«قىزىر قامشىسى» كەلدى

ءساۋىردىڭ توعىزى كۇنى بيىلعى جىلدىڭ العاشقى نايزاعايى ويناپ، كۇن كۇركىرەپ، تولاسسىز جاڭبىر جاۋدى

 سوڭعى كۇندەرى جاۋىن ءجيى كورىنىس بەرۋدە. ءبىر اۋىق تىنا قالىپ، قايتا سەلدەتىپ شىعا كەلەدى. ايتپاقشى، ءساۋىردىڭ سەگىزى كۇنى اقىرىن عانا سىركىرەپ تۇرعان جاڭبىر ەرتەڭىنە شەلەكتەپ قۇيىپ بەردى. ول-ول ما، نايزاعاي ويناپ، كۇن كۇركىرەدى. بۇل بيىلعى جىلعى كۇننىڭ العاشقى كۇركىرەۋى ەدى...

بۇرىنعىلاردىڭ ايتۋى بويىنشا، كوكتەمدە كۇن العاش رەت «قىزىر قامشىسى» كەزىندە كۇركىرەيدى. «قىزىر قامشىسى» امالى وسى ايدىڭ 15-ىنەن باستالادى. كەيبىر دەرەكتەردە 17-18-ىندە كورىنىس بەرەدى دەيدى. امال كەزىندە العاشقى نايزاعاي ويناپ، جاڭبىر جاۋىپ، جەر بۋسانادى. نايزاعايدىڭ وسى جارقىلىن «قىزىردىڭ قامشىسى شارتىلدادى، قىس كەتتى» دەپ ساناعان. كەي جىلدارى بىر-ەكى كۇندىك سۋىق ورىن الاتىن بولعان. كوك ءجۇزىن جازدىڭ بۇلتى قاپتايدى. ءماشھۇر ءجۇسىپتىڭ ايتۋىنشا، ەسكىشە ون بەسىنشى ناۋرىز قىزىر ءىلياستىڭ قامشى سىلتەر كۇنى دەپ اتالادى. ءالى ول كۇنگە ەكى اپتاداي ۋاقىت بار. دەمەك، بۇل كورىنىس كوكتەمنىڭ ەرتە كەلگەنىن اڭعارتسا كەرەك...

نوسەر ءالى توقتار ەمەس. ءسال تىنىستاپ، سىركىرەپ تۇرادى دا، كوككوز دولى جەڭگەيدەي اياقاستى سىلكىنىپ شىعا كەلەدى. پايىم بويىنشا، جاۋىن-شاشىن ءجيى ورىن الاتىن، سالقىندىق سەزىلەتىن، وكپەك جەل ورەكپيتىن كەز وسى.

ورىك گۇلىن اشىپ بولدى. ءبىراق شيە مەن الما ءازىر جىم-جىرت. جەردىڭ كوگى دە  كوتەرىلەر ەمەس. كۇن كوزى كورىنبەي، الماتىنىڭ اسپانى اشىلماي تۇر.

«ءساۋىر كەلىپ سىلكىنتتى سانامىزدى،

ەڭبەك مارشى قۇلپىرتتى دالامىزدى.

جەر جاھاندى جايقالتىپ ءسان بەرسە دە،

نۇرلانتپادى الماتى قالا-قىزدى.

«وتامالى» امالى ءسىرا، تىنباي،

استان-كەستەن قاربالاس ءبىر باسىلماي،

بىردە جاڭبىر، بىردە قار، بىردە تۇمان...

اسپانى الماتىنىڭ تۇر اشىلماي!» دەگەن جىر جولدارىنىڭ ەرىكسىز ەرنىڭنەن شىعىپ كەتكەنىن بايقاماي دا قالاسىڭ.

بۇگىن ءساۋىر ايىنىڭ 11ء-شى جۇلدىزى. اي ەسەبىنشە، ايدىڭ 20-سى. ال قازاقى جۇيە بويىنشا، ءساۋىردىڭ 8-جاڭاسى. اپتا ايدىڭ باسىن دا، ورتاسىن دا، سوڭىن دا قامتىپ تۇر. بۇل اپتانىڭ قۇبىلمالى بولاتىنىن بىلدىرگەندەي. دەگەنمەن، وتكەن اپتاعا قاراعاندا جاۋىن ازاياتىن سىڭايلى.

الدىمىزدا «ءساۋىر»، «قويشى»،«قۇسقاناتى»، «توبىلعى جارعان»، «بەسقوناق» امالدارى كەزەگىن كۇتىپ تۇر. ءبارى دە جاۋىن-شاشىندى، جەلى كوپ، جەلىگى مول امال.

اسپان دەنەلەرى وسىلاي دەيدى. قالاي بولعاندا دا الدىمىز جاز عوي...

بابالار بولجامى

تابيعات پەن جانۋارلاردىڭ قيمىلىنا قاراپ جاسالعان جورامال:

 *تورعاي ەرتە جۇمىرتقالاسا، كۇن ەرتە جىلىنادى.

 *كۇن كوپ كۇركىرەسە، ەگىن، ءشوپ مول شىعادى.

 *قارعا قار سۋىنا شومىلسا، كۇن جىلىنادى.

 *تاڭ كۇڭگىرت تارتىپ، كۇن ماناۋراپ كورىنسە، جىل جاۋىن-شاشىندى بولادى.

 *تاڭ شاشىراپ اتسا، جىل بەرەكەلى بولادى.

*اي قورالانسا، جاز جاڭبىرلى بولادى.

 *قوقيقاز بىلتىرعى ۇياسىن جوندەمەي جۇمىرتقالاسا، جاز قۇرعاق، جوندەپ، بيىكتەتسە، جاڭبىرلى بولادى.