ق ر ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترىنىڭ 2022 قاڭتاردىڭ باسىنداعى تارتىپسىزدىكتەر سالدارىنان زارداپ شەككەن شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنە مۇلىك شىعىنىن وتەۋ قاعيدالارىن بەلگىلەگەن بۇيرىعى جاريالاندى، دەپ حابارلايدى اlmaty-akshamy.kz
ساقتاندىرىلماعان مۇلىكتىڭ شىعىنى قالاي وتەلەدى؟
قۇجاتتا تارتىپسىزدىكتەر سالدارىنان زارداپ شەككەن شاعىن جانە ورتا بيزنەس نىساندارىنا جويىلعان مۇلىكتىڭ قۇنىن، زاقىم كەلگەن مۇلىكتى قالپىنا كەلتىرۋدىڭ شىعىنى وتەلەتىنى ايتىلعان. ءبىراق بۇل تالاپتىڭ ساقتاندىرىلعان مۇلىكتەرگە قاتىسى جوق.
تارتىپسىزدىكتەر كەزىندە ۇرلانعان كولىكتەردىڭ ءىسى قولدانىستاعى قىلمىستىق زاڭناما بويىنشا تەرگەلەدى. ءبىراق بۇل ەرەجەنىڭ تارتىپسىزدىك كەزىندە جويىلعانى دالەلدەنگەن كولىكتەرگە قاتىسى جوق.
جەرگىلىكتى اكىمدىك قۇرعان مۇلىكتىك زياندى ايقىنداۋ جونىندەگى وڭىرلىك كوميسسيانىڭ نەمەسە شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ وتىنىمدەرىن قاراۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ شەشىمى جوعالعان مۇلىكتىڭ قۇنىن نەمەسە بۇلىنگەن مۇلىكتى قالپىنا كەلتىرۋگە ارنالعان جۇمىستاردىڭ قۇنىن وتەۋ ءۇشىن نەگىز بولىپ تابىلادى.
جويىلعان مۇلىكتىڭ قۇنىن تولەۋگە جانە زاقىم كەلگەن مۇلىكتى قالپىنا كەلتىرۋ شىعىنىن وتەۋگە جەرگىلىكتى اكىمدىك قۇرعان مۇلىكتىك زياندى ايقىنداۋ جونىندەگى وڭىرلىك كوميسسيانىڭ شەشىمى نەمەسە «كۇشىمىز بىرلىكتە» قورىنىڭ شەشىمى نەگىز بولادى. ياعني، تارتىپسىزدىكتەردەن زارداپ شەكتىم دەپ ەسەپتەيتىن شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرى وسى اتالعان ەكى كوميسسياعا ءوتىنىش بەرۋى كەرەك.
«جويىلعان مۇلىكتىڭ قۇنى نەمەسە بۇلىنگەن مۇلىكتى قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارىنىڭ قۇنى مۇلىك يەسىنە مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن نەمەسە «كۇشىمىز بىرلىكتە» اتتى زارداپ شەككەن بيزنەستى قولداۋ قورىنان اقشالاي قاراجات تولەۋ ارقىلى وتەلەدى.
جويىلعان مۇلىكتىڭ قۇنىن وتەۋ مولشەرى بۇلىنگەن مۇلىكتى قالپىنا كەلتىرۋ شىعىنىنا قاراي نەمەسە مۇلىكتىڭ ءبۇلىنۋى سالدارىنان قۇنىنىڭ قانشالىقتى ارزانداعانىنا قاراپ، قولدانىستا جۇرگەن نارىقتىق باعالار بويىنشا ايقىندالادى»، - دەلىنگەن بۇيرىق جوباسىندا.
جىلجىمايتىن مۇلىك بۇلىنگەن بولسا، قالپىنا كەلتىرۋ شىعىندارىن قالپىنا ءتيىستى سمەتامەن نەمەسە كالكۋلياسياسىمەن راستاۋ قاجەت بولادى.
جويىلعان نەمەسە بۇلىنگەن مۇلىكتى قالاي باعالايدى؟
جويىلعان نەمەسە بۇلىنگەن مۇلىكتى باعالاۋ جۇمىستارى مەن ىلەسپە اۋديتورلىق قىزمەتتەردىڭ اقىسىن جەرگىلىكتى اكىمدىك نەمەسە «كۇشىمىز بىرلىكتە» قورى تولەيتىنى ايتىلعان.
اكىمدىكتەر نەمەسە «كۇشىمىز بىرلىكتە» قورى تارتىپسىزدىكتەر كەزىندە ءبۇلىنىپ، جويىلعان مۇلىكتەردى باعالايتىن اۋديتورلىق كومپانيالاردىڭ تىزبەسىن الدىن الا ايقىندايدى. ول تىزبەنى جەرگىلىكتى اكىمدىكتى نەمەسە «كۇشىمىز بىرلىكتە» قورىنىڭ رەسمي سايتىنان كورۋگە بولادى. سونداي-اق، ول ءتىزىم «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ ينتەرنەت رەسۋرسىندا، InfoKazakhstan.kz ەلەكتروندىق پلاتفورماسىندا ورنالاستىرۋ عا ۇسىنىلادى.
ەرەجە بويىنشا، جويىلعان نەمەسە بۇلىنگەن مۇلىكتى قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارىنىڭ قۇنىن وتەۋ ءۇشىن مۇلىك يەسى وڭىرلىك كوميسسياعا نەمەسە «كۇشىمىز بىرلىكتە» قورىنىڭ كوميسسياسىنا كەلتىرىلگەن مۇلىك شىعىنىن وتەۋ تۋرالى ۇلگى بويىنشا ءوتىنىش جازىپ، ەلەكتروندىق-سيفرلىق قولتاڭبا ارقىلى كۋالاندىرىپ، InfoKazakhstan.kz ەلەكتروندىق پلاتفورماسى ارقىلى جولدايدى.
مۇلىك يەسىنىڭ ەلەكتروندى سيفرلىق قولتاڭباسى بولماعان جاعدايدا سەنىمحات نەگىزىندە ارەكەت ەتەتىن ادام ارقىلى ءوتىنىش بەرە الادى.
ءوتىنىش InfoKazakhstan.kz ەلەكتروندىق پلاتفورماسىنا كەلىپ تۇسكەن كۇننەن باستاپ كۇنتىزبەلىك 5 كۇن ىشىندە قارالادى.
قانداي قۇجات وتكىزۋ كەرەك؟
اتالعان وتىنىشپەن بىرگە قىلمىستىق قۋدالاۋدى جۇرگىزىپ جاتقان ورگاننىڭ مۇلىك يەسىن «2022 جىلعى قاڭتارداعى جاپپاي تارتىپسىزدىكتەرگە بايلانىستى قىلمىستىق ىستەر بويىنشا جابىرلەنۋشى» دەپ تانىعان قاۋلىسىنىڭ كوشىرمەسى بىرگە بەرىلۋى شارت.
سونداي-اق:
- جەكە كاسىپكەر بولسا، جەكە كاسىپكەر ەكەنىن كۋالاندىراتىن قۇجاتتىڭ كوشىرمەسى، جەكە كاسىپكەردىڭ تالونى قاجەت. ال زاڭدى تۇلعا بولسا، مەملەكەتتىك تىركەۋدەن زاڭدى تۇلعا رەتىندە وتكەنىن راستايتىن قۇجاتتىڭ كوشىرمەسى؛
- مەنشىك قۇقىعىن نەمەسە مۇلىككە يەلىك ەتەتىنىن دالەلدەيتىن قۇجاتتار، سايكەستەندىرۋ قۇجاتتارى ؛
- مۇلىك ساقتاندىرىلماعان بولسا، ساقتاندىرىلماعانىن مالىمدەگەن ءوتىنىش، ساقتاندىرىلعان بولسا، ساقتاندىرۋ شارتى نەمەسە ەلەكتروندىق كوشىرمەسى؛
- ەگەر ساقتاندىرۋ شارتىنىڭ تالاپتارىندا جاپپاي تارتىپسىزدىكتەر، توتەنشە جاعدايلار كەزىندە زالال ساقتاندىرىلمايتىنى ايتىلسا، وڭىرلىك كوميسسيانىڭ شىعىندى وتەۋ تۋرالى شەشىمى؛
- وتىنىشپەن بىرگە ۇسىنعان قۇجاتتار جالعان بولعان جاعدايدا قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىك ارقالايتىنى تۋرالى ەسكەرتىلگەنىن راستايتىن مۇلىك يەسىنىڭ جازباشا حابارلاماسى؛
- باعالاۋ، ساراپتاما نەمەسە زالال مولشەرىن ايقىنداۋ ءۇشىن تارتىلاتىن ادامداردىڭ وزدەرى ۇسىنعان قۇجاتتارداعى مالىمەتتەردىڭ انىقتىعى ءۇشىن قىلمىستىق جاۋاپتىلىق بار ەكەنى تۋرالى ەسكەرتىلگەنىن راستايتىن جازباشا حابارلاماسى؛
- شىعىن مولشەرىن ايقىنداۋ ءۇشىن تارتىلعان باعالاۋ كومپانيالارىنىڭ قىزمەتتەرىنە اقى تولەۋگە ارنالعان شوت-فاكتۋرا؛
- بۇلىنگەن جىلجىمالى مۇلىكتى قالپىنا كەلتىرۋ جوندەۋ سمەتاسى، شىعىندار كالكۋلياسياسى؛
- قالپىنا كەلتىرۋ مۇمكىن ەمەس جىلجىمالى مۇلىكتى باعالاۋ پاراقتارى؛
- تاۋار-ماتەريالدىق قۇندىلىقتاردىڭ باعاسىن ايقىنداۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك كىرىس ورگاندارىنان، فيسكالدىق دەرەكتەر وپەراتورلارىنان اينالىم سومالارى تۋرالى مالىمەتتەردى سۇراتۋعا جانە الۋعا بەرگەن مۇلىك يەسىنىڭ جازباشا كەلىسىمى؛
- جويىلعان جابدىقتىڭ قۇنىن باعالاۋ ءۇشىناۋديتورلىق ۇيىم شىعارعان فاكتىلەردى، ۇرلىقتى (ۇرلاۋدى) انىقتاۋ تۋرالى ەسەپ؛
- تارتىپسىزدىكتەر سالدارىنا مۇلىكتىڭ ءبۇلىنۋ، جويىلۋ نەمەسە ۇرلانۋ فاكتىلەرىن راستايتىن وزگە دە قۇجاتتار، فوتو جانە بەينەماتەريالدار (بولعان جاعدايدا).
جىلجىمايتىن مۇلىكتى قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن كەلەسى قۇجاتتاردى ۇسىنۋ قاجەت:
- وڭىرلىك كوميسسيا مۇشەلەرىنىڭ قولدارى قويىلعان جانە مورلەرىمەن راستالعان تەحنيكالىق تەكسەرۋ اكتىسى، اقاۋ تۋرالى ۆەدوموست؛
- بۇلىنگەن مۇلىكتى قالپىنا كەلتىرۋگە ارنالعان شىعىستار سمەتاسى؛
- دارا كاسىپكەرلەر ءۇشىن-دارا كاسىپكەردىڭ جەكە باسىن كۋالاندىراتىن قۇجاتتىڭ كوشىرمەسى، دارا كاسىپكەردىڭ تالونى، ال زاڭدى تۇلعالار ءۇشىن-زاڭدى تۇلعانىڭ مەملەكەتتىك تىركەلگەنىن راستايتىن قۇجاتتىڭ كوشىرمەسى؛
- جەكەلەگەن وڭىرلەردە ورىن العان تارتىپسىزدىكتەر سالدارىنان مۇنداي قۇجات جوعالعان نەمەسە جويىلعان جاعدايدا – ىشكى ىستەر ورگاندارى بەرگەن ۋاقىتشا جەكە كۋالىكتىڭ كوشىرمەسى؛
- جىلجىمايتىن مۇلىكتىڭ مەنشىك يەسىنەن (نە سەنىمحات بويىنشا ونىڭ وكىلىنەن) ەركىن ۇلگىدەگى ءوتىنىش؛
- جىلجىمايتىن مۇلىك (تۇرعىن ءۇي)وبەكتىسىنىڭ تەحنيكالىق پاسپورتى؛ (مۇنداي قۇجات جوعالعان نەمەسە جويىلعان جاعدايدا زاڭنامادا ايقىندالعان تارتىپپەن جانە مەرزىمدەردە الىنعان تەلنۇسقالار نە وسى قۇجاتتىڭ كوشىرمەسى بەرىلەدى).
- «ازاماتتارعا ارنالعان ۇكىمەت» مەملەكەتتىك كورپوراسياسى بەرگەن جىلجىمايتىن مۇلىكتىڭ بولماۋى (بولۋى) تۋرالى انىقتاما.
اعىمدىق جوندەۋ بويىنشا - ءتيىستى كوميسسيا قول قويعان اقاۋ تۋرالى ۆەدوموست جانە سمەتا.
قالپىنا كەلتىرۋگە جارامسىز كولىك بويىنشا:
- اۆتوكولىكتىڭ بولعانىن راستايتىن جانە مەملەكەتتىك تىركەۋ ورگانى بەرگەن قۇقىق بەلگىلەيتىن قۇجاتتار؛
- كولىكتىڭ توزۋ دەڭگەيى ەسكەرىلگەن باعالاۋ تۋرالى ەسەپ؛
- جەكە كاسىپكەرلەر مەن زاڭدى تۇلعالاردىڭ كولىك قۇرالىن تولىق ساقتاندىرۋ شارتىنىڭ (كاسكو) جوقتىعى تۋرالى ءوتىنىشى.
ەرەجەنىڭ تولىق ءماتىنىن مىنا جەردەن كورۋگە بولادى.
قۇجات 2022 جىلعى 27 قاڭتاردان باستاپ قولدانىسقا ەنگىزىلەدى جانە 2022 جىلعى 5 قاڭتاردان باستاپ تۋىنداعان قۇقىقتىق قاتىناستارعا 2023 جىلعى 1 قاڭتارعا دەيىن قولدانىلادى.