قازاقستاندا 1 قازاننان باستاپ جۇكتى ايەلدەر جانە بارلىق ەرەسەك تۇرعىندار ءۇشىن تۇماۋعا قارسى يممۋنداۋ ناۋقانى باستالدى. almaty-akshamy.kz بولاشاق انالاردى قىزىقتىراتىن ۆاكسيناسيا تۋرالى ءجيى قويىلاتىن سۇراقتاردىڭ جاۋاپتارىن ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنە سىلتەمە جاساپ جاريالاپ وتىر.
جۇكتىلىك كەزىندە تۇماۋعا قارسى ەكپە الۋعا بولا ما؟
دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى جۇكتى ايەلدەردى تۇماۋعا قارسى ۆاكسيناسيالاۋ باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋدا.
تۇماۋ- ينفەكسيالىق اۋرۋ، اعزانىڭ شتاممىنا جانە يممۋندىق رەاكسياسىنا بايلانىستى ول وڭاي ءوتۋى مۇمكىن نەمەسە اۋىر اسقىنۋلار مەن سالدارعا اكەلۋى مۇمكىن.
ECDC (ەۋروپالىق اۋرۋلاردى باقىلاۋ جانە پروفيلاكتيكالىق ورتالىعى) نۇسقاۋلارىندا: “تۇماۋعا قارسى ۆاكسيناسيا كۇتىلەتىن ناتيجەدەن از ءتيىمدى بولعان جاعدايدا دا، وسى ينفەكسيانىڭ اۋىر جانە ااقىنعان اعىمىنىڭ پروفيلاكتيكاسىنىڭ نەگىزگى ستراتەگياسى بولىپ تابىلادى".
جۇكتى ايەلدەردى تۇماۋعا قارسى ۆاكسيناسيالاۋ ەۋروپا مەن امەريكانىڭ كوپتەگەن ەلدەرىندە 20 جىلدان استام ۋاقىت بويى جۇرگىزىلىپ كەلەدى، ال يممۋنولوگيالىق تيىمدىلىگى 70-85 % -عا جەتەدى.
جۇكتى ايەلدەردى تۇماۋعا قارسى ۆاكسيناسيالاۋ كەزىندە، ەڭ الدىمەن، ايەل ناۋقاس اداممەن ەپيدەميالىق بايلانىستا بولعان جاعدايدا ينفەكسيانى جويۋ نەمەسە شەكتەۋ ماقساتى قويىلادى.
جۇكتىلىك-ورگانيزمنىڭ قورعانىش كۇشى تابيعي تۇردە تومەندەيتىن فيزيولوگيالىق جاعداي، انانىڭ يممۋنيتەتى تومەندەيدى، بۇل ءارتۇرلى ينفەكسيالىق اگەنتتەرگە قارسى تۇرۋ قابىلەتىنىڭ تومەندەۋىنە اكەلەدى جانە تۇماۋ ۆيرۋسىن دا جوققا شىعارۋعا بولمايدى.
جۇكتى ايەلدەر رەسپيراتورلىق ينفەكسيالاردىڭ قولايسىز اعىمى ءۇشىن جوعارى ءقاۋىپ توبىن قۇرايدى، ولاردىڭ اراسىندا تۇماۋ كوشباسشى اۋرۋ بولىپ تابىلادى، كوبىنەسە جۇكتى ايەلدىڭ ءوزى جانە ونىڭ ىشتەگى بالاسى ءۇشىن قايعىلى جاعدايىمەن اياقتالۋى مۇمكىن.
جۇكتى ايەلدەردە تۇماۋدىڭ اسقىنۋى ءجيى كەزدەسەدى: ۆيرۋستىق، باكتەريالىق پنيەۆمونيا جانە ارالاس ەتيولوگيانىڭ وكپە قابىنۋى، سينۋسيت، برونحيت، وتيت، پيەلونەفريت جانە ت. ب.
جۇكتى ايەلدەردە ءجيى كەزدەسەتىن اۋرۋدىڭ اۋىر اعىمىندا جۇرەك-قان تامىرلارى جۇيەسىنىڭ اسقىنۋلاردىڭمدامۋى مۇمكىن. سونداي-اق، تۇماۋدىك سالدارىنان ەندوكريندىك جۇيەنىڭ (قانت ديابەتى)، نەسەپ جۇيەسىنىڭ (نەفريت، سيستيت) اۋرۋلارى ءجيى كۇشەيەدى، برونح دەمىكپەسىنىڭ ەپيزودتارى بايقالادى.
اۋرۋدىڭ وتە اۋىر اعىمى مەن اسقىنۋلارىنان باسقا، جۇكتى ايەلدەردەگى تۇماۋ مەرزىمىنەن بۇرىن بوسانۋ ءقاۋپىن تۋدىرۋى مۇمكىن، مىسالى جۇكتىلىكتىڭ وزدىگىنەن ءۇزىلۋى. ەرتە كەزەڭدە تۇماۋ ۆيرۋسى جانە كەيبىر دارى-دارمەكتەر شارانانىڭ اعزالارى مەن جۇيەلەرىنە تەرىس اسەر ەتۋى مۇمكىن، ال جۇكتىلىكتىڭ سوڭىندا پلاسەنتارلى توسقاۋىل ارقىلى ەنگەن ۆيرۋس نارەستەدە تۇماۋدى تۋدىرۋى مۇمكىن. ۆاكسيناسيادان كەيىنگى كەزەڭدە ايەلدەردە ارنايى پروتەكتيۆتى يممۋنيتەت قالىپتاسادى، كەيىننەن شارانانىڭ جانە جاڭۋا تۋعان نارەستەلەردى ترانسپلاسەنتارلى قورعايدى.
ۆاكسيناسيا بالاعا بەرىلەتىن جانە ءومىردىڭ العاشقى 6 ايىندا ينفەكسيادان قورعايتىن تۇماۋعا قارسى انتيدەنەلەردى قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. جۇكتىلىك كەزىندە تۇماۋعا قارسى ۆاكسيناسيالاۋعا قارسى كورسەتىلىمدەر.
ءابسوليۋتتى قارسى كورسەتىلىم تاۋىق اقۋىزىنا اللەرگيالىق رەاكسيانىڭ بولۋى، سونداي-اق ۆاكسينا كومپونەنتتەرىنىڭ جەك جاقپاۋى. ءار ايەل ءۇشىن بولەك باعالانۋى كەرەك سالىستىرمالى قارسى كورسەتىلىمدەرگە انتيبيوتيكتەردىڭ ءارتۇرلى توپتارىنا اللەرگيا، الدىڭعى ۆاكسيناسياداعى اللەرگيالىق رەاكسيا جاتادى.
ۆاكسيناسيا مەرزىمىن تولىق دەنساۋلىعى قالپىنا كەلگەنگە دەيىن كەيىنگە قالدىرۋ قاجەت ۋاقىتشا قارسى كورسەتىلىمدەرگە رەسپيراتورلىق اۋرۋلار، سوماتيكالىق اۋرۋلاردىڭ ءورشۋى، اللەرگيا، ەكىنشى جانە ءۇشىنشى تريمەستردەگى گەستوزدار جاتادى.
تۇماۋعا قارسى ۆاكسيناسيا ەرتە كەزەڭدەردە جاسالمايدى (ءبىرىنشى تريمەستردە شارانا پايدا بولعانعا دەيىن جۇكتىلىكتىڭ 13 اپتاسىنا دەيىن).
جۇكتىلىك كەزىندە جانە بالا كوتەرۋدى جوسپارلاۋ كەزىندە ۆاكسيناسيانىڭ ەڭ قولايلى ۋاقىتى قاشان؟
بالا كوتەرگەنگە دەيىن جىل سايىنعى پروفيلاكتيكالىق ۆاكسيناسيا ۆيرۋستىق جۇكتەمەنىڭ جوعارىلاۋ كەزەڭىندە اۋرۋ ءقاۋپىن بولدىرماۋعا كومەكتەسەدى.
جۇكتى ايەلدەرگە تۇماۋعا قارسى ۆاكسيناسيا ەكىنشى تريمەستردىڭ باسىندا جاسالادى، اسىرەسە جۇكتىلىك ەپيدەميانىڭ ماۋسىمدىق كەزەڭىندە بولسا.
جۇكتىلىكتى جوسپارلاۋ كەزىندە ۆاكسيناسيا بالا كوتەرگەنگە دەيىن 1 اي بۇرىن جاسالادى. ۆاكسيناسيانىڭ جارامدىلىق مەرزىمى شامامەن 12 اي ەكەنىن ەستە ۇستاعان ءجون.
ۆاكسيناسيا تولىق ساۋ دەنساۋلىق جاعدايىندا جانە ۆيرۋستىق نەمەسە باكتەريالىق اۋرۋدان كەيىن 2 اپتادان كەيىن جۇرگىزىلەدى.
ۆاكسيناسيالاۋ كەزىندە سىرقاتتانۋ - بۇل دارىگەردىڭ زەرتتەپ-قاراۋىنا جانە ۆاكسيناسيا كۇنىن كەيىنگە قالدىرۋ ءۇشىن سەبەپ بولىپ تابىلادى.
ۆاكسينانىڭ اسەرى ۆيرۋستى جۇقتىرۋدان ءابسوليۋتتى قورعانىس بولماسا دا، اۋرۋ پايدا بولعان جاعدايدا پاسيەنتتەردە، ونىڭ ىشىندە جۇكتى ايەلدەردە كلينيكالىق كورىنىس بەلگىلەرى تومەن بولادى، اۋرۋى جەڭىل تۇردە وتەدى جانە اسقىنۋ سيرەك بولادى.
ۆاكسيناسيا تۋرالى شەشىمدى جۇكتى ايەل ەمدەۋشى دارىگەر وعان اۋرۋ اعىمىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى، اسقىنۋ ءقاۋپى، ۆاكسيناسيانىڭ پايداسى مەن ىقتيمال اسقىنۋلارى تۋرالى تولىق اقپارات بەرگەننەن كەيىن ءوزى قابىلدايدى.
ۆاكسيناسيادان بۇرىن جۇكتى ايەل مىندەتتى تۇردە اكۋشەر-گينەكولوگتا قاراپ-تەكسەرىلۋى كەرەك جانە وعان ۆاكسيناسياعا قارسى كورسەتىلىمدەردىڭ جوق ەكەنى تۋرالى قورىتىندى بەرىلەدى.
اكۋشەر-گينەكولوگتىڭ زەرتتەپ-قاراۋىنان كەيىن جۇكتى ايەلدى ەمحانانىڭ ۋچاسكەلىك دارىگەرى (جپد) قاراپ-تەكسەرەدى جانە ۆاكسيناسياعا قارسى كورسەتىلىمدەردىڭ جوق ەكەنى تۋرالى قولىنا قورىتىندى بەرەدى.
اكۋشەر-گينەكولوگ جانە تەراپيەۆت دارىگەرلەرىنىڭ قورىتىندىلارىمەن جۇكتى ايەل ۆاكسيناسيا جاساۋ ءۇشىن تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا ەمحانانىڭ ەگۋ كابينەتىنە جۇگىنەدى.
تۇماۋعا قارسى ۋاقتىلى ۆاكسيناسيا تەك قانا انانى ەمەس، نارەستەنى دە قورعاۋعا كومەكتەسەدى جانە جۇكتى جانە بالا جوسپارلايتىن بارلىق ايەلدەرگە ۇسىنىلادى.
اۋرۋدى ەمدەۋدەن گورى الدىن الۋ وڭايىراق ەكەنى ەسىڭىزدە بولسىن.
ءبىز ءوز دەنساۋلىعىمىز ءۇشىن جانە بالالارىمىزدىڭ دەنساۋلىعى ءۇشىن جاۋاپتىمىز.