قازىرگى تاڭدا كوپتەگەن قازاقستاندىقتار شەتەلگە كوشۋ تۋرالى ويلانىپ ءجۇر. بۇل تەندەنسيا اسىرەسە جاستار اراسىندا ايتارلىقتاي جوعارى بولىپ وتىر. DEMOSCOPE زەرتتەۋىنىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا، ءار بەسىنشى قازاقستاندىق شەتەلگە كوشۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋعا دايىن، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz.
بۇل ءۇردىس ەلدەگى ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك جاعدايلاردىڭ وزگەرۋىمەن بايلانىستى بولىپ تابىلادى. وسى ماقالادا ءبىز شەتەلگە كوشۋ سەبەپتەرىن، ونىڭ سالدارىن جانە ماسەلەنى شەشۋ جولدارىن قاراستىرامىز.
قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا ادامداردىڭ شەتەلگە كوشۋى ءتۇرلى فاكتورلارعا نەگىزدەلگەن. نەگىزگى سەبەپتەرگە توقتالاتىن بولساق:
1. تومەن جالاقى مەن جۇمىسسىزدىق
قازاقستانداعى جۇمىس نارىعىنداعى تومەن جالاقى كوپتەگەن ادامداردى شەتەلدە جاقسى تابىس تابۋعا يتەرمەلەيدى. بۇل اسىرەسە جوعارى ءبىلىمى مەن تاجىريبەسى بار ادامدارعا ءتان. اتاپ ايتقاندا، ەكونوميستەر، مۇعالىمدەر مەن تەحنيكالىق ماماندار سياقتى بىلىكتى كادرلار كوبىنەسە جۇمىس تابۋ ماقساتىندا شەتەلگە كوشۋدى قاراستىرادى. ەلدە بىلىكتى ماماندارعا لايىقتى جالاقى مەن جۇمىس جاعدايلارى جەتكىلىكسىز بولىپ تۇر.
2. جاقسى ءبىلىم مەن جۇمىس مۇمكىندىكتەرىن ىزدەۋ
قازاقستاندا ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى كەيبىر ماسەلەلەر مەن جۇمىس نارىعىنىڭ شەكتەۋلى مۇمكىندىكتەرى جاستاردى شەتەلدە ساپالى ءبىلىم الۋعا جانە جاقسى جۇمىسقا ورنالاسۋعا ىنتالاندىرادى. كوپتەگەن جاس قازاقستاندىقتار شەتەلدە ءبىلىم الۋ مەن كاسىبي دامۋ ءۇشىن مۇمكىندىكتەردى پايدالانىپ، ءوز بولاشاعىن جاقسارتۋدى كوزدەيدى.
3. بولاشاقتىڭ بۇلىڭعىر بولۋى
كەيبىر قازاقستاندىقتار وزدەرىنىڭ جانە بالالارىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن الاڭداۋدا. ەلدەگى ساياسي جانە ەكونوميكالىق جاعدايلار، سونداي-اق الەۋمەتتىك قولداۋ جۇيەسىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى كوپتەگەن ادامداردى شەتەلگە كوشۋ تۋرالى ويلانۋعا ءماجبۇر ەتەدى. اسىرەسە جاستار، ولاردىڭ اراسىندا بۇل ماسەلە ءجيى كوتەرىلەدى، ەلدە تۇراقتى بولاشاقتىڭ بولماۋى ولاردى شەتەلگە كوشىپ، ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن كوتەرۋگە شاقىرادى.
قازاقستاننان كوشۋ ءۇردىسى: كىمدەر كوشۋى مۇمكىن؟
زەرتتەۋ ناتيجەلەرى بويىنشا، قازاقستاننان كوبىنە جوعارى بىلىكتى تەحنيكالىق مامان يەلەرى، ەكونوميستەر، مۇعالىمدەر سياقتى ءبىلىمدى كادرلار كەتىپ جاتىر. بۇل ماماندار شەتەلدە وزدەرىنىڭ بىلىكتىلىكتەرى مەن تاجىريبەلەرىن جوعارىلاتۋعا جانە جاقسى جۇمىس تابۋعا مۇمكىندىكتەر ىزدەيدى. سونىمەن قاتار، بۇل مامانداردىڭ كوشىپ كەتۋى قازاقستان ەكونوميكاسىنا اسەر ەتەدى، ويتكەنى ولار ەڭ ماڭىزدى سالالاردا جۇمىس ىستەيدى.
قازاقستاندىقتاردىڭ شەتەلگە كوشۋىنە حالىقتىڭ كوزقاراسى
قازاقستاندا شەتەلگە كوشكەندەرگە دەگەن كوزقاراس ءالى دە تۇسىنىستىكپەن قارايدى. كوپتەگەن ادامدار بۇل شەشىمدى ادامنىڭ جەكە تاڭداۋى رەتىندە قابىلدايدى جانە ولاردىڭ كوشۋ سەبەپتەرىن تۇسىنەدى. وسىلايشا، شەتەلگە كوشۋ ەلدەگى ەكونوميكالىق جاعداي مەن ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىنە تىكەلەي بايلانىستى ماسەلە بولىپ وتىر.
شەتەلگە كوشۋ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن قانداي شارالار قاجەت؟
شەتەلگە كوشۋ ءۇردىسىن توقتاتۋ نەمەسە ازايتۋ ءۇشىن مەملەكەت ءبىرقاتار شارالاردى قابىلداۋى كەرەك. اتاپ ايتقاندا:
1. ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن كوتەرۋ
قوعامداعى تۇرمىس جاعدايىن جاقسارتۋ، تۇرعىنداردىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ ءۇشىن ەكونوميكادا وزگەرىستەر قاجەت. اسىرەسە، ورتا تاپتىڭ وسۋىنە مۇمكىندىك بەرەتىن ساياساتتار قاجەت.
2. ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ
قازاقستانداعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەس جاڭعىرتۋ قاجەت. بۇل جاستاردىڭ ساپالى ءبىلىم الۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، ولاردىڭ شەتەلگە كەتۋىنە توسقاۋىل قويۋى مۇمكىن.
3. دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن جاقسارتۋ
قوعامنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى قىزمەت ساپاسى دا كوشى-قون شەشىمدەرىنە اسەر ەتەدى. دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن جاقسارتۋ ارقىلى تۇرعىنداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ ماڭىزدى.
4. جاقسى جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ
جوعارى بىلىكتى ماماندار ءۇشىن ەلدە جاقسى جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ، سونداي-اق ولاردىڭ كاسىبي دامۋىنا جاعداي جاساۋ قاجەت. بۇل مامانداردىڭ قازاقستاندا قالىپ، وزدەرىنىڭ الەۋەتتەرىن ەلدىڭ دامۋىنا باعىتتاۋىنا ىقپال ەتۋى مۇمكىن.
شەتەلگە كوشۋ ءۇردىسى قازاقستانداعى ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك ماسەلەلەردىڭ اسەرىنەن كۇننەن-كۇنگە كوبەيۋدە. وسى ءۇردىس بەلگىلى ءبىر سالاداعى مامانداردىڭ شەتەلگە كەتۋىنە سەبەپ بولىپ وتىر، الايدا بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن مەملەكەت ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن كوتەرىپ، ءبىلىم بەرۋ مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن جاقسارتۋعا كۇش سالۋى قاجەت. تەك وسىلايشا عانا قازاقستاندا ءومىر سۇرگىسى كەلەتىن جانە وسىندا قالۋعا نيەتتى ازاماتتاردىڭ سانى ارتا تۇسەدى.