بۇل ناتيجەلەردى Kazakhstan Women’s Health ءبىلىم بەرۋ جوباسىنىڭ اياسىندا وتكىزىلگەن Ayelder Dausy 2024 جىل سايىنعى الەۋمەتتىك ساۋالناماسى كورسەتتى. بۇل تۋرالى Gedeon Richter Kazakhstan وكىلدەرى ايەلدەر دەنساۋلىعىنا ارنالعان ءىس-شارا بارىسىندا مالىمدەدى.
ساۋالنامانىڭ ماقساتى – قازاقستانداعى ايەلدەردىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا دەگەن كوزقاراسىن انىقتاۋ بولدى. ساۋالناما ناتيجەسىنە سايكەس، ايەلدەردىڭ 72%-ى ءوز بەتىمەن ەمدەلەتىنىن ايتقان. ال قالعاندارى دارىگەردىڭ رەسەپتىنسىز ەشقاشان ءدارى قابىلدامايتىنىن مالىمدەگەن.
اۋرۋدىڭ العاشقى بەلگىلەرى بايقالعان جاعدايدا، ايەلدەردىڭ 51%-ى سيمپتومدار وزدىگىنەن جويىلادى دەپ كۇتەدى جانە ولار كەتپەسە عانا دارىگەرگە جۇگىنەدى. 29%-ى العاشقى بەلگىلەر پايدا بولعان ساتتە دەرەۋ مامانعا بارادى. ال 17%-ى جاعدايدىڭ اۋىر ەكەنىن سەزگەنشە كۇتۋدى ءجون كورەدى.
سونىمەن قاتار، بيىلعى ساۋالناما اۋرۋ بەلگىلەرى وزدىگىنەن كەتەدى دەپ كۇتەتىن جانە دارىگەرگە بارۋدى كەيىنگە قالدىراتىن ايەلدەر سانىنىڭ 11%-عا (62%-دان 51%-عا دەيىن) ازايعانىن كورسەتتى. ال العاشقى بەلگىلەر پايدا بولعان كەزدە دارىگەرگە جۇگىنەتىندەردىڭ سانى 9%-عا (20%-دان 29%-عا دەيىن) ارتتى. بۇل ديناميكا قازاقستاندىق ايەلدەردىڭ ءوز دەنساۋلىعىنا سانالى تۇردە قامقورلىق جاساۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىنىڭ ارتىپ كەلە جاتقانىن كورسەتەدى.
ساۋالنامادا 19% ايەل گينەكولوگقا بارمايتىنىن نەمەسە سيرەك باراتىنىن اتاپ وتكەن، بۇل كورسەتكىش وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 2%-عا وسكەن. گينەكولوگقا بارمايتىنداردىڭ نەگىزگى سەبەپتەرى وزگەرىسسىز قالعان: دەنساۋلىققا شاعىمىنىڭ جوقتىعى – 47%، اناليزدەردىڭ قىمباتتىعى – 21%، بوس ۋاقىتتىڭ بولماۋى – 18%. ال جىل سايىن پروفيلاكتيكالىق تەكسەرۋدەن وتەتىن ايەلدەر سانى نەبارى 2%-عا وسكەن.
جالپى، ساۋالناما قازاقستاندىق ايەلدەردىڭ ايەلدەر اۋرۋلارىن ەمدەۋدىڭ ءارتۇرلى ادىستەرى تۋرالى حاباردار بولعانىن جانە الدىن الۋ شارالارىن ءجيى قولداناتىنىن كورسەتتى. ايەلدەردىڭ دەنساۋلىققا دەگەن كوزقاراستارى بىرتە-بىرتە وزگەرىپ، ءوز دەنساۋلىقتارىنا قامقورلىق جاساۋ دەڭگەيىنە اۋىسۋدا. مىسالى، ءوزىن «تولىق ساۋ» دەپ سانايتىن ايەلدەردىڭ ۇلەسى 2023 جىلمەن سالىستىرعاندا 5%-عا ارتىپ، 11%-دى قۇرادى.
الايدا، «مەنىڭ دەنىم ساۋ (بىردە-بىر ادام تولىق دەنى ساۋ ەمەس)» دەگەن جاۋاپتى تاڭداعان ايەلدەردىڭ ۇلەسى 2023 جىلعى 46%-بەن سالىستىرعاندا 38%-عا دەيىن تومەندەگەن. بۇل كورسەتكىش ايەلدەردىڭ ءوز دەنساۋلىقتارىنا شىنايى باعا بەرىپ كەلە جاتقانىن كورسەتۋى مۇمكىن. ساۋالناماعا ەلىمىزدىڭ ءارتۇرلى وڭىرلەرىنەن 29 جاسقا دەيىنگى 2500 رەسپوندەنت قاتىستى.
قازاقستاندىق رەپرودۋكتيۆتى مەديسينا قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى، مەديسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ۆياچەسلاۆ لوكشيننىڭ ايتۋىنشا، قازاق ايەلدەرى دەنساۋلىقتىڭ ءارتۇرلى اسپەكتىلەرىنە كوبىرەك ءمان بەرە باستاعان.
– ايەلدەرىمىزدىڭ دەنساۋلىقتارىنا كوڭىل بولە باستاعانى ءبىزدى قۋانتادى. بۇل جالپى دەنساۋلىققا وڭ اسەر ەتىپ، ۇرپاقتى بولۋ فۋنكسياسىنا كەرى اسەر ەتەتىن جانە بەدەۋلىككە اكەلەتىن اۋرۋلاردى ەرتە انىقتاۋعا ىقپال ەتەدى. قازاقستاندا جىل سايىن 20 000-عا جۋىق جۇپ بەدەۋلىكتى ەمدەۋ ءۇشىن ەمحانالارعا جۇگىنەدى، ولاردىڭ جارتىسى ءداستۇرلى ادىستەرمەن ەمدەلەدى: دارى-دارمەك نەمەسە حيرۋرگيالىق ارالاسۋ. شامامەن 55%-ى كومەكشى رەپرودۋكتيۆتى تەحنولوگيالاردى قاجەت ەتەدى، – دەپ اتاپ ءوتتى لوكشين.
ول سونداي-اق بەدەۋلىكتىڭ الدىن الۋعا اسەر ەتەتىن بىرنەشە ماڭىزدى فاكتورلاردى اتاپ ءوتتى: سالماقتى قالىپقا كەلتىرۋ، دۇرىس كونتراسەپسيانى قولدانۋ، وتباسىن جوسپارلاۋ جانە جىنىستىق جولمەن بەرىلەتىن اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ.
بيىلعى ساۋالناما ءوزىن «ساۋمىن» دەپ سانايتىن ايەلدەر ۇلەسىنىڭ 3%-عا تومەندەگەنىن كورسەتتى. ءقازىر بۇل كورسەتكىش رەسپوندەنتتەردىڭ 49%-ىن قۇرايدى.
Gedeon Richter Kazakhstan كومپانياسىنىڭ باس ديرەكتورى پاۆەل حەگايدىڭ ايتۋىنشا، مەديسينالىق قىزمەتتەر تۋرالى اقپاراتتاندىرۋدى ارتتىرۋ جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەتتەرىنە قولجەتىمدىلىكتى جاقسارتۋ بويىنشا جۇمىستار جالعاسۋدا.
– ءبىز ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىنىڭ ناتيجەلەرىن كورىپ وتىرمىز جانە قازاقستاندىق ايەلدەر اراسىندا دەنساۋلىقتى ساقتاۋ جانە ءوزىن-وزى كۇتۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ باعىتىنداعى جۇمىسىمىزدى جالعاستىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. بۇل ءبىزدىڭ ميسسيامىز دەپ سانايمىز، – دەدى پاۆەل حەگاي.
الدىن الۋ شارالارى – مىقتى دەنساۋلىقتىڭ باستى نەگىزى. Kazakhstan Women’s Health الەۋمەتتىك جوباسى دا وسى يدەيانى ۇنەمى ناسيحاتتاپ كەلەدى.
قازاقستاندىق جىنىستىق جانە رەپرودۋكتيۆتى دەنساۋلىق قاۋىمداستىعىنىڭ ديرەكتورى، مەديسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، اكۋشەر-گينەكولوگ گالينا گرەبەننيكوۆا ايەلدەرگە پروفيلاكتيكالىق تەكسەرۋلەردەن ءوتۋ قاجەتتىلىگىن باسا ايتتى:
– جاتىر موينىنىڭ دەنساۋلىعىن باقىلاۋ جانە كەز كەلگەن وزگەرىستەردى بولدىرماۋ ءۇشىن جىلىنا كەمىندە ءبىر رەت تولىق تەكسەرىستەن ءوتۋ ماڭىزدى. ەرتە انىقتالعان ماسەلەلەردى ەمدەۋ ءتيىمدى ءارى جىلدام بولادى، – دەپ اتاپ ءوتتى گرەبەننيكوۆا.
سونىمەن قاتار، ساۋالناما ناتيجەلەرى ايەلدەر اراسىندا كونتراسەپسيا ادىستەرىنە جانە جىنىستىق جولمەن بەرىلەتىن اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋىنا قىزىعۋشىلىقتىڭ ارتقانىن كورسەتتى. كونتراسەپسيا ادىستەرى تۋرالى اقپارات الۋ ءۇشىن گينەكولوگقا جۇگىنەتىن ايەلدەر سانى وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 10%-عا ءوستى (47%-دان 57%-عا دەيىن). جىنىستىق جولمەن بەرىلەتىن اۋرۋلار تۋرالى اقپارات ىزدەگەن ايەلدەر سانى دا 11%-عا ارتقان.
Ayelder Dausy 2024 زەرتتەۋىنىڭ ناتيجەلەرى قازاقستاندىق ايەلدەردىڭ دەنساۋلىققا دەگەن سانالى كوزقاراستارىنىڭ بىرتىندەپ ارتىپ كەلە جاتقانىن جانە وتباسىن جوسپارلاۋ ماسەلەلەرىنە كوپ كوڭىل بولە باستاعانىن كورسەتتى. "قازاقستان ايەلدەرىنىڭ دەنساۋلىعى" الەۋمەتتىك جوباسى دەنساۋلىق ساقتاۋ مادەنيەتىن تابىستى تۇردە ناسيحاتتاپ كەلەدى، ال سەنىمدى جانە پايدالى اقپاراتتىڭ بولۋى بۇل جولدا وتە ماڭىزدى.