ماماندار وسى باعىتتا جۇمىس ىستەپ جاتىر.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا قازاقستاننىڭ ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى ازىرلەگەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زەينەتاقى جۇيەسىن ودان ءارى جاڭعىرتۋدىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى تۇجىرىمداماسىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلاردى مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگاندار جانە تاۋەلسىز ساراپشىلار، سونداي-اق قازاقستان پرەزيدەنتى جانىنداعى رەفورمالار جونىندەگى جوعارى كەڭەس قارادى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
«بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا 2 ملن-نان استام زەينەتكەر بار، ولاردىڭ ءارقايسىسىنا شامامەن ەڭبەككە قابىلەتتى جاستاعى 7 ادام كەلەدى. رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت شىعىستارىنىڭ تورتتەن ءبىر بولىگى جىل سايىن زەينەتاقى تولەۋگە جۇمسالادى (2022 جىلى 2،9 ترلن تەڭگە). بۇل رەتتە زەينەتاقىنىڭ ورتاشا مولشەرى 105 538 تەڭگەنى قۇرايدى (سونىڭ ىشىندە ىنتىماقتى زەينەتاقى – 72 914 تەڭگە، بازالىق زەينەتاقى – 32 624 تەڭگە)»، - دەلىنگەن ەڭبەكمينى ءباپساسوز قىزمەتىنىڭ حابارلاماسىندا.
حالىقتىڭ جالپى الەمدىك قارتايۋ ءۇردىسى قازاقستانعا دا ءسوزسىز اسەر ەتەدى. بۇۇ بولجامدارى بويىنشا، 2050 جىلعا قاراي ەڭبەككە قابىلەتتى حالىققا جۇكتەمە ەكى ەسە ارتادى (زەينەتكەرلەر سانى 3 ملن-نان استام ادامعا جەتەدى). وسىلايشا، 1 زەينەتكەرگە ەڭبەككە قابىلەتتى جاستاعى 3،5 ادام عانا كەلەدى.
ىنتىماقتى جۇيەنىڭ جيناقتالۋىمەن 2028 جىلعا قاراي زەينەتاقى ەل بويىنشا ورتاشا ايلىق جالاقىنىڭ شامامەن 47،4%-ىن عانا الماستىراتىن بولادى (بجزق-نىڭ اكتۋارلىق باعالاۋى بويىنشا). بۇگىنگى تاڭدا شەشۋشى شارالار قابىلدانباي، وتكەن عاسىردىڭ 80ء-شى جىلدارىندا دۇنيەگە كەلگەن ازاماتتار زەينەتكەرلىك جاسقا جەتكەن كەزدە، وتە تومەن زەينەتاقى الاتىن بولادى – ولاردىڭ زەينەتاقىسى 2040 جىلعا قاراي جوعالعان ەڭبەك تابىسىنىڭ تەك 39،2%-ىن عانا جاباتىن بولادى. كەيىنگى ۇرپاق ءۇشىن بۇل جاعداي ودان دا تومەندەي تۇسەدى، مىسالى، 2060 جىلى زەينەتاقى جوعالعان تابىستىڭ 29،5%-ىن عانا جاباتىن بولادى.
ازاماتتاردى زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ جۇيەسىن دامىتۋ – مەملەكەتتىڭ باسىم مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى. بولاشاقتا زەينەتاقى جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قازىرگى ۋاقىتتا زەينەتاقى جۇيەسىن ودان ءارى جاڭعىرتۋدىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى قولدانىستاعى تۇجىرىمداماسىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلۋدە.
بىرىنشىدەن، ەڭ تومەنگى كەپىلدىكتەر جۇيەسىن جەتىلدىرۋ شەڭبەرىندە 2028 جىلدان باستاپ بازالىق زەينەتاقى تولەمىنەن ەڭ تومەنگى كەپىلدەندىرىلگەن زەينەتاقىعا كوشۋ كوزدەلگەن. قازىرگى ۋاقىتتا ەڭبەكمينى ونى تاعايىنداۋدىڭ ناقتى تەتىگىن پىسىقتاۋدا.
ەكىنشىدەن، 2023 جىلدان باستاپ جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ 5% مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارىن ەنگىزۋ كوزدەلگەن. جمزج ەنگىزۋ قولدانىستاعى تۇجىرىمدامادا كوزدەلگەن. تۇجىرىمداماعا تۇزەتۋلەر جوباسى شەڭبەرىندە سالىمشىلاردىڭ جەكە (مۇراعا قالدىرىلعان) زەينەتاقى جيناقتارىن تولىقتىرۋعا شارتتى-جيناقتاۋشى قۇرامداۋىشتى قالىپتاستىرۋدان (شارتتى تۇردە «باي» جانە تابىسى تومەن سالىمشىلار اراسىندا جيناقتاردى قايتا ءبولۋ قاعيداتتارىنا نەگىزدەلگەن) وسى جارنالاردىڭ نىسانالى باعىتىن وزگەرتۋ كوزدەلەدى.
ناتيجەسىندە ازاماتتاردى زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ دەڭگەيىن حالىقارالىق ەڭبەك ۇيىمى ۇسىناتىن ستاندارتتان تومەن ەمەس دەڭگەيدە ساقتاۋ قامتاماسىز ەتىلەدى (جوعالعان تابىستىڭ كەمىندە 40%-ىن زەينەتاقىمەن الماستىرۋ).
تۇجىرىمداماعا وزگەرىستەر جوباسىندا كورسەتىلگەن زەينەتاقى جۇيەسىن ودان ءارى دامىتۋ تاسىلدەرى مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگاندار دەڭگەيىندە، تاۋەلسىز ساراپشىلاردىڭ قاتىسۋىمەن قارالدى، سونداي-اق قوعامدىق تىڭداۋ راسىمىنەن ءوتتى.
وتكەن جىلدىڭ 7 جەلتوقسانىندا تۇجىرىمداماعا وزگەرىستەر جوباسىن ق ر پرەزيدەنتى جانىنداعى رەفورمالار جونىندەگى جوعارى كەڭەس قارادى.
بۇگىنگى كۇنى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت كوميسسياسىنىڭ تۇجىرىمداماعا ەنگىزىلەتىن وزگەرىستەر جوباسىنىڭ شىعىن نورمالارىن قاراۋى كۇتىلۋدە.