ولشەمدەر 4 نەگىزگى باعىتتان تۇرادى.
ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ەلدەگى بالالاردىڭ حال-احۋال يندەكسىن بەلگىلەيتىن 2022 جىلعى 1 اقپانداعى وكىمى شىقتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
بۇل يندەكس بالالاردىڭ ءال-اۋقاتىن جانە ءتۇرلى سالالاردا بالالارعا جاعداي جاساۋعا باعىتتالعان ۇلتتىق ساياساتتىڭ تيىمدىلىك دارەجەسىن باعالاۋ ءۇشىن ازىرلەنىپ وتىر. ولشەمدەر 4 نەگىزگى باعىتتان تۇرادى.
ولار: «بالا»، «وتباسى جانە قوعام»، «مەملەكەتتىك ساياسات»، «ەلدىڭ ءال-اۋقاتى».
«يندەكس ورنىقتى دامۋ سالاسىنداعى «ەشكىمدى شەتتە قالدىرماۋ» قاعيداتىن ەسكەرە وتىرىپ ازىرلەندى»، - دەپ جازىلعان وكىمدە.
دەرەكتەر ورتالىق جانە جەرگىلىكتى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اشىق كوزدەرىنەن، سونداي-اق بالالار اراسىندا اتا-انالاردىڭ رۇقساتىمەن جانە اتا-انالاردىڭ ءوز اراسىندا ساۋالناما جۇرگىزۋ ارقىلى الىنباق.
ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى 1 ماۋسىمعا قاراي جىل سايىن وسى يندەكسكە مونيتورينگ جۇگىزۋگە ءتيىس.
يندەكستە 11 نەگىزگى ۇعىم قولدانىلادى. ولار:
1) باعىتتاردى ەسەپتەۋ – باعىتتارعا كىرەتىن قۇرامداۋىشتاردىڭ نەمەسە ستاتيستيكالىق/ساۋالنامالىق دەرەكتەردىڭ اريفمەتيكالىق ورتاشا ءمانىن انىقتاۋ ارقىلى جۇرگىزىلەتىن ەسەپتەۋ؛
2) بالالارعا ارنالعان بيۋدجەت – رەسپۋبليكالىق، وبلىستىق، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالار، استانا، اۋداندىق (وبلىستىق ماڭىزى بار قالا) بيۋدجەتتەردەن بالالاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە باعدارلانعان، بالالارعا ارنالعان بيۋدجەت شىعىستارى؛
3) بالالاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە باعدارلانعان بيۋدجەت شىعىستارى – بۇل بالالاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە باعدارلانعان بيۋدجەتتىك باعدارلامالار/كىشى باعدارلامالار بويىنشا تىكەلەي جانە جاناما شىعىستاردىڭ جيىنتىعى؛
4) بالانىڭ حال-احۋالى – بالانىڭ فيزيكالىق جانە پسيحولوگيالىق دەنساۋلىعىن قولداۋعا جانە جاقسارتۋعا، ساپالى بىلىممەن، دامۋ مۇمكىندىكتەرىمەن، قاۋىپسىزدىكپەن جانە باسقا دا جاعدايلارمەن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان فاكتورلاردىڭ جيىنتىق اسەرىنەن قالىپتاسقان جاعدايى؛
5) دەرەكتەردى نورماعا اينالدىرۋ – دەرەكتەردىڭ باستاپقى (تۋىندى) ماندەرىن نورمالىق (ورتاشا) مانگە اينالدىرۋ؛
6) جاناما شىعىستار – بالالاردى قولداۋعا جانە دامىتۋعا تىكەلەي جانە ءبىرجاقتى باعىتتالماعان، ءبىراق حالىقتىڭ بارلىق جاس ساناتتارىن، ونىڭ ىشىندە بالالاردى قامتيتىن ناقتى شىعىستار (مىسالى، بالالار بولىمشەسى بار اۋرۋحانانى ۇستاۋ (جالپى شىعىستارداعى ۇلەسى)؛ وڭالتۋ ورتالىقتارىندا قارتتارعا، مۇگەدەكتەرگە، ونىڭ ىشىندە مۇگەدەك بالالارعا ارناۋلى الەۋمەتتىك قىزمەتتەر كورسەتۋ (يگىلىك الۋشىلاردىڭ كەڭ اۋقىمى) جانە ت. ب.)؛
7) ستاتيستيكالىق/ساۋالنامالىق دەرەكتەر – بالالاردىڭ ءارتۇرلى سالالارداعى، ونىڭ ىشىندە وڭىرلەر بويىنشا جاعدايىن سيپاتتايتىن كورسەتكىشتەر؛
8) قورىتىندى يندەكستى ەسەپتەۋ – بارلىق باعىتتاردىڭ اريفمەتيكالىق ورتاشا ءمانىن انىقتاۋ جولىمەن جۇرگىزىلەتىن ەسەپتەۋ؛
9) قۇرامداۋىش – بالالاردىڭ بەلگىلى ءبىر سالاداعى جاعدايىن سيپاتتايتىن ستاتيستيكالىق/ساۋالنامالىق دەرەكتەر جيىنتىعى؛
10) مونيتورينگ – بالالاردىڭ يگىلىگى سالاسىنداعى ۇلتتىق ساياساتتىڭ تيىمدىلىگى تۋرالى اقپاراتتى جيناۋدى، وڭدەۋدى، تالداۋدى، ساقتاۋدى جانە تاراتۋدى ۇيىمداستىرۋ نىسانى؛
11) تىكەلەي شىعىستار – كامەلەتكە تولعانعا دەيىن بالالاردى قولداۋعا جانە دامىتۋعا تىكەلەي جانە ءبىرجاقتى باعىتتالعان ناقتى شىعىستار (مىسالى، جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەر مەن مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ، بالالار كىتاپحانالارىنىڭ، بالالارعا ارنالعان سپورت مەكتەپتەرى مەن سەكسيالارىنىڭ، وقۋشىلار سارايلارىنىڭ جۇمىس ىستەۋىنە، بالالاردىڭ قوعامدىق كولىكتە تەگىن ءجۇرۋىن قامتاماسىز ەتۋگە، بالالار اۋرۋحانالارىنا جانە ت.ب. ارنالعان شىعىندار). يندەكستىڭ ناقتى ماندەرىن مىنا جەردەگى قوسىمشادان كورۋگە بولادى.