تاربيە نەگىزى-سالت-داستۇر

تاربيە نەگىزى-سالت-داستۇر سۋرەت: اشىق دەرەكوز

ءار ۇلتتىڭ تەك وزىنە ءتان ۇلتتىق بوياۋىن كورسەتىپ، وزگەدەن ەرەكشەلەپ تۇراتىن – ۇلتتىق ونەرىمەن قاتار، ونىڭ سالت-داستۇرلەرى مەن ادەت-عۇرىپتارى. مىڭداعان جىلدار اتا-بابادان جالعاسىن تاۋىپ، بويىمىزعا ابدەن ءسىڭىپ، كۇندەلىكتى ءومىرىمىزدىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالعان سالت-داستۇرلەر مەن ءجون-جورالعىلاردىڭ ءبىر ۇلدىڭ عانا ەمەس، بۇكىل ۇلتتىڭ تاربيەسىندە الار ورنى بولەك. سوندىقتان دا قازاقتا بالانىڭ بويعا بىتكەن كۇنىن بىلگەننەن باستاپ، ول ءومىر ەسىگىن اشىپ، ءوسىپ-ونىپ، جاپىراعىن كەڭگە جايىپ، قارتتىق جاسقا جەتكەنىنە دەيىن جالعاساتىن جورالعىلار مەن ادەت-عۇرىپتاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ وزىندىك ءمان-ماعىناسى مەن اتقارار ءرولى ەرەكشە.


تەكتى ۇرپاق تاربيەلەپ، وڭ-سولىن تانىتىپ، ادەپ پەن يبا، سىي مەن قۇرمەت، جاۋاپكەرشىلىك پەن پارىز، ۇلكەننىڭ جولى مەن كىشىلىك ىزەتتى، تۋىستىق قارىم-قاتىناستى، بەرەكە-بىرلىك پەن باۋىرمالدىقتى، اينالاسىنا – ادامدارعا عانا ەمەس، تابيعات، قورشاعان ورتاعا دەگەن قامقورلىقتى بالاسىنىڭ بويىنا جاستايىنان ءسىڭىرىپ وسىرەتىن اتام قازاق قاشان دا «التى جىل اش بولساڭ دا، اتاڭنىڭ سالتىن ۇمىتپا» دەپ، داستۇرىنە بەرىك بولعان. ادەت-عۇرىپ پەن ءجون-جورالعىلار، نانىم-سەنىمگە ەرەكشە كوزقاراسپەن قاراپ، ولاردى تاربيە قۇرالى، ءومىر ءسۇرۋ زاڭدىلىقتارى رەتىندە نەگىزگە العان.


اتا-بابادان مۇرا بولىپ، ۇرپاقتان-ۇرپاققا جەتكەن وسىناۋ سالت-داستۇرلەرىمىز، ادەت-عۇرىپ، نانىم-سەنىمدى جاڭعىرتىپ، جاستارعا تانىتۋ ماقساتىندا الداعى ۋاقىتتا گازەت بەتىندە تۇراقتى تۇردە «اتا سالتى» ايدارىمەن جاريالاپ وتىرۋدى ءجون كوردىك.


ەرتە كەزەڭنەن اق اتا-بابالارىمىز بالا، ۇرپاق تاربيەسىنە كوپ كوڭىل ءبولىپ، ولاردى ۇلكەنگە تاعزىم، كىشىگە ءىلتيپات ەتىپ، باۋىرمالدىققا، مەيىرىمدىلىككە، ىزەتتىلىككە باۋلىعان. «تاربيە – تال بەسىكتەن باستا­لادى»، «ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەسىڭ» دەگەن ۇلاعاتتى ءسوزدى جادىنا ابدەن توقىعان. سوندىق­تان دا بالانىڭ باۋىر­مال، قايىرىمدى ازامات بوپ ەرجەتۋى، الدىمەن، اتا-انا­نىڭ تاربيەسىنە، قورشاعان ورتانىڭ ۇلگى-ونەگەسىنە بايلانىستى. بالانىڭ العان تاربيەسىنە قاراي «تاربيەلى، ونەگە­ءلى» ەكەن دەپ تامسانسا، وعاش قىلىق كورسەتكەن بالانى «تاربيەسىز، ونەگەسىز» دەپ سوگەتىن بولعان. قازاقتا ەڭ اۋىر ءسوز – «تاربيەسىز»، «تاربيە كورمەگەن» دەگەن ءسوز. ءاري­نە، قاي قازاق بالام جامان بولسىن دەسىن، دەمەيدى دە، سوندىقتان دا بەتىمدى جەرگە قاراتپا دەپ وسيەت ءتار­بيەسىن ايتىپ وتىراتىنى بەلگىلى.



ءسىزدىڭ رەاكسياڭىز؟
ۇنايدى
4
ۇنامايدى
1
كۇلكىلى
0
شەكتەن شىققان
0
سوڭعى جاڭالىقتار

16:33

16:28

13:27

12:23

12:17

12:15

12:13

12:05

12:03

12:01

11:59

11:57

11:55

11:53

11:51

11:46

11:43

11:41

11:39

11:37

11:34

11:31

11:29

11:26

11:24