قۇزىرلى ورگان توسىن تاسىلگە بارۋدى جوسپارلاپ وتىر

تۇرمەلەردە زاڭسىز ۇيالى تەلەفونداردى جاپپاي بۇعاتتاۋ ناۋقانى جۇرمەك

قىلمىسكەرلەردىڭ قاماۋدا وتىرىپ، ادام ولتىرۋگە تاپسىرىس بەرگەنى اشكەرەلەنىپتى. سوتتالعاندار "سىرتقى الەممەن" حابارلاسىپ، ءتۇرلى زاڭسىز زات العىزادى. بۇعان تىيىم سالۋ ءۇشىن قۇزىرلى ورگان توسىن تاسىلگە بارۋدى جوسپارلادى، دەپ حابارلايدى اlmaty-akshamy.kz inbusiness.kz سىلتەمە جاساپ.

ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسى (قاج) كوميتەتىنىڭ حابارلاۋىنشا، 7 جەلتوقساندا استانا قالاسىنداعى قاجد №2 مەكەمەسىندە SIM-كارتانى سالەمدەمەگە جاسىرىپ وتكىزۋ ارەكەتىنىڭ جولى كەسىلدى.

"سوتتالعان ت.-عا جولدانعان سالەمدەمەنى تەكسەرۋ بارىسىندا وندا "ناسىباي" زاتى بار ەكى پاكەت تابىلدى. ارشالى اۋدانى پب جەدەل-تەرگەۋ توبى كەلگەننەن كەيىن ناسىباي تولى پاكەتتەردىڭ ىشىندە 2 sim-كارتا بولعانى انىقتالدى. وسى فاكت بويىنشا اكىمشىلىك كودەكسىنىڭ 481-بابىنا سايكەس پروسەستىك شەشىم قابىلداۋ ءۇشىن ماتەريالدار جينالدى. تاسىمالداۋشىعا 10 اەك مولشەرىندە ايىپپۇل تۇرىندەگى اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلەدى"، – دەپ ءمالىم ەتتى كوميتەت.

وسىنىڭ الدىندا اقتوبە وبلىسى بويىنشا قاج دەپارتامەنتىنە قاراستى №70 قاۋىپسىزدىگى ارالاس مەكەمەسىنە ۇيالى تەلەفونداردى وتكىزۋ ارەكەتىنىڭ جولى كەسىلگەن بولاتىن. رەجيم جانە كۇزەت ءبولىمىنىڭ قىزمەتكەرلەرى پوشتا ارقىلى قابىلداۋ بولمەسىنە جەتكىزىلگەن سالەمدەمەنى تەكسەرۋ كەزىندە ودان پەچەنە جانە ءشاي قورابىنىڭ ىشىنە مۇقيات جاسىرىلعان ۇيالى تەلەفوندار مەن SIM كارتالاردى جانە قۇلاققاپ، USB سىمدارىن تاركىلەدى.

رەجيم جانە كۇزەت ءبولىمى قىزمەتكەرلەرىنىڭ بايانداۋىنشا، سيم-كارتالاردى وتكىزۋ ءۇشىن ءتۇرلى ايلا-شارعى قولدانادى: مىسالى، پلاستيك تاراقتىڭ ىشىنە مۇقيات جاسىرىلعان سيم-كارتالار تابىلدى.

اقمولا قاج مەكەمەسىندە جازاسىن وتەۋشىلەردىڭ بىرىنە سالەمدەمە تۇرىندە ەرلەرگە ارنالعان تۋفلي جەتكىزىلگەن. سالەمدەمەنى رەنتگەن اپپاراتى ارقىلى تەكسەرۋ كەزىندە قىزمەتكەرلەردە كۇدىك تۋادى. سودان 40 جاستاعى سوتتالعاننىڭ قاتىسۋىمەن اياقكيىمنىڭ وكشەلەرى اشىلىپ تەكسەرىلدى. ناتيجەسىندە، قىزمەتكەرلەر الدەبىر تاپقىردىڭ ونىڭ وكشەسىنە "Nokia" ماركالى ۇيالى تەلەفونىن، SIM كارتالارىن جانە USB سىمىن جاسىرا العانىن ءبىلىپ، تاڭعالىپتى. 

مەكەمە باستىعى رۋسلان ورازمەتوۆ تەمىر توردىڭ ار جاعىنا بايلانىس قۇرالدارىن الىپ وتۋگە تىيىم سالۋ تالابى ءبىر مەزەتكە تولاستامايتىنىن ءبىلدىردى.

"حالىق اراسىندا دا، سوتتالعاندار اراسىندا دا مەكەمەگە تىيىم سالىنعان زاتتاردى الىپ كىرۋگە جول بەرىلمەيتىنى جونىندە ۇنەمى تۇسىنىكتەمە جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ تۇرادى. بۇل سوتتالعاندارعا دا، سول زاتتاردى جىبەرەتىندەرگە دە زارداپ اكەلەدى. سوعان قاراماستان، تىيىم سالىنعان زاتتاردى كەز كەلگەن تاسىلمەن الىپ ءوتۋ ارەكەتتەرى جالعاسۋدا"، – دەدى رۋسلان ورازمەتوۆ.

بۇل مەكەمەلەردە قىزمەتكەرلەردىڭ قىراعىلىعى، ادالدىعى ارقاسىندا قۋلىعىن اسىرماق بولعانداردىڭ قاراۋ ارەكەتى ىسكە اسپادى. ال باسقاسىندا ىسكە اسقانى قانشا؟

"ۇيالى بايلانىس قۇرالدارىن سوتتالعاندار مەكەمەلەردەن تىس جەرلەردە جاڭا قىلمىستار جاساۋ، مىسالى، الاياقتىق، بوپسالاۋ جانە باسقا دا قىلمىستىق قىزمەتتى، ونىڭ ىشىندە ترانسۇلتتىق قىلمىستىق توپتاردى، قاۋىمداستىقتاردى ۇيىمداستىرۋ جانە ولاردىڭ ءىسىن ۇيلەستىرۋ ءۇشىن پايدالانا الادى. سونىمەن قاتار، ولاردىڭ كومەگىمەن سوتتالعاندار كۋاگەرلەرگە جانە قىلمىستىق پروسەستىڭ باسقا قاتىسۋشىلارىنا قىسىم جاسايدى، تەرگەۋدى اداستىرۋ ءۇشىن سەرىكتەستەرمەن كەلىسىپ وتىرادى. مىسالى، اتىراۋ وبلىسى بويىنشا قاجد ۋگ-157/9 مەكەمەسىندە جازاسىن وتەۋشى WhatsApp قوسىمشاسى ارقىلى ادام ولتىرۋگە تاپسىرىس بەرىپ، سىبايلاسىنا قاجەتتى قارۋ جاسىرىلعان ورىندى كورسەتتى. سونداي-اق، سوتتالعاندار ۇيالى تەلەفونداردى ەسىرتكى قۇرالدار، كەسكىش-تەسكىش زاتتار، تەلەفوندار، وزگە دە تىيىم سالىنعان زاتتاردى قاج مەكەمەلەرىنىڭ اۋماعىنا زاڭسىز جەتكىزۋدى ۇيىمداستىرۋعا قولدانادى"، – دەپ ءتۇسىندىردى ىشكى ىستەر مينيسترلىگى.

ودان دا سوراقى جايتتار بار. مىسالى، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى شىعىس قازاقستان وبلىسى بويىنشا قاج دەپارتامەنتى مەكەمەلەرىنىڭ بىرىندە جازاسىن وتەپ جاتقان سوتتالعاننىڭ ۇيالى تەلەفوننىڭ كومەگىمەن ۇيىمداستىرعان تەرروريستىك اكسيانى جاساۋ ارەكەتىنىڭ جولىن كەستى.

قۇزىرلى ورگاندار بيىلعى قاندى قاڭتار وقيعالارى كەزىندە دە وسىنداي جايتتاردىڭ الدىن العان ەكەن.

2022 جىلدىڭ 10 ايىندا قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسى مەكەمەلەرىنىڭ اۋماعىنا 203 تىيىم سالىنعان زاتتار لاقتىرىلدى. ولاردىڭ 100ء-ى بويىنشا قۇقىق بۇزۋشى 104 ادام ۇستالدى. ءبىراق ولار نەگىزىنەن ايىپپۇلمەن قۇتىلاتىنى قۇپيا ەمەس. سەبەبى، بۇل تۇرعىدا دا زاڭناما ىزگىلەندىرىلگەن.

بيىل تۇرمەلەر اۋماعىنا لاقتىرىلعان بۋىنشاقتاردان 407 بىرلىك ۇيالى تەلەفون، 4،5 كەلى ەسىرتكى، 62 ليتردەن استام سپيرتتىك ىشىمدىكتەر، 4 مىڭنان استام پسيحواكتيۆتى پرەپاراتتار تاركىلەندى.

بۇل زاماناۋي بايلانىس قۇرالدارىن جەتكىزۋ باسقا دا جولدارمەن جۇزەگە اسىرىلۋى مۇمكىن. 2021 جىلى تەك ءبىر مەكەمەدە – جامبىل وبلىسى بويىنشا قاجد تج-158/7 اعاش ماتەريالدارىن ءتۇسىرۋ كەزىندە ولاردىڭ اراسىنا استىرتىن تىعىلعان 137 ۇيالى تەلەفون تابىلدى.

قىزمەتكەرلەردىڭ ساقتىعى ارقاسىندا قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسى مەكەمەلەرىندە تەك ءبىر جىلدىڭ ىشىندە 3 مىڭنان استام ۇيالى قۇرىلعى تاركىلەندى.

وسىدان-اق بۇل قىلمىستاردىڭ قانداي اۋقىمعا يە بولعانى بايقالادى.

بۇل رەتتە ءبىراز جىلدان بەرى تۇزەۋ ورىندارىندا ۇيالى بايلانىستى بۇعاتتاۋ شارالارى قولدانىلاتىنى ءمالىم. ءبىراق قىلمىسكەرلەر ولاردى اينالىپ ءوتۋدىڭ جولىن تاپقان دەسەدى.

"سوتتالعانداردان ۇيالى تەلەفونداردى تاۋىپ، تاركىلەۋ، ولاردى جەتكىزۋ ارنالارىن جابۋ جانە باسقا ءىس-شارالار بويىنشا قابىلدانىپ جاتقان شارالار جاعدايدى تۇبەگەيلى جاقسى جاققا وزگەرتۋگە مۇمكىندىك بەرمەيتىنىن اتاپ ءوتۋ قاجەت. وسى سالاداعى تەحنيكالىق پروگرەستىڭ تۇراقتى دامۋىنا بايلانىستى جابىق مەكەمەلەردەگى ۇيالى بايلانىس بلوكاتورلارى مورالدىق تۇرعىدان ەسكىرەدى جانە تيىمدىلىگىن جوعالتادى. ال ولاردىڭ قىمبات بولۋى ولاردى ۋاقتىلى جاڭارتۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى"، – دەپ ءتۇسىندىردى ءىىم قىلمىستىق-اتقارۋ كوميتەتى ءوز تالداۋىندا.

سوندىقتان ۆەدومستۆو بۇل كەساپاتقا توسقاۋىل قويۋدىڭ تاعى ءبىر جولىن ۇسىنىپ وتىر: قۇزىرلى ورگاننىڭ سۇراۋىمەن ۇيالى بايلانىس وپەراتورلارى باس بوستاندىعىنان ايىرۋ ورىندارىندا قولدانىلاتىن سيم-كارتالاردى جەدەل بۇعاتتاي قويۋى قاجەت.

"ارنايى كونتينگەنتتىڭ ۇيالى بايلانىس قۇرالدارىن زاڭسىز پايدالانۋىنا قارسى پارمەندى شارالاردىڭ ءبىرى – بايلانىس وپەراتورىنىڭ ءوز جەلىسى ارقىلى وعان ۇيالى بايلانىس قىزمەتتەرىن كورسەتۋدى توقتاتا تۇرۋى بولۋى مۇمكىن. بۇل ۇيالى بايلانىستىڭ ابونەنتتىك قۇرىلعىلارىن تىركەۋ قاعيدالارىنا سايكەس، ابونەنتتىك قۇرىلعى جۇمىسىنىڭ سايكەستەندىرۋ كودى بويىنشا جۇرگىزىلەدى. بۇل ءۇشىن قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسى ورگانى ءوتىنىش جولدايدى"، – دەلىنگەن جاڭا زاڭنامالىق وزگەرىسكە تۇسىندىرمەدە.

تۇرمەنىڭ ۇيالى بايلانىس وپەراتورلارىمەن ءوزارا ءىس-قيمىلى مەملەكەتتىك راديوجيىلىك قىزمەتىنىڭ بولىمشەسى بولىپ تابىلاتىن ۇيالى بايلانىستىڭ ابونەنتتىك قۇرىلعىلارىنىڭ سايكەستەندىرۋ كودتارى دەرەكقورىنىڭ وپەراتورى (سكد وپەراتورى) ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى دەپ كۇتىلۋدە.

زاڭنامالىق تۇزەتۋ قابىلدانسا، وندا ول ءتاسىلدى ىسكە اسىرۋ الگوريتمى كەلەسىدەي بولماق:

قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسىنىڭ ورگانى الدىمەن تەحنيكالىق قۇرالداردىڭ كومەگىمەن پەلەنگاسيا جۇرگىزۋ ارقىلى سوتتالعانداردىڭ قولىنداعى ۇيالى بايلانىس قۇرىلعىلارىن انىقتاۋعا ءتيىس.
سودان سوڭ ولاردىڭ جۇمىسىن توقتاتا تۇرۋدى سۇراپ، سكد وپەراتورىنا مەكەمەلەر اۋماعىندا زاڭسىز ارەكەت ەتەتىن قۇرىلعىلاردىڭ IMEI-كودتارىنىڭ ءتىزىمىن جىبەرەتىن بولادى.
سونىڭ نەگىزىندە سكد وپەراتورى ابونەنتتىك قۇرىلعىنىڭ جۇمىسىن توقتاتا تۇرۋ، ياعني بۇعاتتاۋ جونىندە شارالار قابىلدايدى.

ماماندار وسىنداي تاجىريبە قازاقستاندا بارىنا نازار اۋدارتادى: مىسالى، ازامات سمارتفونىن جوعالتىپ، نە ۇرلاتىپ السا، ول پوليسيا ارقىلى ءوتىنىش بەرە الادى. سكد وپەراتورى ۇيالى تەلەفون يەسىنىڭ ءوتىنىشى نەگىزىندە ءموبيلدى قۇرىلعىلاردىڭ جۇمىسىن بۇعاتتاپ تاستايدى. ءبىراق بۇل مەحانيزم سمارتفون يەسىنىڭ ءوتىنىشىنىڭ بولۋىن قاراستىرادى. ال تەمىر توردىڭ ار جاعىنا زاڭسىز ۇيالى تەلەفون الىپ وتكەن سوتتالعاندار ءوز ەركىمەن ونداي ءوتىنىش بەرمەسى ءسوزسىز.