2024–2025 جىلدارى قازاقستانداعى ترانسپلانتولوگيا سالاسىنىڭ دامۋ دەڭگەيى كوڭىل كونشىتەرلىك. الماتى بىرەگەي وتالار جاسالاتىن، ناۋقاستار جان-جاقتان اعىلىپ كەلەتىن ءىرى ورتالىق بولىپ قالىپ وتىر. الماتىنىڭ وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىندە وتكەن باسپا ءسوز كونفەرەنسياسىندا «ا.ن. سىزعانوۆ اتىنداعى ۇلتتىق عىلىمي حيرۋرگيا ورتالىعى» اق عىلىمي-كلينيكالىق جانە يننوۆاسيالار جونىندەگى باسقارما ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى شوقان قانييەۆ وتاندىق ترانسپلانتولوگيانىڭ بولاشاعى تۋرالى وسىلاي دەدى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz
قازاقستان ازاماتتارىنىڭ ترانسپلانتاسيا جاساتۋ ءۇشىن شەتەلگە شىعۋىنا قاجەتتىلىك قالمادى. ءقازىر بارلىق وتالار ەلىمىزدە جاسالادى. 2024–2025 جىلدارى ىشكى سۇرانىستى تولىق وتەۋ كوزدەلىپ وتىر. مامانداردىڭ بىلىكتىلىگى ارتىپ، تەحنولوگيا دامىعان سايىن الماتىنىڭ ترانسپلانتولوگيا بويىنشا وڭىرلىك ورتالىققا اينالۋ مۇمكىندىگى دە ارتىپ كەلەدى.
2024 جىلى قازاقستاندا ىشكى ورگانداردى اۋىستىرۋ بويىنشا 250 وپەراسيا جاسالدى. بۇل – ءبىر جىل بۇرىنعىمەن سالىستىرعاندا ەداۋىر كوپ. ماسەلەن، 2023 جىلى مۇنداي 200 وپەراسيا جۇرگىزىلگەن. ولاردىڭ باسىم بولىگى ءتىرى دونوردان الىنعان: 227 وتادا ناۋقاستارعا تۋىستارى دونور بولسا، 23 جاعدايدا قايتىس بولعانداردىڭ ورگاندارى پايدالانىلعان.
2024 جىلى ەلىمىز بويىنشا 4 مىڭنان استام ادام ترانسپلانتاسيا كەزەگىندە تۇردى. ولاردىڭ كوبى – بۇيرەككە مۇقتاج (شامامەن 3723 ادام)، ونىڭ ىشىندە 80ء-ى – بالالار. بۇدان بولەك، 100-گە جۋىق بالا بۇيرەككە، باۋىرعا نەمەسە جۇرەككە مۇقتاج، ولار ۇمىتپەن كۇتۋدە.
قازاقستاندىق ەمحانالار دا كاسىبي بىلىكتىلىگىن ارتتىرا تۇسۋدە. ترانسپلانتولوگيانىڭ ماڭىزدى ورتالىعى سانالاتىن الماتىدا سوڭعى ەكى جىلدا ەكى ءىرى وپەراسيا ءساتتى ءوتتى. مىسالى، 23 جاستاعى ناۋقاسقا 53 جاستاعى ايەلدىڭ جۇرەگى سالىندى. ال 2025 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا ا.ن. سىزعانوۆ اتىنداعى ۇلتتىق حيرۋرگيا ورتالىعىنىڭ ماماندارى العاش رەت ءۇش بۇيرەكتى قاتار اۋىستىرۋ وتاسىن جاسادى. بۇل جەتىستىكتى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ تا جوعارى باعالادى.
الماتىلىق ەمحانالار كۇردەلى وتالارمەن قاتار، اعارتۋ جۇمىستارىنا دا بەلسەندى اتسالىسادى. جەرگىلىكتى تەلەارنالار دونورلىق ماسەلەسىن تۇراقتى تۇردە كوتەرىپ، دارىگەرلەر ەفيرگە شىعىپ، كومەك كۇتىپ وتىرعان ناۋقاستاردىڭ ءۇنىن قوعامعا جەتكىزۋگە تىرىسادى. بۇدان بولەك، رەسپۋبليكالىق اكسيالار، سونىڭ ىشىندە بارلىق اۋرۋحانالار قاتىساتىن دونور كۇنى دە وتكىزىلىپ تۇرادى.
دەگەنمەن حالىقتىڭ كوبى حاباردار بولعانىمەن، دونور بولۋدان باس تارتاتىندار ءالى دە كوپ. وسىعان بايلانىستى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى اقپاراتتىق كامپانيانى كۇشەيتىپ، بۇل ىسكە ءدىن وكىلدەرى مەن قوعام قايراتكەرلەرىن تارتۋدا. سونىمەن قاتار eGov پورتالى ارقىلى تىركەۋ پروسەسى بارىنشا جەڭىلدەتىلگەن.
«2021 جىلدان بەرى بۇل جۇيە ەلىمىزدە كەلىسىم ارقىلى جۇزەگە اسىپ جاتقانىنا قاراماستان، نەبارى 6،5 مىڭ ادام عانا قايتىس بولعاننان كەيىن دونور بولۋعا كەلىسىم بەرگەن. ال 90 مىڭنان استام ادام باس تارتقان. قوعامدا قورقىنىش، كۇمان كوپ. كەيبىر نانىم-سەنىمنىڭ دە اسەرى بار. ادامنىڭ ميى ءولىپ، جۇرەگى توقتاعاندا عانا دونور بولا الادى جانە ول ارنايى كوميسسيانىڭ باقىلاۋىمەن جۇزەگە اسادى – مۇنى ءالى دە تۇسىنبەيتىندەر بار»، – دەيدى شوقان قانييەۆ.
ءقازىر جۇيە بەيىمدەلۋ ساتىسىنان ءوتىپ جاتقاندىقتان، قازاقستان بالاما جولداردى دا دامىتىپ جاتىر. سونىڭ ءبىرى – تۋىستاردىڭ دونور بولۋى. ەلىمىزدە جاسالاتىن بۇيرەك ترانسپلانتاسياسىنىڭ شامامەن 85%-ى ءتىرى دونورلار – تۋىستارى نەمەسە جۇبايلارى تاراپىنان جۇزەگە اسىرىلادى. بۇل ءادىس – ۋاقىتتى ۇنەمدەپ، تەز ارادا ەمدەلۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ال دونورى جوق ناۋقاستارعا ترانسپلانتاسيا مۇمكىن بولعانشا گەمودياليز نەمەسە پەريتونەالدى دياليز جاسالادى.
بۇگىندە قازاقستاندا جەتى ترانسپلانتاسيا ورتالىعى جۇمىس ىستەيدى. ونىڭ ۇشەۋى استانادا، بىرەۋى الماتىدا، قالعاندارى شىمكەنتتە، اقتوبەدە جانە تۇركىستاندا ورنالاسقان. پاسيەنتتەر كەز كەلگەن ورتالىقتى تاڭداپ، جەرگىلىكتى ەمحاناسى ارقىلى راسىمدەي الادى. ەگەر ناۋقاستىڭ جاعدايى كۇردەلەنسە نەمەسە بايلانىس ءنومىرى وزگەرسە، ول تىركەۋدەن شىعىپ قالماۋى ءۇشىن ۇيلەستىرۋشىلەرگە دەر كەزىندە حابار بەرۋى قاجەت.
«مىڭداعان ادامنىڭ ومىرىنە اراشا ءتۇسۋ ءۇشىن دونورلار بازاسىن ۇلعايتۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن ءار ازامات بۇل ىسكە جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراپ، قايتىس بولعاننان كەيىن دونور بولۋعا كەلىسىم بەرۋى ءتيىس. وسى ارقىلى ءسىز بىرەۋدىڭ ءومىرىن قۇتقارىپ، ونىڭ ءومىرىن ۇزارتا الاسىز»، – دەپ تولىقتىردى شوقان قانييەۆ.