وسى جىلدىڭ 20 قاراشاسىنا تاعايىندالعان كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىنا وراي بۇگىن كانديداتتار اراسىندا وتكەن تەليەۆيزيالىق پىكىرسايىس ءوز مارەسىنە جەتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Inform.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
«حابار» تەلەارناسىنىڭ تىكەلەي ەفيرىندە ساعات 20.00-دە باستالىپ، 1 ساعات 40 مينۋتقا سوزىلعان تەلەدەباتقا كانديداتتاردان قاراقات ابدەن، نۇرلان اۋەسبايەۆ، جيگۋلي دايرابايەۆ، مەيرام قاجىكەن، سالتانات تۇرسىنبەكوۆا جانە ءىس باسىنداعى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ ءدال وسى كۇنى وزبەكستاننىڭ سامارقاند قالاسىندا الدىن الا جوسپارلانعان تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ سامميتىنە بايلانىستى جۇمىس ساپارىنا وراي سەنىمدى وكىلى ەرلان قوشانوۆ قاتىستى.
ق ر ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىمەن الدىن الا كەلىسىلگەن رەگلامەنتكە سايكەس، پىكىرسايىس 4 راۋندقا سوزىلدى. «سايلاۋالدى باعدارلامانىڭ تانىستىرىلىمى» دەپ اتالعان ءبىرىنشى راۋندتا كانديداتتار جانە ولاردىڭ سەنىم بىلدىرگەن وكىلدەرى سايلاۋالدى باعدارلامالارىمەن تانىستىردى.
جەرەبەگە سايكەس، الدىمەن ءسوز تىزگىنى ەرلان قوشانوۆقا ءتيىپ، ول «الداعى جەتى جىلدا قازاقستان قانداي بولادى؟» دەگەن ساۋالعا قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ باعدارلاماسى جاۋاپ بەرەتىنىن اتاپ ءوتتى.
«بىرىنشىدەن – ادىلەتتى قوعام! ياعني، قوعامدا زاڭ ۇستەمدىگى مەن ءتارتىپ سالتانات قۇرۋى ءتيىس. ەكىنشىدەن – ادىلەتتى ەكونوميكا! ەندىگى جەردە بيلىك تە، بايلىق تا ءبىر قولعا شوعىرلانبايدى. شەتەل اسقان حالىقتىڭ قازىناسى ەلىمىزگە تولىقتاي قايتىپ ورالادى. ۇشىنشىدەن – ادىلەتتى مەملەكەت! ياعني، مەملەكەت ەشكىمنىڭ جەكە مەنشىگى ەمەس. ادىلەتتى، باقۋاتتى، ءقاۋىپسىز مەملەكەتتى ءبارىمىز بىرگە قۇراتىن بولامىز!»، - دەدى ول.
سونىمەن قاتار ول مەملەكەتتىك ءتىل – ءبىزدىڭ بويتۇمارىمىز ەكەنىن باسا ايتتى.
كەلەسى كانديدات قاراقات ابدەن مەكتەپتە وقيتىن بالالاردى ىستىق تاماقپەن قامتۋ، وقۋشىلاردىڭ بوس ۋاقىتىندا تالانتى مەن قابىلەتىن جۇزەگە اسىرۋعا جاعداي جاساۋ، مەكتەپ باعدارلاماسىندا ۇلتتىق قۇندىلىقتار مەن رۋحاني دامۋ باعىتتارىندا ءتالىم بەرەتىن جاڭا ءپان ەنگىزۋ، ورفاندى اۋرۋلارمەن اۋىراتىن بالالارعا بولەك گرانت بەرۋ، جاستاردى تەگىن ورتا جانە جوعارى بىلىممەن قامتۋ، شاكىرتاقىنى ەڭبەكاقى جۇيەسىنە ساي ەسەپتەپ، تولەۋ ماسەلەسىن كوتەردى.
«قارياسى جوق ەل جەتىم. اق جاۋلىقتى اجەلەرىمىز بەن اقساقال اتالارىمىز كونەنىڭ كوزى عانا ەمەس، ۇرپاق ءۇشىن ماڭىزدى ومىرلىك تاجىريبەسىن جيناعان قازىنالار. ولاردى قولداۋ ارىمىزعا، ەلدىگىمىزگە سىن»، - دەگەن كانديدات ۇرپاقتاردىڭ العىسى رەتىندە ۇسىنىلاتىن ءىس-شارالاردى اتاپ ءوتتى.
ال جيگۋلي دايرابايەۆ مەملەكەتىمىزدى دامىتۋدىڭ 3 باعىتىن اتادى. ءبىرىنشى باعىت – تەك ءبىزدىڭ ۇلتىمىزعا عانا ءتان دالا دەموكراتياسى ءپرينسيپىن ورناتۋ. ەكىنشى باعىت – سانا-سەنىمىزدى جاڭارتىپ، ءار ازاماتتى جوعارى مادەنيەتتىلىككە شاقىرۋ. ءۇشىنشى باعىت – قازاقستاندى اۋىلدارى دامىعان اگرودەرجاۆاعا اينالدىرۋ.
«كاسىپتى قولعا الىپ، ەلدى اسىرايمىن دەيتىندەرگە جول اشىق بولۋى كەرەك. وعان قاجەتتى باستاپقى كاپيتال – سۋبسيديا، نەسيە ەش كەدەرگىسىز بەرىلۋى ءتيىس. ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتىپ جۇرگەن فەرمەلەر سالىقتىڭ بارلىق تۇرلەرىنەن بوساتىلۋى كەرەك»، - دەدى ول.
كانديدات نۇرلان اۋەسبايەۆ ساياسي رەفورمالار جۇرگىزىپ، سىبايلاس جەمقورىقپەن كۇرەسكە باسا ءمان بەرەتىنىن اتاپ ءوتىپ، ەلىمىزدى پارلامەنتتىك-پرەزيدەنتتىك رەسپۋبليكاعا اينالدىرۋ قاجەتتىگىن ايتتى.
«سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەستى كۇشەيتۋ كەرەك. جەمقورلىق قىلمىس بارىنشا ۇزاق مەرزىمگە جازالانۋى ءتيىس. وليگارحيالىق كاپيتاليزم ەمەس، حالىقتىق ەكونوميكا قۇرۋ كەرەك»، - دەگەن كانديدات مەملەكەتتىڭ باستى نازارىندا ادام بولۋى تيىستىگىنە نازار اۋدارتتى.
بەسىنشى بولىپ ءسوز العان سالتانات تۇرسىنبەكوۆا الەۋمەتتىك ماسەلەلەر ءبىرىنشى كەزەكتە شەشىلۋى تيىستىگىن كوتەردى
«ەڭ تومەنگى جالاقى مەن كۇنكورىس مولشەرىن قايتا قاراۋ، كەدەيشىلىكپەن كۇرەس باعدارلاماسىن ازىرلەپ، جۇزەگە اسىرۋ قاجەت. باسپانامەن قامتۋ ماسەلەسىن دە شەشۋ كەرەك. وتباسىلارعا انا كاپيتالىن بەرىپ، بارلىق بالانى جاردەماقىمەن قامتۋعا ءتيىسپىز. ەڭ باستىسى، ايەلدەردىڭ زەينەتكە شىعۋ جاسىن 58 جاسقا دەيىن تومەندەتۋىمىز كەرەك»، - دەدى كانديدات.
بۇل راۋندتا سوڭعى بولىپ ءسوز العان مەيرام قاجىكەن ءاربىر قازاقستان ازاماتىنا تەڭدەي مۇمكىندىك بەرۋ قاجەتتىگىن ايتا كەلە جاستارعا ەرەكشە ءۇمىت ارتاتىنىن ءبىلدىردى. جوعارى ءبىلىم بەرۋ سالاسى جاڭعىرتىلىپ، جاستارعا تەگىن ءبىلىم الۋعا مۇمكىندىك بەرىلەتىنىن اتاپ ءوتتى.
«وڭىرلەردى مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسى داميتىن بولادى. اكىمدەردىڭ دەربەس شەشىم قابىلداۋ مۇمكىندىگى كەڭەيەدى. قۋاتتى وڭىرلەر – قۋاتتى رەسپۋبليكا. حالىق بارلىق اكىمدى ءوزى سايلايدى. بۇل ازاماتتاردىڭ جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ حالىق الدىنداعى شەشىم قابىلداۋ جانە ەسەپ بەرۋ دەڭگەيىن ارتتىراتىن بولادى»، - دەدى ول.
«پىكىرسايىس سەسسياسى» دەپ اتالعان كەلەسى كەزەڭدە تەليەۆيزيالىق پىكىرسايىسقا قاتىسۋشىلار ءوزى تاڭداعان 2 وپپونەنتكە ساۋال قويىپ، تۇششىمدى جاۋاپ الدى. رەگلامەنتكە سايكەس، قاتىسۋشى سۇراعىن 30 سەكۋند ىشىندە قويىپ، وپپونەنتى 2 مينۋتتىڭ ىشىندە جاۋاپ بەرۋگە تىرىستى.
ال «سايلاۋشىلاردىڭ سۇراقتارى» دەپ اتالعان ءۇشىنشى كەزەڭدە كەز كەلگەن ازاماتقا كانديداتقا سۇراق قويۋ مۇمكىندىگى بەرىلدى. ايتا كەتەرلىگى، تەلەارنا ەل ازاماتتارىنا 10 قاراشاعا دەيىن «كانديداتتان سۇرا!» دەگەن ايدارمەن كەز كەلگەن كانديداتقا بەينە فورماتتا ساۋال جولداۋ مۇمكىندىگىن ۇسىنعان بولاتىن.
ءتورتىنشى راۋند «سايلاۋشىلارعا ۇندەۋ» دەپ اتالدى. ونىڭ بارىسىندا تەلەدەباتقا قاتىسشىلار سايلاۋشىلارعا ۇندەۋ جولداۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، 2022 جىلدىڭ 20 قاراشاسىندا كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى وتەدى.