قىتىرلاق كارتوپقا اۋەسسىز بە؟

بۇگىن - ءدامى ءتىل ۇيىرەر «چيپستەردىڭ» تۋعان كۇنى.

وسى كۇنى كوپشىلىكتىڭ، اسىرەسە، بالالار مەن جاستاردىڭ سۇيىكتى تىسكە باسارىنا اينالعان «چيپستەر» العاش رەت وسىدان 168 جىل بۇرىن دايىندالعان ەكەن. 24 تامىز – «قىتىرلاق كارتوپتىڭ» تۋعان كۇنى. ونىڭ شىعۋ تاريحى مىنانداي:

قىتىرلاق كارتوپتى العاشقى بولىپ جاساعان ادام – دجوردج كرام. نيۋ-يورك شتاتىنىڭ شاعىن ءبىر قالاسىندا Moon's Lake Lodge قوناق ۇيىندەگى مەيرامحانىنىڭ قارا ءناسىلدى باس اسپازى ونى كەزدەيسوق ازىرلەگەن. قۋىرىلعان كارتوپقا تاپسىرىس بەرگەن كەلۋشىلەردىڭ ءبىرى اسپازشىنىڭ ۇسىنعان تاعامىن وتە قالىڭ تۋرالعان دەپ جەۋدەن باس تارتقان. سول كەزدە كرام كارتوپتى قاعازدىڭ جۇقالىعىنداي ەتىپ تۋراپ، تۇز سەبەلەپ، ونى قايناپ جاتقان مايدا ەكى جاعىنان قۋىرىپ «قىتىرلاق» كۇيىندە ۇسىنعان.

اسپازدىڭ تاڭدانىسىنا قاراي، قايتادان ازىرلەنگەن تاعام كليەنتتىڭ كوڭىلىنەن شىققان. كوپ ۇزاماي، «ساراتوگا چيپستەرى» تانىمال بولا باستاپ، مەكەمەنىڭ فيرمالىق تاعامىنا اينالعان. 1860 جىلى كرام ءوزىنىڭ جەكە مەيرامحاناسىن اشادى جانە ول جەردىڭ اس مازىرىندە ۇنەمى «قىتىرلاق كارتوپ» تابىلاتىن كورىنەدى.

وتكەن عاسىردان بەرى كەلە جاتقان چيپستەردىڭ بۇگىندە ءتۇر-تۇرى بار. ءتىپتى ونىڭ بالاماسى رەتىندە الما، المۇرت جانە ەكزوتيكالىق جەمىس-جيدەكتەردەن دە جاسالعان تۇرلەرى دە جاقسى تانىس. كينوعا بارعاندا، كوشەدە جۇرگەندە نەمەسە جولعا شىققاندا الىپ جۇرۋگە ىڭعايلى ءارى ءدامى ءتىل ۇيىرەر قىتىرلاق كارتوپ بۇگىنگى تاڭدا كەز كەلگەن دۇكەن سورەلەرىنەن تابىلادى. سالماعى جەڭىل بولعانمەن، بۇل تاعامنىڭ ادامنىڭ تىسىنە، جالپى دەنساۋلىعىنا كەلتىرەر زيانى ايتىلىپ تا، جازىلىپ تا ءجۇر. سوندىقتان ونى بارىنشا ازىراق تۇتىنىپ، اعزامىزعا كەلتىرەر كەرى اسەرىنەن دە ساقتانىپ جۇرگەن ابزال.