تەڭگە ەكىنشى جارتىجىلدىقتا كۇشەيىپ، تۇراقتالادى.
تانىمال قازاقستاندىق ەكونوميست تەڭگەنىڭ باعامى قاشان تۇراقتالاتىنى تۋرالى ءوز بولجامىن ايتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Almaty.tv سىلتەمە جاساپ.
تەڭگە قۇنى تاعى قۇلدىرادى. بۇگىن ەلىمىزدىڭ ايىرباستاۋ پۋنكتتەرىندە ءبىر دوللار باعاسى 520-525 تەڭگەگە ساتىلىپ جاتىر. ءبىراق، بۇعان قاراماستان، حالىقارالىق Standart and Poors رەيتينگتىك كومپانياسى قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسىن تۇراقتى دەپ باعالادى. شەتەلدىك ساراپشىلار ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ بۇلاي قۇبىلۋىن ەكىنشىجارتىجىلدىقتا توقتايدى دەپ بولجاپ وتىر. وسى ورايدا ەلىمىزگە بەلگىلى ەكونوميست ماقسات حالىق پىكىر ءبىلدىردى.
«سانكسيالاردىڭ سالدارى ءبىزدىڭ تەڭگەمىزگە قاتتى اسەرىن تيگىزىپ جاتىر. ونىڭ قازاقستان حالقىنا كەلتىرەر زيانى دا بار. سەبەبى ۇلكەن ديەۆالۆاسيالىق جاعدايلار ورىن الىپ جاتسا، قىمباتشىلىققا دا اسەرى بولادى. سىرتتان كەلەتىن تاۋارلار بىردەن قىمباتتايدى. سىرتتان شيكىزات الىپ كەلىپ، بىزدە دايىن ءونىمدى قۇراستىراتىن كومپانيالار وزدەرىنىڭ ءونىمىنىڭ ۇستىنە تاعى دا باعا قوسادى. بۇل بەلگىلى دارەجەدە قىمباتشىلىقتى تۋعىزادى. تولەم قابىلەتتىلىگىنە اسەر ەتەدى. ازاماتتارىمىزدىڭ تولەم قابىلەتى تومەندەگەننەن كەيىن، تابىس تا ءبىراز جۇتايدى. بۇل – اقيقات. ءبىراق تاياقتىڭ ەكى ۇشى بار دەگەن. سوندىقتان بۇل سانكسيالاردىڭ قازاقستان ءۇشىن دە پايدالى تۇستارى بار. سول مۇمكىندىكتەردى جىبەرىپ الماۋىمىز كەرەك. ءبىرىنشى كەزەكتە ول مۇناي-گاز سالاسىنا قاتىستى. ەگەر دە رەسەيدى تولىعىمەن ەمبارگو جاريالاپ جاتسا، وندا قازاقستان ءوز مۇنايىن شەتەلگە ساتۋعا مۇمكىندىك الادى. مۇناي نارىعىنداعى باعالاردىڭ جاقسى جاعدايى - بۇل ءبىزدىڭ ۇلتتىق قورىمىزدىڭ كىرىستىلىگىن قوسىمشا تاعى 2 ترلن تەڭگەگە ارتتىرادى. ازاماتتارىمىز ءۇشىن ەڭ ماڭىزدىسى، وسىنداي قيىن جاعدايلار الەمدە بولىپ جاتقان كەزدە سابىرلىق ساقتاپ، دەپرەسسياعا، سترەسسكە بەرىلمەي، مۇمكىندىگىنشە تۇنىق ويدا بولۋ كەرەك. سەبەبى وي تۇنىق بولماسا، ءسىز ەموسيادا بولساڭىز، قانداي دا ءبىر قاتە شەشىمدەرگە ۇرىناسىز. اسىرەسە، قارجىلىق تاقىرىپقا كەلگەندە. "تەڭگەمدى قالاي ساقتايمىن؟"، "دوللار الامىن با، المايمىن با؟" دەگەن ويلار مازالايدى. وسىنداي كەزدە قاتتى ەموسياعا بەرىلمەۋ كەرەك. قارجىگەردىڭ زاڭى بار: ءبارى ساتىپ جاتقان كەزدە، ءسىز ءوز مۇلكىڭىزدى ساتپاڭىز، ءبارى ساتىپ الىپ جاتقان كەزدە، ءسىز ساتىپ الماڭىز. ەكى جاعدايدا دا ۇتىلىپ قالاسىز. سوندىقتان دا وسىنىڭ جاعدايىنا قاراۋ كەرەك. دوللاردى ءبارى ساتىپ الۋعا جۇگىرىپ جاتىر ما، ءسىز بارماڭىز. ءبارى ءوزىنىڭ ءۇيىن، كولىگىن ساتىپ جاتىر ما، ءسىز ساتپاڭىز. قاي جەردە بولسىن، كوپشىلىك جاعداي ورىن العاندا، ول جەردە سپەكۋلياسيا، حالىقتى كىشكەنە الداۋ بولادى. ويتكەنى اركىم وزىنە پايدا كورۋگە تىرىسادى. سوندىقتان سابىرلىقپەن، سالماقتىلىقپەن شەشىم قابىلداۋ كەرەك»، - دەدى ماقسات حالىق.
وسىلاي دەگەن ەكونوميست Standard and Poors حالىقارالىق كومپانياسىنىڭ «قازاقستاننىڭ نەسيەلىك رەيتينگىسى تۇراقتى، تەڭگە ەكىنشى جارتىجىلدىقتا كۇشەيىپ، تۇراقتالادى» دەگەن بولجامى تۋرالى ويىن ءبىلدىردى.
«Standart and Poors كومپانياسى – الەمدەگى ەڭ ۇزدىك رەيتينگتىك كومپانيالاردىڭ ءبىرى. سونىڭ ىشىندە Standart and Poors، Fitch Ratings، Moody's دەگەن ۇشەۋى بار. جاقىندا Fitch Ratings، Moody'sء-تىڭ ساراپتامالىق رەيتينگىن كۇتەمىز. ءبىراق Standart and Poors قازاقستاننىڭ نەسيەلىك رەيتينگىسىن ءۇش ۆ (ۆۆۆ) دەڭگەيىندە باعالاۋى تۇراقتى جاعداي. سوندىقتان الاڭدايتىن ەشتەڭە جوق. ەرتەڭ قازاقستان اقىرىن-اقىرىن وسىمگە قاراي بەت الادى دەگەن ءسوز. بۇل جەردە ءبىر ماڭىزدى ماسەلەنى ايتقىم كەلەدى. ءدال وسى كومپانيا رەسەيدىڭ نەسيەلىك رەيتينگىسىن 3 س (-سسس) دارەجەگە دەيىن ءتۇسىرىپ تاستادى. ونداي جاعدايدا رەسەيدەن ينۆەستيسيا كەتەدى دەگەن ءسوز. بۇكىل ينۆەستورلار رەسەيدىڭ قۇندى قاعازدارىنا، وبليگاسيالارىنا اقشا سالعان ينۆەستورلار كەتەدى دەگەن ءسوز. وسى تۇرعىدان كەلگەندە، ورتا ازيا شەڭبەرىندە ءبىزدىڭ رەيتينگىمىز كوش باستاپ تۇر. بۇل جاعىن دا تاعى ءبىر مۇمكىندىك رەتىندە قاراۋ كەرەك. ياعني، قازاقستاننىڭ ينۆەستيسيالىق، نەسيەلىك رەيتينگتەرى جاقسارىپ كەلە جاتىر»، - دەدى ماقسات حالىق.