اپات ايتىپ كەلمەيدى. ءبىراق ونى بولجاپ، سەبەبىن انىقتاپ، سالدارىمەن كۇرەسۋگە بولادى. بيىلعى سۋ تاسقىنى دا سونداي تابيعي اپاتتىڭ ءبىرى. اپات تەك بىزگە عانا ەمەس، كورشى رەسەيگە دە جەڭىل ءتيىپ جاتقان جوق. ماسكەۋ سۋ تاسقىنىن قالاي ەڭسەرىپ جاتىر؟ رەسەي مەن قازاقستان اپاتتىڭ سالدارىمەن كۇرەسۋ ادىس-تاسىلدەرى ۇقساي ما؟ وسى جانە وزگە دە سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ كورەيىك.
ساياسي-اكىمشىلىك رەتتەۋ ەرەكشەلىكتەرى
بيىل سۋ تاسقىنىنان قازاقستان عانا ەمەس، رەسەي دە زارداپ شەگۋدە. سۋ – ءتىلسىز جاۋ. دەسە دە، ونىمەن ادام دا، مەملەكەت تە كۇرەسە الادى. مەملەكەتتىڭ باستى قۇرالى ساياسي-اكىمشىلىك رەسۋرس. ءبىراق مەملەكەتتەردىڭ كۇرەس ادىستەرى ءارتۇرلى. وسى ورايدا، استانا مەن ماسكەۋدىڭ سۋ تاسقىنىمەن كۇرەسۋ جولىن سالىستىرىپ كورەيىك.
قازاقستان مەن رەسەيدىڭ سۋ تاسقىنىمەن كۇرەسۋ ادىس-تاسىلدەرىندە ەرەكشەلىكتەر بار. ەڭ الدىمەن، ساياسي-اكىمشىلىك رەتتەۋ ادىسىمەن ەرەكشەلەنەدى. ۇقساس تۇسى – ساياسي جىگەر ەكى جاقتا دا بار. رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين دە، قازاقستاننىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ تا اپاتتى ەڭسەرۋگە مۇددەلى ەكەندەرىن ءبىلدىردى. 30 ناۋرىزدا قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ تاپسىرماسىمەن ەلىمىزدە رەسپۋبليكالىق شتاب قۇرىلسا، 8 ساۋىردە ۆ.پۋتين رەسەيدە ۇكىمەتتىك كوميسسيا قۇرۋعا تاپسىرما بەرگەن. 9 ساۋىردە ەكى ەل پرەزيدەنتتەرى تەلەفون ارقىلى سويلەسىپ، ۇكىمەتارالىق بايلانىس تا جولعا قويىلدى.
مەملەكەتتەر سۋ تاسقىنىمەن ەكى ءتۇرلى اكىمشىلىك رەتتەۋ تاسىلىمەن كۇرەسۋدە. قازاقستاندا پرەمەر-مينيستردىڭ باسشىلىعىمەن رەسپۋبليكالىق شتاب قۇرىلسا، رەسەيدە ازاماتتىق قورعانىس، توتەنشە جاعدايلار جانە تابيعي اپاتتاردىڭ سالدارىن جويۋ ءمينيسترىنىڭ باسشىلىعىمەن ۇكىمەتتىك كوميسسيا جۇمىس ىستەۋدە. ياعني بىزدە ماسەلە تىكەلەي ۇكىمەت باسشىسىنىڭ باقىلاۋىندا بولسا، كورشىدە مينيستر باسشىلىق ەتۋدە.
كىمدەر جاۋاپتى؟
جوعارىدا اتاپ وتكەنىمىزدەي، قازاقستاندا رەسپۋبليكالىق شتاب 30 ناۋرىزدا، ال رەسەيدە ۇكىمەتتىك كوميسسيا 8 ساۋىردە قۇرىلدى. سۋ تاسقىنىنىڭ سالدارىمەن كۇرەستە نەگىزگى جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلگەن تۇلعالار ءارتۇرلى. مىسالى، قازاقستاندا پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ بولسا، رەسەيدە مينيستر الەكساندر كۋرەنكوۆ دەدىك.
ەلىمىزدە كابمين باسشىسى تىكەلەي ءوزى باسشىلىقتى قولىنا الۋىنا ءپروفيلدى ورىنباسارى مەن مينيسترلەردىڭ جۇمىستى ۇيلەستىرە الماۋى سەبەپ بولدى. سوندىقتان 30 ناۋرىزدا قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ باسشىلىعىمەن شۇعىل جيىن ءوتتى.
ەكىنشىدەن، شىڭعىس ءارىنوۆتىڭ توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنە كەلگەنىنە كوپ ۋاقىت وتپەدى. ال سۋ تاسقىنىن ەڭسەرۋ ءۇشىن تۇتاس ۇكىمەتتىڭ رەسۋرسى قاجەت. ۇكىمەتتىڭ جۇمىسىن ۇيلەستىرۋ تەك پرەمەر-مينيستر، الدە ونىڭ ورىنباسارىنىڭ قۇزىرەتىندە. ءبىرىنشى ورىنباسار رومان سكليار جۇمىستى جولعا قويا المادى. سوندىقتان ونىڭ جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ ءبىر بولىگىن جاڭادان تاعايىندالعان قانات بوزىمبايەۆقا بەردى. ول ۇكىمەتتىڭ وبلىستار مەن رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالارمەن بايلانىسىنا جاۋاپكەرشىلىك الدى. رومان سكلياردىڭ بۇل باعىتتاعى جۇمىسى اقساعان سياقتى.
رەسپۋبليكالىق شتاب قۇرامىنا پرەمەر-مينيستر، ونىڭ ورىنباسارلارى، جاۋاپتى ورگانداردىڭ باسشىلارى كىردى. ال رەسەيدەگى ۇكىمەتتىك كوميسسيا قۇرامى وزگەشە. الەكساندر كۋرەنكوۆتان بولەك سۋ تاسقىنى ءقاۋپى بار 8 ايماقتىڭ گۋبەرناتورلارى، تابيعي رەسۋرستار جانە ەكولوگيا ءمينيسترى، ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ ءبىرىنشى ۆيسە-مينيسترى، مەملەكەتتىك قور بويىنشا فەدەرالدى اگەنتتىكتىڭ باسشىسى، قارجى ۆيسە-مينيسترى جانە وزگە دە جاۋاپتى تۇلعالار بار.
اپاتتى ايماقتارعا سامارا، بريانسك، تومەن، ورىنبور، چەليابى، ومبى، قورعان وبلىستارى مەن التاي ايماعى كىرەدى. بۇل ايماقتار ەلىمىزبەن شەكارادا ورنالاسقان. ال قازاقستاندا سقو، بقو، قوستاناي، اقمولا، شقو، اقتوبە، قاراعاندى وڭىرلەرى ءقاۋىپتى ايماقتارعا قاتارىندا اتالدى.
جۇمىس تاسىلدەرىندەگى ەرەكشەلىكتەر
كورشىلەس ەلدە ۇكىمەتتىك كوميسسيانىڭ جۇمىسىنا رەسەيدىڭ توتەنشە جاعدايلار ءمينيسترى تىكەلەي جاۋاپتى بولعانىمەن، كابمين ءتوراعاسى ميحايل ءميشۋستيننىڭ نازارىنان تىس قالمايدى. 11 ساۋىردە ۇكىمەت باسشىسىنىڭ توراعالىعىمەن ءبىر رەت جيىن وتكەن. وعان دەيىن ۆ.پۋتين دە جينالىس وتكىزگەن. بىزدەن ەرەكشەلىگى – پرەزيدەنت پەن ۇكىمەت باسشىسىنىڭ قاتىسۋىمەن جيىندار از وتكەن. سونىمەن قاتار، سۋ تاسقىنى بولىپ جاتقان وڭىرلەرگە مەملەكەتتىڭ ءبىرىنشى باسشىسى بارىپ جۇرگەن جوق. ايماقتاردى ازاماتتىق قورعانىس، توتەنشە جاعدايلار جانە تابيعي اپاتتاردىڭ سالدارىن جويۋ ءمينيسترى الەكساندر كۋرەنكوۆ ءوزى ارالاپ ءجۇر.
قازاقستاندا ۇكىمەتتىڭ جۇمىس تاسىلدەرى وزگەشە. پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ پەن ورىنباسارلارى رومان سكليار، قانات بوزىمبايەۆ، سەرىك جۇمانعارين ايماقتارعا وزدەرى بارىپ، جاعدايدى باقىلاۋدا ۇستاۋدا. پرەزيدەنت 3 وبلىستا جۇمىس ساپارمەن بارىپ كەلدى. قاسىم-جومارت توقايەۆ 4 ساۋىردە بقو، 16 ساۋىردە سقو، قوستاناي وبلىستارىندا بولدى.