... 17 ءساۋىر كۇنى سىركىرەپ باستاعان جاڭبىردىڭ سوڭى قارعا اينالدى. بۇرشىگىن جارىپ، گۇلىن اشىپ تۇرعان جەمىس اعاشتارى اپ-ساتتە اق كورپەگە ورانعانداي كۇي كەشىپ، مۇلگىپ شىعا كەلدى. كۇننىڭ جىلىنۋىن كۇتىپ، باۋ-باقشا ەگۋگە دايىندىق جاساپ جۇرگەن جۇرتشىلىقتىڭ الىپ-ۇشقان كوڭىلىن كوكتەم ورتاسىنان اۋعان كەزدە ورىن العان جۇتاڭ كورىنىستىڭ جۇدەتىپ جىبەرگەنى راس. بۇل «وتامالىنىڭ» سوڭعى تۇياق سەرپەرى ەدى...
ءساۋىر ءسوزى ارابشا «وگىز» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەتىنىن وتكەن پايىمدارىمىزدا ايتتىق. ال ءبىزدىڭ قازەكەڭ وسى ايدىڭ ون بەسىنە تۋاتىن كوكتەمگى بۇلتتىڭ اتىن دا ءساۋىر دەپ اتاعان. «ءساۋىر بۇلتىنداي تۇنەرىپ» دەگەن ەسكىدەن كەلە جاتقان تەڭەۋ ءسوز بۇعان دالەل.
ءساۋىردىڭ «قويشى»، «قۇسقاناتى» دەگەن جاناما اتتارى بار. امال كەزىندەگى ادەت-عۇرىپ: ءساۋىر امالى وتپەي ساۋرىك پىشۋگە بولمايدى. اۋا رايىنىڭ ەرەكشەلىگى: كۇن جىلىنىپ، كوك شىققان كەزىندە اياقاستىنان اۋا رايى بۇزىلىپ، قارلى بوران بولۋى مۇمكىن ەكەن.
قازاق ەسەپشىلەرىنىڭ ەسەبى بويىنشا، ءساۋىر امالى وسى ايدىڭ 20-سىنا كىرەدى، ياعني بۇگىننەن باستالدى. ءساۋىر تۋعاندا كۇن كۇركىرەيدى، بولەك-بولەك «جاز بۇلتى» شىعادى. قاريالار ءساۋىر امالى كىرگەندە جاز بۇلتتارىن باقىلايدى. بۇلت ءتونىپ، ىدىراماسا، ءساۋىردىڭ بۇلتى قالىپ قويعانى. وندا ءساۋىر امالى ۇزاققا سوزىلىپ، 40 كۇنگە جالعاسادى. جاڭبىر نوسەرلەپ جاۋىپ، سوڭى قارعا ۇلاسادى. «ءساۋىر بولماي، ءتاۋىر بولمايدى» دەگەن ماقال وسىدان قالعان بولسا كەرەك. تىلىمىزدە ءساۋىر امالى كەزىندە تابيعي قۇبىلىستاردىڭ شارۋاشىلىققا پايدالى بولاتىنى تۋرالى باسقا دا ماقال-ماتەلدەر قالىپتاسقان: «ءساۋىر – سۋىمەن، مامىر – گۇلىمەن»، «ءساۋىر بولماي، سايران بولماس، سايران بولماي، ايران بولماس»، «ءساۋىر بولسا، كۇن كۇركىرەر، كۇن كۇركىرەسە، كوك دۇركىرەر»، «ساۋىردەگى جاۋىن – ساۋىپ تۇرعان ساۋىن»، «ءساۋىر جاقسىلىعىنا باقسا، التى كۇن، جاقسىلىعىنا باقپاسا، الپىس كۇن»، تاعى باسقا امالعا قاتىستى تامسىلدەر تولىپ جاتىر.
ءساۋىر امالى وتپەي، ساۋرىك (ۇيىرگە ەندى قوسىلعان 3-4 جاسار ايعىر) پىشۋگە بولمايدى. اياق استىنان اۋا رايى بۇزىلىپ، قارلى بوران بولۋى مۇمكىن. وسى جونىندە اڭىز بىلاي دەيدى: ءبىر باي وتامالى وتكەن سوڭ، جاز شىقتى دەپ ويلاپ، قىسىراققا بولىنگەن قىرىق ساۋرىگىن تۇگەل ءپىشتىرىپ تاستايدى. ءسويتىپ، بايتال ايعىرلارىن ورىسكە شىعارىپتى. اياق استىنان داۋىل تۇرىپ، قار جاۋىپ، كۇن سۋىتىپ، بايدىڭ جۇقا كيىنگەن ءبىر مىرزاسى مەن 40 ساۋرىگى ولەدى. ەل ىشىندە وسى امال «قىرىق ساۋىرىك، ءبىر مىرزا» دەپ اتالىپ كەتىپتى...
بۇگىن گريگوريانشا ءساۋىردىڭ 20-سى، مۇسىلمانشا رامازان ايىنىڭ سوڭعى كۇنى – 29-ى. قازاقى ەسەپكە سۇيەنسەك، ايدىڭ 7ء-شى جاڭاسى. اپتا ايدىڭ العاشقى ونكۇندىگى مەن سوڭعى اپتاسىنا جانە سوڭىنا ءدال كەلىپ تۇر. دەمەك، اۋانىڭ رايىندا اۋىتقۋشىلىق بار...
پايىمنىڭ بولجامىن سينوپتيكتەر جوققا شىعارىپ وتىرعان جوق، كەرىسىنشە. ۇقساس بولجامدار ايتۋدا. مەتەورولوگتاردىڭ مالىمەتىنشە، الماتىدا جاڭبىر مەن داۋىل كۇتىلۋدە. كۇندىز تەرمومەتر باعانى 11–13 گرادۋس جىلىلىقتى كورسەتسە، تۇندە اۋا رايى، جىلىلىق 2–4 گرادۋسقا دەيىن تومەندەيدى. استانا مەن شىمكەنتتە داۋىلدىق ەسكەرتۋ جاريالانىپ وتىر. ەكپىنى سەكۋندىنا 15–20 مەترگە دەيىن جەتەتىن قاتتى جەل سوعادى.
...جوعارىدا ايتقانىمىزداي، ءساۋىر امالىنا سەنىم جوق...
بابالار بولجامى
تابيعات قۇبىلىستارىنا قاراپ جاسالعان جورامال:
- كۇن كەنەت ىسىپ كەتسە، ۇزاماي جاۋىن جاۋادى.
- قۇيىن كوپ بولسا، قىس ايازدى بولادى.
- نايزاعايلى بولسا، جاز ىستىق، قىس جايلى بولادى.
- اڭىزاق ىستىق – قىستاعى قاتتى ايازدىڭ بەلگىسى.
- جۇلدىزدار جارقىراپ تۇرسا، كەلەر كۇن ىستىق.
- بۇلت جەلگە قاراي كوشسە، جاڭبىر جاۋادى.