باقىت دەگەن – تاۋەلسىز بولۋ. مىڭ دا ءبىر تاۋبە!
وسىدان تۋرا 30 جىل بۇرىن ازاتتىقتىڭ اق تاڭى ارايلاپ اتتى. تاس بۇعاۋدان بوسادى. ءدال وسى كۇنى سول كەزدەگى ەلدىڭ ورتالىعى الماتىدا حابارلاندى. كۇللى الاش جۇرتى بورىگىن اسپانعا اتتى. قۋاندى، شاتتاندى. بارشا الەم بىرىنەن سوڭ ءبىرى تانىپ جاتتى. وسىلايشا تاريحتىڭ جاڭا پاراعى اشىلدى.
بابالار اماناتى! دۇنيەدە ادامزات ءۇشىن ەڭ قاستەرلى ۇعىم – تاۋەلسىزدىك. بىزدەردىڭ اتا-بابالارىمىز ات تۇياعىمەن تۇران دالانى، تورتكۇل دۇنيەنى دۇبىرلەتتى. بيلىك قۇردى. سوناۋ ەرتە زامانداردىڭ وزىندە ساق، عۇن، تۇركى، قاراحانيد، دەشتى قىپشاق، التىن وردا ازيا مەن ەۋروپا اراسىنداعى اتىراپتى بيلەپ-توستەپ تۇردى. سونىڭ ىشىندە، تۇركى جۇرتىنان شىعىپ، ورتا ازيا تۇبەگىن، قارا تەڭىز جاعالاۋىن، ۆيزانتيا، شىعىس ەۋروپانى ۋىسىندا ۇستاعان وسمان يمپەرياسى دا ءتۇبى ءبىر تۇركىدەن تارايتىن ەدى. ولار دۇنيەدە 600 جىل بيلىك ەتتى.
سونىمەن قاتار، ماملۇكتەردى نەگە ماقتانىشپەن ايتپاسقا؟ ەسىمى اراب تۇبەگى، قالا بەردى كۇللى الەمگە ايگىلى ءباھادۇر قولباسشى سۇلتان بەيبارىستى ايتقاندا، كوكىرەككە ايرىقشا دارا سەزىم ورنايدى. كرەست، موڭعول جورىقتارىنىڭ بەتىن قايتاردى. مەشىت، مەدرەسە مادەني قۇرىلىستاردى كوپتەپ سالدىردى. 17 جىل پاتشالىق قۇردى. ەل اراسىنداعى اڭىز بويىنشا، بەيبارىس سۇلتاندىعىن تاستاپ، بابالارى تۋىپ وسكەن دەشتى-قىپشاق دالاسىنا قايتا ورالعان دەسەدى. وسىدان كەيىن «وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا، ءوز ەلىڭدە ۇلتان بول» دەيتىن ناقىل ءسوز قالعان ەكەن.
شىڭعىسحان جارتى الەمدى جاۋلادى. اتاعى الىستى شارلادى. ونىڭ ۇرپاقتارى، باتىي مەن باتۋ حاندار ەۋروپاعا وقتىن-وقتىن جورىق جاسادى. ءبىزدىڭ ءتۇپ اتالارىمىز التىن وردا مەملەكەتىن قۇردى. ورتالىعى جايىقتىڭ جاعاسىنداعى سارايشىق شاھارى بولدى.
ايبىنى اسقاق اقساق تەمىر نايزاعاي جالىن، وت بوپ وينادى. قاھارىنان قارسىلاسى قايمىقتى، قارسى كەلە المادى. ءامىر تەمىردىڭ ۇرپاقتارى تەكتى، زيالى بولىپ تۋىلدى. بابىر شاھ ءۇندىستانعا شابۋىلدادى. ال ونىڭ نەمەرەلەرى سول مەكەندە مىزعىماس پاتشالىق ورناتىپ تۇردى.
قازاق جەرى - بارشا تۇركى حالىقتارىنىڭ ورتاق مەكەنى. اتا جۇرتى سانالادى. وعان كۋا «تاڭبالى نۇرا»، «ازىرەت سۇلتان كەسەنەسى»، دالاداعى تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەر، بالبالدار بولىپ سانالادى.
اقوردا مەن قازاق حاندىعى - ەگىز ۇعىم. باتىر بابالار التايدان اتىراۋعا، ەرتىستەن سىردارياعا دەيىنگى اۋماقتى قاسىق قانى قالعانشا قورعادى. امانات ەتىپ، شاشپاي-توكپەي بۇگىنگى ۇرپاققا قالدىردى.
كۇرەس. تاۋەلسىزدىك جولىندا كەنەسارىنىڭ جاساعان كوزسىز ەرلىگىن ەشبىر نارسەمەن الماستىرا المايمىز. بۇل ءبىر رومان، بۇل ءبىر اڭىز. ونىڭ تۇبەگەيلى اشىلۋىن كەلەشەكتىڭ ەنشىسىنە ارتتىق.
تار جول، تايعاق كەشۋ. پاتشا وكىمەتى، كەڭەس زامانىندا دا ءور رۋحتى سىندىرا المادى. ارعى جاعىنداعى تاعدىرلى تاريحي وقيعالار بارىنە ايان. سونىڭ نەگىزگىسى - 1986 جىلعى جەلتوقسان كوتەرىلىسى. وسىدان تۋرا 35 جىل بۇرىن جاستار الاڭدا ازاتتىقتىڭ اق تاڭى ءۇشىن كۇرەستى. جانى مەن قانىن قاتار توكتى. تالاي بوزداق، جاس ورەن قىرشىن كەتتى. كوپتىڭ وبالىنا قالدى. مىنە، سودان بولار، اقىر سوڭىندا الىپ كەمەدەي سوۆەت زامانى ايسبەرگككە سوعىلدى. تۇڭعيىق مۇحيت تۇبىنە باتتى.
قازاق حالقى 1991 جىلى ءوزىنىڭ اڭساپ كۇتكەن كيەلى تاۋەلسىزدىگىنە قول جەتكىزدى. تالاي تاريحتىڭ بەتى اشىلدى. ەگەمەن بولىپ، ەڭسەسىن تىكتەدى. جاھان جۇرتى بەيبىتسۇيگىش ەل رەتىندە تانىپ كەلەدى.
ءتۇيىن. بۇل دۇنيەدەگى باستى ارمان، ۇلى يدەيا – تاۋەلسىزدىك. الاش قايراتكەرلەرى ءاليحان بوكەيحان، ءمىرجاقىپ دۋلات، احمەت بايتۇرسىنوۆ جانە مۇستافا شوقاي، ت.ب قايراتكەرلەرىمىز وسى جولدا بارىن سالدى. بار ءبىلىمى مەن بىلىكتىلىگىن، اقىر سوڭىندا جانىن بەردى.
تاۋەلسىزدىك ۇرپاقتارىنىڭ مىندەتى - اتا-بابا، الاشتىقتار، جەلتوقسانشىلار اماناتىنا ادال بولۋ. قاستەرلى ەلدىڭ باعدارىن ءتۇزۋ ۇستاپ، دۇنيە تۇرعانعا شەيىن، باياندى ەتۋ دەپ بىلەمىز.
ۇلىق مەيرام قۇتتى بولسىن. قازاق مەملەكەتتىلىگى ماڭگى بولسىن!!!