بالالار جىلى اياسىندا الماتىنىڭ ورتالىق مادەنيەت جانە دەمالىس ساياباعىندا اشىق اسپان استىندا گۇلدەر فەستيۆالى ءوتتى.
«قىزعالداق» فەستيۆالى – الاتاۋدىڭ باۋرايى الماتىنى قىزعالداقتىڭ «تاريحي وتانى» رەتىندە تانىتۋ جانە ءارتۇرلى مادەني فەستيۆالدار ورتالىعىنا اينالعان سۇيىكتى قالامىزدىڭ مادەني ءيميدجىن كوتەرۋ ماقساتىنداعى اۋقىمدى جوبا. سونىمەن قاتار، كورمە وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ءوز قالاسىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى مەن پاتريوتتىق سەزىمدەرىن ارتتىرۋعا، جاستار شىعارماشىلىعىن دامىتۋعا باعىتتالعان.
فەستيۆال ورتالىق مادەنيەت جانە دەمالىس ساياباعىنىڭ ساحنا اينالاسىندا ءوتتى. مەرەكەلىك شارا- عا كەلگەن قوناقتار مەن كورەرمەن- دەردىڭ كوڭىل كۇيىن كوتەرۋ ءۇشىن ساحنا فەستيۆال تاقىرىبىنا قاراي كوكتەم ستيلىندە بەزەندىرىلىپ، ۇلكەن قىزعالداق پىشىندەرىمەن كوركەمدەلدى. ساياباقتا قىدىرىپ جۇرگەن كەزدەيسوق ادامداردى دا، فەستيۆالگە ارنايى كەلگەن قالا تۇرعىندارىن دا اسەم اۋەن مەن ساح- نانى اينالا قويىلعان سۋرەتشى- لەردىڭ تۋىندىلارى قارسى الدى.
– قىزعالداقتىڭ تاريحي وتانى سانالاتىن الپاۋىت مەكەن الماتى قالاسىندا «قىزعالداق» فەستيۆالىن وتكىزۋ – ءبىز ءۇشىن مىندەت. بۇل شاھا- رىمىزدا تۇڭعىش رەت وتكىزىلىپ جاتقان اۋقىمدى جوبا. فەستيۆالدە 4 اتالىم بويىنشا بايقاۋ ءوتىپ جاتىر. بارلىعى 400-دەن اس- تام ونەرپاز قاتىسۋدا. ءاۋ باستا قاتىسۋشىلارعا 400 مىڭ كولەمىندە سىياقى قاراستىرىلعان. الايدا بايقاۋعا نيەت بىلدىرۋشىلەردىڭ كوپ بولۋىنا بايلانىستى قوسىمشا 200 مىڭ قاراستىرىلىپ، جالپى كولەمى 600 مىڭ بولاتىن سىياقى جاس تالانتتارعا بەرىلەدى. مۇنداي يگى باستامالار ارقىلى قالا جاستارىن شىعارماشىلىق پەن ونەرگە باۋلىعىمىز كەلەدى، – دەدى ۇيىمداستىرۋ القاسىنىڭ مۇشەسى اقجان قۇمار.
بيىلعى بالالار جىلى اياسىندا الدىن الا جاريالانعان «مانەرلەپ وقۋ»، «بالالار سۋرەتتەرى»، «جاس سۋرەتشى» جانە «فلوريست جۇمىسى» نوميناسيالارى بويىنشا جالپى كولەمى 400-دەن استام ءوتىنىم تۇسكەن. اتالمىش جوبا اياسىنداعى بايقاۋ الماتى قالاسىنىڭ جوعارى جانە ارناۋلى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ ستۋدەنتتەرى مەن ورتا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ وقۋشىلارى، سونداي-اق، كاسىبي فلوريستەر اراسىندا وتكىزىلدى. اقتىق كەزەڭگە 225 قاتىسۋشى ءوتىپ، كاسىبي ءادىلقازىلار ساراپتاماسىنان كەيىن مەرەكەلىك شارا بارىسىندا ماراپاتتالدى.
– بۇل ءبىزدىڭ بالالارىمىز ءۇشىن وتە ەرەكشە فەستيۆال بولدى. بالالاردى قولداپ، ولاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋگە، ونەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان مۇنداي شارالاردىڭ ءوتۋى كوڭىل قۋانتادى. بايقاۋدىڭ ۇيىمداستىرىلۋ دەڭگەيى دە وتە جاقسى. وسىنداي يگى ءىسشارانى قولعا الىپ، وتكىزىپ جاتقان ۇيىمداستىرۋشىلارعا العىس بىلدىرەمىن، – دەپ نازىم سالاماتوۆا ەسىمدى اتا-انا اعىنان جارىلدى.
«مانەرلەپ وقۋ» سايىسىنان باس جۇلدەنى جەڭىپ العان جاس ونەرپاز ءمادينا ەرلىك قىزى دا ءوزىنىڭ قۋانىشىن جاسىرمادى:
– مەن مۇقاعالي اتامىزدىڭ «كوكتەم» ولەڭىن جانە ءوز شىعارماشىلىعىمداعى تۋىندىلاردى، جالپى العاندا 8 ولەڭ وقىدىم. قانشاما تالانتتى بالالار قاتىسقان بايقاۋدا ءوزىمدى كورسەتە العانىما قۋانىشتىمىن، – دەدى ول.
فەستيۆالدىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى – «فلوريست جۇمىسى» نوميناسياسىنا ارنالعان بايقاۋدىڭ رەسپۋبليكا بويىنشا العاش رەت وتكىزىلۋى بولدى.
– «فلوريست جۇمىسى» اتالعان بايقاۋىمىز «قىزعالداق» فەستيۆالى اياسىندا ەلىمىزدە تۇڭعىش رەت وتكىزىلىپ وتىر. بۇل ءۇردىستى بىردەنبىر ءبىرىنشى بولىپ باستاپ وتىرعان قالالىق اكىمدىكتىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» ورتالىعى دەپ ايتا الامىز. ەندى وسىنداي مەرەكەلىك شارالاردى جىل سايىن وتكىزۋ جوسپاردا بار، – دەدى اقجان قۇمار.
ايتا كەتكەن ءجون، فەستيۆالگە قاتىسۋشى فلوريستەر ساحنا جانىنان كورمە جاساپ، سۇلۋلىققا قىزىققان بارلىق كورەرمەندەردىڭ الدىندا وزدەرىنىڭ «كوكتەم» تاقىرىبىنداعى گۇل شوقتارىن جينادى. اشىق اسپان استىنداعى «قىزعالداق» فەستيۆالىنە اتالعان نوميناسيالاردان بولەك، ءبىرقاتار شىعارماشىلىق ونەر شەبەرلەرى دە قاتىستى. اتاپ ايتقاندا، ساندىك قولدانبالى ونەر، تىگىن شەبەرلەرى، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ەرەكشە تا- لانتتى بالالار ءوز جۇمىستارىن كوپشىلىككە پاش ەتۋگە مۇمكىندىك الدى. اتالعان تالانتتاردىڭ شالقار شابىتىنا شەكتەۋ قويماي قولداۋ كورسەتىلىپ، ەڭبەكتەرىن باعالاپ، ارنايى سىيلىقتار تابىستالدى. ولاردىڭ قولىنان شىققان تۋىندىلار ساحنا الاڭىن قورشاي، كورمە رەتىندە قويىلدى. بارلىق فەستيۆالگە كەلگەن كورەرمەندەر جاس ونەرپازداردىڭ سۋرەتتەرىن، قولونەر تۋىندىلارىن تاماشالاي الدى. سونداي-اق، شارا قوناقتارى ءۇشىن «قىزعالداق فەستيۆالى – 2022» جازۋى ورناتىلعان فوتوزونا جاسالدى.
جاس ونەرپازدار مەن بايقاۋعا قاتىسۋشىلار ماراپاتتالعان سوڭ، اشىق اسپان استىنداعى «قىزعالداق» فەستيۆالى گالا-كونسەرتكە ۇلاستى. كورەرمەندەرگە ارنالعان مەرەكەلىك باعدارلامادا ۇلتتىق ناقىشتاعى بي دە، زاماناۋي جاندى داۋىستاعى ءان دە، ساحنادا تۇرىپ سۋرەت سالۋ ونەرى دە، كىشىگىرىم ساحنالىق قويىلىمدار دا بولدى. كونسەرت بارىسىندا بايقاۋ جەڭىمپازدارى دا ءوز ونەرلەرىن كورسەتتى: ولەڭ وقىپ، وسى شاراعا ارنايى جازىلعان اندەرىن ورىندادى.
كورمەگە قويىلعان جۇمىستار فەستيۆالگە ەرەكشە ءسان بەرگەنى ءسوزسىز. شىعارماشىلىق تۋىندىلاردىڭ ىشىندە قاراپايىم قالامنان باستاپ سۋرەتشىلەردىڭ ارنايى بوياۋىمەن سالىنعان سۋرەتتەر جانە ساندىك قولدانبالى ونەردە قولدانىلاتىن ماتەريالدان جاسالعان ەڭبەكتەر دە بولدى. فەستيۆال تاقىرىبى «قىزعالداق» بولعان سوڭ، بارلىق قاتىسۋشىلار ءوز تۋىندىلارىندا كوكتەم بەينەسىن، اسەم گۇلدەردىڭ وبرازىن كورسەتۋگە تىرىسقان. جاس سۋرەتشىلەردىڭ جۇمىستارىندا قىزىلدى-جاسىل گۇل سۋرەتتەرىنىڭ كوپ ەكەنى بىردەن كوزگە تۇسەدى. الايدا، شىعارماشىلىق تۋىندىلاردىڭ ىشىندە وزگەدەن ەرەك ايرىقشا تۇرعان سۋرەتتەر دە بولدى. سونداي جۇمىستاردىڭ ءبىرى رەتىندە 12 جاسار اليم ديۆازوۆتىڭ «عارىش قىزعالداقتارى» دەپ اتالعان سۋرەتىن ايتۋعا بولادى. قىلقالام شەبەرى عارىش كەڭىستىگىندە سان مىڭداعان جۇلدىزدار مەن پلانەتالاردىڭ اراسىندا قالقىپ جۇرگەن قىزعالداقتى سالۋ ارقىلى كوكتەمنىڭ تىلسىم، سيقىرلى بەينەسىن جەتكىزگەن. ەرەكشە تۋىندىلاردىڭ قاتارىندا 15 جاسار گۇلميرا دوسكەنوۆانىڭ «كوكتەم سۇلۋلىعى» سۋرەتىن ايتپاي كەتۋگە بولمايدى. جاس سۋرەتشى قىزعالداق تولى تاۋ بوكتەرىندە تۇرعان، باسىندا سوراباسى بار (قىزدار كيەتىن تاقيا تارىزدەس باسكيىم) قازاق قىزىن وتە شەبەر بەينەلەگەن. ودان بولەك، قىزعالداق تولعان دالادا ۆالس بيلەگەن عاشىقتاردىڭ سۋرەتى، الماتىنىڭ سۇلۋ عيماراتتارىن قورشاي وسكەن گۇل سۋرەتتەرى جانە وزگە دە تۋىندىلار كورمەگە كورىك بەردى.
• تاقىرىپقا وراي
قازاقى ستيلدەگى گۇل شوقتارى
«قىزعالداق» فەستيۆالىنىڭ «فلوريست جۇمىسى» بايقاۋىنا قاتىسۋشىلاردىڭ ءبىرى گۇلزادا تىمبايەۆادان فلوريست جۇمىسىنىڭ قىرىسىرى تۋرالى سۇراعان ەدىك. قىسقاشا سۇحباتتى نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.
– فەستيۆال مەن بايقاۋدان قانداي اسەر الدىڭىز؟
– الماتىدا وتە كەرەمەت مەرەكەلىك شارا وتۋدە. اينالاداعى ادامداردىڭ بارلىعى شاتتانىپ، كوڭىلدى ءجۇر. ناعىز كوكتەمنىڭ لەبى سەزىلەدى. بۇگىنگى بايقاۋعا قاتىسۋ ءۇشىن مەن ارنايى گۆاردەيسكيي قالاسىنان كەلدىم. فەستيۆال اياسىندا اسكەري قالانىڭ اتىنان شىققانىما قۋانىشتىمىن.
– بايقاۋعا ءسىز قانداي گۇل شوعىن ۇسىناسىز؟
– الماتى ۇلكەن قالا بولعان سوڭ، بۇل جەردە ەۋروپالىق ستيلدە بەزەندىرىلگەن ۇلكەن گۇل شوقتارى تانىمال. ول بۇگىنگى سايىستا دا بايقالادى. سونداي-اق، فلوريست ماماندىعىندا نەگىزىنەن ورىس نە وزگە ۇلت وكىلدەرى جۇمىس ىستەيدى. شەبەر قازاق فلوريستەرىن سيرەك كەزدەستىرەسىز. سوندىقتان نارىقتا قازاقى ستيلدەگى گۇل شوقتارىن كورە بەرمەيمىز. وسى سەبەپتى، «فلوريست جۇمىسى» نوميناسياسىنا مەن قازاقتىڭ ويۋ-ورنەكتەرىمەن ارلەنگەن گۇل شوقتارىن ۇسىنامىن. ءوز جۇمىسىمدا كوكتەم بەلگىسى رەتىندە قابىلداناتىن گۇلدەردى – قىزعالداق، السترومەريا جانە حريزانتەمانى قولداندىم. شاراعا قاتىسىپ جاتقان جاستارعا وسى تۋىندىمدى كورسەتۋ ارقىلى، قازاقى ستيلدەگى گۇل شوقتارىن تانىمال ەتكىم كەلەدى. ءوزىمىزدىڭ سۇلۋلىعىمىز باردا نەگە ونى وزگەدەن ىزدەيمىز؟
– فلوريست ماماندىعىنا قالاي كەلدىڭىز؟
– گۆاردەيسكيي اسكەري قالا بولعان سوڭ، ول جەردە گۇل دە، گۇل ساتاتىن دۇكەندەر دە بولعان جوق. اسكەري ادامدار اندا-مىندا ەركىن شىعا المايدى. سوندىقتان جۇبايىم ەكەۋمىز قالادا ءبىرىنشى بولىپ گۇل دۇكەنىن اشايىق دەپ شەشتىك. ول ءۇشىن مەن ارنايى فلوريست ماماندىعى بويىنشا وقۋ وقىپ، تاجىريبە الدىم. بۇگىنگى كۇنى جۇمىس ىستەپ جاتقانىمىزعا 3 جىل بولدى. الماتىدا دا ەكىنشى گۇل دۇكەنىمىزدى اشتىق. الماتى تۇرعىندارى مەيلىنشە ۇلكەن گۇل شوقتارىن جاقسى كورەدى، ال اسكەري ادامدار گۇلدىڭ شاعىن، جيناقى بولعانىن قالايدى.
– كوكتەمگى كەزدە قانداي گۇل شوقتارى سۇرانىسقا يە؟
– ماۋسىمى قىسقا بولعاندىقتان، كوكتەمنىڭ باسىندا قىزعالداق جوعارى سۇرانىسقا يە بولادى. ودان كەيىن السترومەريا جانە حريزانتەمانى ايتۋعا بولادى. ال روزا گ ۇلىنىڭ قاي كەزدە دە ترەندتەن تۇسپەيتىنى بەلگىلى عوي.
– گۇلزادا حانىم، سۇحباتتاسقانىڭىز ءۇشىن كوپ راحمەت. بايقاۋ مەن الداعى باستامالارىڭىزعا ساتتىلىك تىلەيمىز!
سۇحباتتاسقان دوسبول اتاجان