سوڭعى جىلدارى الەمدە ايماقتىق ساۋدا دامىپ كەلەدى
ءازىربايجاندا قازاقستان تاۋار وندىرۋشىلەرىنىڭ ساۋدا-ەكونوميكالىق ميسسياسى ءوتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz ق ر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ رەسمي سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
جيىنعا ازىق-تۇلىك، حيميا جانە مۇناي-حيميا ونىمدەرى، فارماسيەۆتيكا، مەتالل پروكاتتاۋ جانە مەتالل وڭدەۋ، ماشينا جاساۋ، قۇرىلىس ماتەريالدارىن ءوندىرۋ، IT سالاسىندا جۇمىس ىستەيتىن 23 وتاندىق كاسىپورىندار قاتىستى.
ولاردىڭ قاتارىندا ەكسپورتتىق اكسەلەراسيا باعدارلاماسىنا قاتىسۋشىلار دا بولدى. ءازىربايجان تاراپىنان قازاقستاندىق بيزنەسپەن ىنتىماقتاستىققا مۇددەلى 100-دەن استام كومپانيا قاتىستى.
جيىننىڭ رەسمي ءبولىمىن اشقان قازاقستان ەلشىسى سەرجان ابدىكارىموۆ ەلىمىزدە وتكەن كونستيتۋسيالىق رەفەرەندۋمنىڭ مانىنە توقتالىپ، ونىڭ ناتيجەلەرى ەكونوميكا مەن ۇلتتىق كاسىپكەرلىكتى دامىتۋعا ىقپال ەتەتىنىن جانە ەكونوميكادا اشىق جانە ءادىل ويىن ەرەجەلەرىن قالىپتاستىراتىنىن ايتتى.
ول سونداي-اق ديپلوماتيالىق قاتىناستاردىڭ 30 جىلىندا «ەكىجاقتى جانە كوپجاقتى ىنتىماقتاستىق ساياسي، ساۋدا-ەكونوميكالىق، ەنەرگەتيكالىق، ترانزيتتىك، كولىكتىك، اۋىلشارۋاشىلىق، مادەني-گۋمانيتارلىق جانە باسقا دا سالالارداعى جۇيەلى جانە كوپ قىرلى سيپاتقا يە بولعانىن» اتاپ ءوتتى.
جينالعانداردىڭ نازارىن قازىرگى جاعدايدا ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك باعىتىن (تحكب) الەمدىك ساۋدا، ترانزيت جانە جابدىقتاۋ جۇيەسىنە دۇرىس ينتەگراسيالاۋ قاجەتتىلىگىنە اۋدارا وتىرىپ، س. ابدىكارىموۆ قازاقستاننىڭ ءازىربايجانداعى ساۋدا ءۇيىنىڭ شەڭبەرىندە «TDK-Logistics» لوگيستيكالىق بولىمشەسىنىڭ جۇمىس ىستەيتىنىن ەسكە سالدى. سونىمەن قاتار، ول 2022 جىلعى 4-5 شىلدەدە نۇر-سۇلتاندا ۇكىمەتارالىق كوميسسيانىڭ كەزەكتى وتىرىسى وتەتىنىن ايتىپ، مۇددەلى كاسىپكەرلەردى ەكىجاقتى ينۆەستيسيالىق جانە ساۋدا-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى نىعايتاتىن ەكى ەلدىڭ ىسكەر توپتارى اراسىنداعى تۇراقتى ديالوگ الاڭى رەتىندە قۇرىلىپ جاتقان «ءقازاقستان-ازىربايجان ىسكەرلىك كەڭەسىنە» قوسىلۋعا شاقىردى.
«QazTrade» اق باس ديرەكتورى ازامات اسقار ۇلى قازىرگى جاعدايدا ەكى ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلىپ كەلە جاتقانىن ايتتى.
«سوڭعى جىلدارى الەمدە ايماقتىق ساۋدا دامىپ كەلەدى. كاسپيي ءوڭىرى، ەڭ الدىمەن، ءازىربايجان مەن قازاقستاننىڭ ءوزارا تاۋار اينالىمىن ارتتىرۋعا الەۋەتى زور. ونىڭ ۇستىنە ءقازىر ەۋروپادان ازياعا ترانزيتتىك اۋماق رەتىندە ەكى ەلدىڭ ءرولى ارتىپ كەلەدى، ءبىز ترانزيتتىك ەلدەر رەتىندە عانا ەمەس، ەكونوميكالىق ارىپتەستەر رەتىندە دە ىشكى ءوزارا ءىس-قيمىلىمىزدى تەرەڭدەتە الامىز جانە تەرەڭدەتۋىمىز كەرەك»، - دەدى ول.
بيىلعى جىلدىڭ باسىنان بەرى ەكى ەلدىڭ كاسپييدەگى تەڭىز ساۋدا پورتتارى ارقىلى 2021 جىلعى سايكەس كەزەڭمەن سالىستىرعاندا ەكى ەسە كوپ جۇك تاسىمالداندى. جىل سوڭىنا دەيىن تحكب باعىتى بويىنشا كولىك تاسىمالى التى ەسەگە ارتادى دەپ كۇتىلۋدە.
QazTrade باسشىسى بۇگىنگى تاڭدا 80-نەن استام قازاقستاندىق كومپانيا ءوز ونىمدەرىن ءازىربايجانعا تۇراقتى ەكسپورتتاۋشى بولىپ تابىلاتىنىن اتاپ ءوتتى. بۇل رەتتە قازاقستاننان 272 ملن اقش دوللار سوماسىنا 105 تاۋار پوزيسياسى بويىنشا ەكسپورتتى ۇلعايتۋ الەۋەتى بار، ونىڭ ىشىندە مەتاللۋرگيا ونىمدەرى، ازىق-تۇلىك جانە سۋسىندار، ماشينا جاساۋ جانە حيميا ونەركاسىبى ونىمدەرى.
ءوز كەزەگىندە، ءازىربايجان شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋ اگەنتتىگى باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى ورحان مامەدوۆ 1995-2021 جىلدارى ازەربايجاننىڭ قازاقستاندىق شيكىزات ەمەس سەكتورىنا سالعان ينۆەستيسياسى 200 ملن اقش دوللاردان استام سومانى قۇراعانىن اتاپ ءوتتى. قازاقستاننىڭ ءازىربايجاندىق شيكىزاتتىق ەمەس سەكتورىنا سالعان ينۆەستيسياسى شامامەن 100 ملن اقش دوللاردى قۇرادى.
«ەلىمىزدە جۇمىس ىستەيتىن شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ 159 قازاقستاندىق كاپيتالمەن قۇرىلعان. بۇل كومپانيالار ەكونوميكانىڭ ونەركاسىپ، قۇرىلىس، ساۋدا، اۋىل شارۋاشىلىعى، كولىك جانە قىزمەت كورسەتۋ سياقتى سالالارىندا جۇمىس ىستەيدى»، - دەدى ول.
سونداي-اق، ءىس-شارا اياسىندا «قازاقستان ستاندارتتاۋ جانە مەترولوگيا ينستيتۋتى» رمك-نىڭ باس ديرەكتورى عابيت مۇحامبەتوۆ، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق سوتىنىڭ سۋدياسى جولىمبەت بايىشيەۆ، ءازىربايجان رەسپۋبليكاسى ميللي مەدجليسىنىڭ دەپۋتاتى مۋشفيگ دجافاروۆ جانە PwC ەۋرازيا ايماعىنىڭ ديرەكتورى مىرزا سوكۋروۆ ءسوز سويلەدى.
ساۋدا-ەكونوميكالىق ميسسيا اياسىندا قازاقستاندىق تاۋار وندىرۋشىلەرگە ەكى ەلدىڭ ۇلتتىق كومپانيالارى مەن ىسكەر توپتارىنىڭ قاتىسۋىمەن B2B فورماتىندا ەكىجاقتى كەلىسسوزدەر، ءازىربايجان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءىرى ساۋدا جەلىلەرىمەن جانە ديستريبيۋتورلارىمەن كەزدەسۋلەر ۇيىمداستىرىلدى.
ولاردىڭ ناتيجەسىندە جالپى سوماسى 38 ملن اقش دوللارىنان استام 8 ەكسپورتتىق كەلىسىمشارتقا قول قويىلدى. ءازىربايجانعا قازاقستاندىق ازىق-تۇلىك ونەركاسىبىنىڭ تاۋارلارىن (كۇنباعىس مايى، كۇرىش، تۇز، جارما جانە دايىن تاعام جيىنتىقتارى)، مەتالپروكات، حيميا جانە لاك-بوياۋ ونىمدەرىن جەتكىزۋگە كەلىسىم-شارتتار جاسالدى.
سونىمەن قاتار، قازاقستاننىڭ ستاندارتتاۋ جانە مەترولوگيا ينستيتۋتى مەن ءازىربايجاننىڭ ستاندارتتاۋ، مەترولوگيا جانە پاتەنت جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميتەتى اراسىندا كەلىسىمگە، سونداي-اق «QazTrade» اق مەن «گاندجا كاسىپكەرلەرى» قوعامدىق بىرلەستىگى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويىلدى.