قازىرگى تاڭدا قورشاعان ورتانىڭ تازالىعى – ادامزات الدىنداعى ەڭ وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. اسىرەسە، جاستاردىڭ تابيعاتتى ايالاۋعا، تازالىق ساقتاۋعا دەگەن كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ – ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ باستى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. وسى ورايدا، كوللەدج اۋلاسىنداعى تازالىقتىڭ ساقتالۋى – تەك وقۋ ورنىنىڭ عانا ەمەس، بۇكىل قوعامنىڭ مادەني دەڭگەيىن كورسەتەدى.
كوللەدج – تەك ءبىلىم بەرەتىن وردا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋ، جاۋاپكەرشىلىككە باۋلۋ الاڭى. اۋلا تازالىعى – ءتارتىپ پەن ۇقىپتىلىقتىڭ، ەكولوگيالىق مادەنيەتتىڭ ايقىن كورىنىسى. تازا، جايقالعان كوگال مەن كۇتىلگەن اۋلا – ستۋدەنتتەرگە جايلى ورتا عانا ەمەس، ولاردىڭ وقۋ ۇلگەرىمىنە، كوڭىل-كۇيىنە دە وڭ اسەر ەتەدى.
سوندىقتان پرينتمەديا تەحنولوگيالار كوللەدجءىنىڭ ۇجىمى مەن ستۋدەنتتەرى بىرىگە وتىرىپ، سەنبىلىك جۇمىستارىن ءجيى ۇيىمداستىرىپ وتىرامىز. مۇنداي شارالار – ءبىر جاعىنان تازالىقتى ساقتاۋعا باعىتتالسا، ەكىنشى جاعىنان بىرلىك پەن ۇيىمشىلدىقتى ارتتىرادى.
وقۋ جىلى باستالعاندا جاتاقحانادا تۇراتىن ستۋدەنتتەرمەن بىرگە سىپاتاي كوشەسىن تازالاۋ اكسياسىن ۇيىمداستىردىق. بۇل ءىس-شارا جاستاردى تابيعاتتى ايالاۋعا، تازالىقتى ساقتاۋعا شاقىرىپ قانا قويماي، ولاردىڭ ەكولوگيالىق ساناسىن ارتتىرۋعا باعىتتالدى. مۇنداي ەكولوگيالىق شارالار جاستاردىڭ قوعام الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرىپ، قورشاعان ورتانى قورعاۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتادى.
سونىمەن قاتار، وسى ءىس-شارا اياسىندا قورشاعان ورتانى قورعاۋ بويىنشا قىسقاشا لەكسيالار وقىلىپ، قاتىسۋشىلارعا ەكولوگيالىق ماسەلەلەردىڭ ماڭىزدىلىعى ءتۇسىندىرىلدى. ستۋدەنتتەر ەكولوگيالىق مادەنيەتتى قالىپتاستىرۋ جولدارى تۋرالى پىكىر الماسىپ، پلاستيك قالدىقتارىن دۇرىس سۇرىپتاۋ مەن قايتا وڭدەۋ بويىنشا اقپارات الدى.
«تازا قازاقستان» ەكو اكسياسى اياسىندا كوللەدج ەرىكتىلەرىمەن بىرگە جالپى قالالىق سەنبىلىك جاساپ، المالى اۋدانى اكىمدىگىمەن بىرگە پروكوفيەۆا كوشەسىندە ورنالاسقان ساياباقتا 50 بۇتاق الما اعاشى مەن شاعان اعاشتارىن وتىرعىزۋعا ات سالىستىق. بۇل يگى ءىس-شاراعا ستۋدەنتتەر بەلسەندى قاتىسىپ، تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ىسپەن دالەلدەدى. اعاش وتىرعىزۋ ارقىلى ءبىز تەك قورشاعان ورتانى كوگالداندىرىپ قانا قويماي، بولاشاق ۇرپاققا تازا ءارى جاسىل قالا قالدىرۋعا ءوز ۇلەسىمىزدى قوسىپ جاتىرمىز. سونىمەن قاتار، سەنبىلىك بارىسىندا ساياباق اۋماعى قوقىستان تازارتىلىپ، دەمالۋشىلار ءۇشىن قولايلى جاعداي جاسالدى.
23-ناۋرىز «تازارۋ كۇنى» اياسىندا تابيعاتقا قامقورلىق جاساپ، قورشاعان ورتانى تازا ۇستاۋعا ءوز ۇلەسىمىزدى قوستىق. قالدىقتاردى سۇرىپتاپ، اۋلالاردى، كوشەلەردى تازالاپ، اعاش تۇپتەرىن اكتەپ، تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىزدى بىلدىردىك. بۇل شارا – تەك ءبىر كۇندىك تازالىق اكسياسى عانا ەمەس، بۇل – تابيعاتقا دەگەن جاۋاپكەرشىلىك پەن جاناشىرلىقتىڭ كورىنىسى. وسى يگى ءىستى جالعاستىرۋ ماقساتىندا ءبىز تۇرعىنداردى ەكولوگيالىق مادەنيەتتى ارتتىرۋعا شاقىرامىز.
ءاربىر ادامنىڭ كۇندەلىكتى ومىردە قالدىقتاردى دۇرىس سۇرىپتاپ، اينالانى تازا ۇستاۋى – ۇلكەن وزگەرىستەردىڭ باستاماسى بولا الادى. سونىمەن قاتار، كوشەتتەر وتىرعىزۋ، جاسىل جەلەكتى كوبەيتۋ – بولاشاق ۇرپاققا تازا ءارى كوركەم تابيعات سىيلاۋدىڭ جارقىن ۇلگىسى.
ءبىز بۇل يگى ءىستى داستۇرگە اينالدىرۋدى كوزدەيمىز. تابيعاتتى ايالاۋ – ءوز بولاشاعىمىزدى قورعاۋ ەكەنىن ۇمىتپايمىز!
ناۋرىز مەرەكەسىنەن كەيىن كوللەدج اۋلاسىن تازالاۋ جۇمىستارى ارى قاراي جاندانا ءتۇستى. سەنبىلىك جۇمىستارى اي سايىن جالعاسىن تابا بەرمەك.
تازالىققا جاۋاپتى توپتار ءار سەنبى سايىن كوللەدج اۋماعىن كۇل-قوقىستان تازارتىپ، گۇلزارلاردى رەتكە كەلتىرۋدە. ستۋدەنتتەر مەن وقىتۋشىلار بۇل يگى ىسكە بەلسەنە اتسالىسىپ، اۋلاعا تال ەگىپ، قورشاعان ورتانىڭ كوركەيۋىنە ءوز ۇلەستەرىن قوسۋدا.
كوللەدج اكىمشىلىگى تازالىق جۇمىستارىنا بەلسەندىلىك تانىتقان قاتىسۋشىلاردى العىس حاتتارمەن جانە ىنتالاندىرۋ سىيلىقتارىمەن ماراپاتتاپ وتىرۋدى جوسپارلاپ وتىر. بۇل باستاما جاستاردىڭ ەكولوگيالىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋدا جانە قوعامدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارادى.
الداعى ۋاقىتتا سەنبىلىكتەر اياسىندا اعاش وتىرعىزۋ، گۇل وتىرعىزۋ، كوگالداندىرۋ جانە قايتا وڭدەۋگە جارامدى قالدىقتاردى جيناۋ سياقتى ءتۇرلى ەكولوگيالىق اكسيالار ۇيىمداستىرىلماق.
بىرلەسە اتقارىلعان بۇل جۇمىستار – تازا ءارى جايلى وقۋ ورداسىن قالىپتاستىرۋ جولىنداعى ۇلكەن قادام.
تابيعاتتى ايالاۋ، قورشاعان ورتاعا جاناشىرلىقپەن قاراۋ – ءبىزدىڭ ازاماتتىق بورىشىمىز. ەندەشە، ءارقايسىمىز كوللەدج اۋلاسىن تازا ۇستاپ، وزگەلەرگە ۇلگى بولايىق. سەبەبى، "تازالىق – ءتارتىپتىڭ ايناسى"، ال تازا ورتا – جارقىن بولاشاقتىڭ كەپىلى!
شۇلەنبايەۆا جۇلدىز كەنجەمۇرات قىزى
پەداگوگ زەرتتەۋشى
ارنايى ءپان وقىتۋشىسى
كمقك «پرينتمەديا تەحنولوگيالار كوللەدجى»
(الماتى، قازاقستان)