ال ەڭ تانىمال قازاق ەسىمدەرى – ازامات پەن ارۋجان.
قازاقستانداعى 2021 جىلعى ساناق كەزىندە ازامات ەسىمدى 63 مىڭ ەر ادام جانە ارۋجان ەسىمدى 73 مىڭ ايەل تۇرعان، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنا سىلتەمە جاساپ.
جاريالانىمداعى دەرەكتەرگە سايكەس، 10 رەتتەن كوپ كەزدەسەتىن 33 مىڭنان استام ەسىم جانە 100-دەن استام رەت كەزدەسەتىن 29 مىڭ تەكتىڭ بارى انىقتالدى. سونداي-اق، ەلەكتروندى كەستەدە قازاقتاردان كەيىن قازاقستاندا كوپ دەپ سانالاتىن ورىس جانە وزبەك ۇلتىنىڭ تانىمال ەسىمدەرى مەن تەكتەرى كورسەتىلگەن.
10 000-نان استام رەت 136 ەر جانە 146 ايەل ەسىمدەرى كەزدەسەدى. وسىلايشا، ەر ادامدار اراسىندا ەڭ تانىمال ەسىمدەر ازامات (63 مىڭ ادام)، سەرىك (53 مىڭ ادام)، مارات (50 مىڭ ادام)، ايەلدەردە – ارۋجان (73 مىڭ ادام)، مادينا (59 مىڭ ادام)، دينارا (59 مىڭ ادام) بولدى.
ەرلەر مەن ايەلدەر اراسىندا ءبىر مەزگىلدە تانىمال بولعان ەسىمدەر – باقىت پەن ساۋلەت. ەرلەرگە دە، ايەلدەرگە دە ءتان ەسىمدەرى بار ادام سانى – 585 مىڭ.
قازاق ەر ەسىمدەرىنە ەڭ كوپ جالعانعان سوزدەر – "باي"، "بەك"، "جان"، "حان" بولدى. "بەك" وتكەن عاسىردا وتە تانىمال بولعانىمەن، 2000 جىلداردان كەيىن باسەڭدەي باستادى. بۇل رەتتە قۇرامىندا "حان" ءسوزى بار ەسىمدەر سوڭعى 30 جىل بويى تۇراقتى تۇردە ءوسىم كورسەتىپ كەلەدى.
ايەل ەسىمدەرىندە ەڭ ءجيى كەزدەسەتىن "گۇل" ءسوزى 1950 جىلداردان باستاپ 2000 جىلدارعا دەيىن وتە تانىمال بولعان.
ەلەكتروندى كەستە دەرەكتەرىنە سايكەس، قازاقتاردىڭ قىسقا ەسىمدەردى كوبىرەك ۇناتا باستاعانىن دا بايقاۋعا بولادى. ءبىر قىزىعى، 70-80 جىلداردى قوسپاعاندا، ەرلەردىڭ ەسىمدەرى ايەلدەردىكىنەن ۇزاعىراق بولعان.
قازاقستاندا 10 000-نان استام رەت 69 قازاق تەگى كەزدەسەدى. وسىلايشا، قازاقتىڭ العاشقى تەكتەر ۇشتىگىنە احمەتوۆ (56 مىڭ)، سەرىك (39 مىڭ)، وماروۆ (36 مىڭ) كىرىپ وتىر. قازاقتار اراسىندا وۆ، ەۆ، ين (وۆا، ەۆا، ينا) جالعاۋلارىنا اياقتالعان تەكتەر ۇلەسى 64% قۇرايدى. الايدا، ءار جىلى تۋعانداردىڭ تەكتەرىن تالداساق، اتالعان جالعاۋلارى بار تەكتەر ۇلەسىنىڭ ازايۋ ديناميكاسىن بايقاۋعا بولادى.
سونداي-اق دياگرامماعا قاراپ، كوپتەگەن قازاقستاندىقتىڭ اكەسىنىڭ اتى دەگەندە -ۆيچ، -ۆنا جالعاۋلارىنان گورى ۇلى/قىزى دەگەنگە كوشىپ جاتقانىن كورۋگە بولادى.
سونداي-اق قازاقستاندا اتىمەن دە، تەگىمەن دە اتتاس ازاماتتار سانى از ەمەس. وسى رەتتە سەرىك احمەتوۆ (415) پەن ايزەرە سەرىك (517) دەگەن ەسىمى مەن تەگى بىردەي ادامدار ەڭ كوپ.