستاۋ ۋاقىتتا مەملەكەتتەر اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ بولماۋى مەنى قىنجىلتادى. ءبىزدىڭ سەرپىلىس جاساپ، ارەكەت ەتەتىن ۋاقىتىمىز جەتتى. ءتۇرلى ەلدەردەگى توڭكەرىستەر، ساياسي تارتىستار مەن كليماتتىڭ وزگەرۋى، ادام قۇقىقتارىنىڭ تاپتالۋى سىندى كوپتەگەن پروبلەمالار بار. جانە ولار ادامنىڭ قولىمەن جاسالدى. دەمەك ونى شەشۋ دە قولىمىزدان كەلەدى دەگەن ءسوز. سونىمەن قاتار پاندەميا ۋاقىتىندا دامىعان مەملەكەتتەردىڭ باسىم بولىگى ۆاكسينالانىپ ۇلگەرگەنىمەن، افريكالىقتاردىڭ 90 پروسەنتى ەكپەنىڭ ءبىرىنشى دوزاسىن دا الا الماي وتىر»، - دەدى بۇۇ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريش.
وسى ورايدا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ءوزىنىڭ بەينەۇندەۋىندە كوۆيد پاندەمياسىنىڭ ادام ومىرىنە اكەلگەن زاردابىن ايتىپ، وتاندىق كاز-ۆاك ەكپەسىن الەم ەلدەرىمەن بولىسۋگە دايىن ەكەندىگىن جەتكىزدى. سونداي-اق وزگە دە ءبىرقاتار پروبلەمالاردى شەشۋدىڭ تىڭ-تەتىكتەرىن ۇسىندى. ماسەلەن پرەزيدەنت كليمات داعدارىسى مەن اۋعانستانداعى گۋمانيتارلىق جاعدايعا توقتالىپ، ەشبىر قيىندىققا قاراماستان اۋعان حالقىنا قولداۋ كورسەتۋ كەرەك دەدى. سونىڭ ايقىن دالەلى بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ الماتى قالاسىندا ارنايى حاب قۇرۋ باستاماسى ەكەنى بەلگىلى.
«ءبىز بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ اۋعانستانداعى جاعدايدى كەلىسىمشارت جۇرگىزۋ ارقىلى شەشۋ كەرەك دەگەن پوزيسياسىن قولدايمىز. وسىلاي عانا ءتۇرلى قۇندىلىقتاردىڭ، دىندەردىڭ، ادامداردىڭ ناسىلدەردىڭ ءبىر ەلدە بەيبىت ءومىر ءسۇرۋى مۇمكىن بولادى. قازىرگى جاعدايدا ساياسي سەبەپتەرگە بولا نەمەسە جەكە سەبەپتەرگە بولا اۋعان حالقىن تاستاپ كەتۋگە بولمايدى»، - دەدى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
سونىمەن قاتار، ەلىمىزدىڭ ءسىم م.تىلەۋبەردى باستاعان قازاقستاندىق دەلەگاسيا باس اسسامبلەيانىڭ جۇمىسىنا قاتىسىپ، ءبىرقاتار كەلىسسوزدەر جۇرگىزدى. ولاردىڭ قاتارىندا اقش-تىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسىمەن جانە ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن مينيسترلىك كەزدەسۋدى جانە ازىق-تۇلىك جۇيەلەرى جونىندەگى جانە ەنەرگەتيكا جونىندەگى ساميتتەردى اتاپ وتۋگە بولادى. سونىمەن قاتار بيىلعى سەسسيانىڭ ەرەكشەلىگى سول، قازاقستاندىق تاراپتىڭ باستاماسىمەن بۇۇ شتاب پاتەرىندە سەمەي پوليگونىنىڭ جابىلۋىنا ارنالعان ارنايى ەكسپوزيسيا اشىلدى. ونداعى فوتو-كورمەدە سەمەيدەگى يادرولىق سىناقتاردىڭ ادامزات بالاسىنا كەلتىرگەن قاتەرلى زاردابى مەن سالدارى انىق بەينەلەندى.
«بىزگە مۇنداي كورمەلەر كوپتەپ قاجەت دەپ ويلايمىن. ويتكەنى وسىنداي شارالار ارقىلى يادرولىق قارۋدى تەستىلەۋدىڭ ادام بالاسىنا جانە قورشاعان ورتاعا كەلىتەرەتىن زيانى تۋرالى انىق كورۋگە بولادى. يادرولىق قارۋدى تەستىلەۋ ەشبىر ەلدە جۇرگىزىلمەۋى كەرەك. ءبىزدىڭ باستى مەسسەدج دە وسى. ال قازاقستان ءوزىنىڭ تاجىريبەسى ارقىلى وزگە ەلدەر ءۇشىن ۇلگى بولىپ وتىر»، - دەپ ايتتى بۇۇ باس حاتشىسىنىڭ جاھاندىق كوممۋنيكاسيالار جونىندەگى ورىنباسارى مەليسسا فلەمينگ.
«ءبىزدىڭ پرەزيدەنتىمىزدىڭ بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى حالىقارالىق اگەنتتىك قۇرۋ تۋرالى باستاماسىن ءبىزدىڭ ارىپتەستەرىمىز جانە حالىقارالىق ۇيىمدار قولداۋدا. قازىرگى تاڭدا ءبىز وسى اگەنتتىكتىڭ بولاشاقتا جۇمىس ىستەۋ كونسەپسياسىن دايىنداۋدامىز. قازىرگى تاڭدا ەكسپەرت دەڭگەيىندە جەنيەۆادا جۇمىس اتقارۋدامىز. ەندى ونى تولىقتىرعاننان كەيىن ءبىز وسى نيۋ-يوركتاعى شتاب پاتەرگە كەلىپ تاقىلايتىن بولامىز»، - دەپ اتادى ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى-سىرتقى ىستەر ءمينيسترى مۇحتار تىلەۋبەردى.
جالپى، بۇۇ جاھاندىق قاۋىپسىزدىكتىڭ گارانتىنا اينالعان جانە دۇنيە جۇزىندەگى تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋگە جاۋاپتى بىرەگەي لەگيتيمدى حالىقارالىق ۇيىم ەكەندىگىن ەسكەرسەك، الەم جۇرتشىلىعى كوۆيد پاندەمياسىنان باستاپ، قورشاعان ورتانى ساقتاۋعا دەيىنگى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ شەشۋدە باتىل شەشىمدەردى كۇتەتىنى انىق. باستىسى، «ساۋساق بىرىكپەي ينە يلىكپەيتىنىن ۇمىتپاۋ كەرەك»، - دەدى ۇيىمىڭ باس حاتشىسى ا.گۋتتەريش. ونىڭ ايتۋىنشا، ادامزات بالاسىن قۇتقارۋ ءۇشىن ارەكەت ەتەتىن ۋاقىت جەتتى.