گازەتىمىزدىڭ №86 («دەپۋتات قويار ساۋال كوپ») جانە №88 («ءماجىلىستەگى ماسەلە: «پارتياسىز» دەپۋتاتتار باسىم ءتۇستى») ساندارىندا «ءماجىلىس دەپۋتاتتارى ساياسي بەلسەندى مە؟»، – دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ ەدىك. ال №116 سانىندا («جاڭا ساياسي ماۋسىم: قاي ساياسي پارتيا بەلسەندى؟») جاڭا ساياسي ماۋسىمدى ءماجىلىس دەپۋتاتتارى قالاي باستاعانى تۋرالى ءسوز قوزعادىق. ەندى دەپۋتاتتاردىڭ، بيلىكتەگى پارتيالاردىڭ قازان ايىنداعى ساياسي بەلسەندىلىگىن ساراپتاپ كورسەك. ول ءۇشىن دەپۋتاتتىق ساۋالدارعا جۇگىندىك.
ساياسي بەلسەندىلىك تومەندەدى
بيىل 1 قىركۇيەكتە جاڭا ساياسي ماۋسىم باستالدى. پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ VIII شاقىرىلىم 2-سەسسياسى جۇمىسقا كىرىستى. ءبىر اي بويى ءماجىلىس دەپۋتاتتارى ۋاكىلەتتى ورگاندارعا 66 دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعان. قازان ايىندا بارلىق فراكسيالاردىڭ ساياسي بەلسەندىلىگى ەكى ەسە تومەندەدى. دەپۋتاتتار 35 ساۋال جولداعان. بۇعان ادامي فاكتور اسەر ەتۋى مۇمكىن. كەز كەلگەن ءىستى بەلسەندى باستايتىنىمىز بار ەمەس پە؟ ودان كەيىن باستاپقى قۇلشىنىس باسىلادى. سوندىقتان بۇدان ساياسي استار ىزدەۋدىڭ قاجەتى جوق.
وقىرمانعا ەسكەرتە كەتەتىن ءبىر جايت بار. الدىڭعى ايدا 5 ساۋالدى ءبىرمانداتتى وكرۋگتان سايلانعان دەپۋتاتتار جولدادى. ال قازاندا 5 ساۋالدى دەپۋتاتتار بىرلەسىپ جازعان.
|
ايى |
AMANAT |
اق جول |
قحپ |
اۋىل |
Respublica |
جسدپ |
|
قىركۇيەك |
32 |
10 |
7 |
6 |
3 |
3 |
|
قازان |
13 |
5 |
5 |
4 |
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
AMANAT كوشباسشى، «جسدپ» مەن Respublica كوش سوڭىندا
دەپۋتاتتىق ساۋال جولداۋدان AMANAT تاعى دا كوش باستاپ كەلەدى. قازان ايىندا بيلەۋشى پارتيا دەپۋتاتتارى 13 ساۋال جولداعان. «اق جول» مەن «قحپ» ەكىنشى ورىندى ءبولىستى. الاش يدەياسىن دارىپتەۋشى جانە كاسىپكەرلەردى قورعاۋشى پارتيا مەن بۇرىنعى كوممۋنيستەر ءارقايسىسى 5 دەپۋتاتتىق ساۋالدان جولداعان. بۇل ولاردىڭ الدىڭعى شاقىرىلىمداردا جيناعان ساياسي تاجىريبەسىمەن بايلانىستى.
«اۋىل» پارتياسى ولارعا ىلەسە كەلە جاتىر. اۋىلدىڭ ماسەلەسىن كوتەرەتىن دەپۋتاتتار 4 ساۋال دايىنداعان. ال Respublica جانە «جسدپ» كوش سوڭىندا. قىركۇيەك ايىندا دا جاعداي تۋرا وسىنداي ەدى. تەك وپپوزيسيالىق «جسدپ» وتكەن ايداعىمەن سالىستىرعاندا، كۇرت تومەندەگەن.
«اق جول» جەكە-دارا
فراكسيالاردىڭ بەلسەندىلىگىن انىقتاۋدىڭ تاعى ءبىر ماڭىزدى كورسەتكىشتىڭ ءبىرى – وزگە پارتياعا قوسىلىپ دەپۋتاتتىق ساۋال جولداۋ. حالىق قالاۋلىلارى مۇنداي ساياسي ءادىستى ءجيى قولدانادى. «اۋرۋ قالسا دا، ادەت قالمايدى» دەگەن وسى شىعار. تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى، ءبىر پارتيانىڭ ىشىندە دە بىرلەسىپ ساۋال جولداۋ ادەتى قالىپتاسقان. كوپ ساۋالدى پارتيالاستار بىرلەسە جازادى. مۇنى جاقسى دەپ تە، جامان دەپ تە ايتا المايمىز. مۇنىڭ ەش ابەستىگى جوق. ۇجىمدىق پىكىر دەپ قابىلداۋعا بولادى. الايدا، ءبىر فراكسيانىڭ ىشىندە ىشكى ەرەجەگە ساي ەركىندىك تە بولۋى كەرەك. ءوز پىكىرىن ەركىن بىلدىرە السا پارتيانىڭ ىشىندە ساياسي باسەكە بولادى.
وزگە پارتيا دەپۋتاتتارى باستاماسىنا قوسىلا ساۋال جولداۋدان بۇل جولى AMANAT (9) كوش باستاپ تۇر. قىركۇيەكتە «قحپ» بەلسەندى ەدى. «اق جول» بۇل جولى دا جەكە دارا ارەكەت ەتەتىنىن كورسەتتى. الايدا، قازان ايىندا ەشقانداي فراكسيا باستاما كوتەرگەن ساۋالعا قوسىلماعان.
|
وزگە پارتياعا بىرلەسە جازعانى |
AMANAT |
اق جول |
قحپ |
اۋىل |
Respublica |
جسدپ |
|
قىركۇيەك |
13 |
7 |
28 |
13 |
15 |
11 |
|
قازان |
9 |
0 |
6 |
6 |
8 |
5 |
«جسدپ» جالعىز وپپوزيسيا
ساراپتاما ناتيجەسى كورسەتكەندەي، بۇل جولى دا وزگە فراكسيا دەپۋتاتتارى بيلەۋشى پارتيا سانالاتىن AMANAT-پەن بىرىككەندى قۇپتايدى ەكەن. قىركۇيەك ايىندا دا وسىنداي تەندەنسيا بايقالعان. بيلىكتەگى پارتيالار AMANAT پارتياسىمەن بىرلەسە 12 ساۋال جولداعان.
«جسدپ» بۇل كورسەتكىش بويىنشا دا كوش سوڭىندا كەلەدى. ولار 1 عانا دەپۋتاتتىق ساۋال دايىنداعان، ونىڭ وزىنە ەشقاي فراكسيا مۇشەلەرى قوسىلماعان. بۇل ولاردىڭ وپپوزيسيالىق پارتيا ەكەنىن كورسەتەدى.
|
كورسەتكىش |
AMANAT |
اق جول |
قحپ |
اۋىل |
Respublica |
جسدپ |
|
قاي پارتيامەن بىرلەسە جازعان؟ |
اق جول – 3 قحپ – 1 اۋىل – 3 Respublica – 2 جسدپ – 0 |
0 |
AMANAT – 3 اق جول – 1 اۋىل – 1 Respublica – 1 جسدپ – 0 |
AMANAT – 4 اق جول – 1 Respublica – 1 قحپ – 0 جسدپ – 0 |
AMANAT – 4 اۋىل – 2 اق جول – 1 قحپ – 1 جسدپ – 0 |
اق جول – 2 AMANAT – 1 قحپ – 1 اۋىل – 1 Respublica – 1 |
دەپۋتاتتاردى ءدىني راديكاليزم الاڭداتادى
قازان ايىندا ءماجىلىس دەپۋتاتتارى 3 دەپۋتاتتىق ساۋالدا ءدىني راديكاليزم ماسەلەسىن كوتەرگەن. ءدىني راديكاليزم ءقاۋپى تونگەن كەزدە باسىم دەپۋتاتتاردىڭ باسى بىرىكتى.
4 قازاندا AMANAT پارتياسى فراكسياسى باستاماسىمەن ءدىني راديكاليزمنەن تونگەن ءقاۋىپ جايلى ماسەلە كوتەرىلدى. دەپۋتاتتار دومبىرا حارام دەگەن جانە بەتىن بۇركەمەلەگەن ازاماتتار ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا قارسى ارەكەت ەتۋدە دەگەن پىكىردە ءبىلدىرىپ زاڭمەن تىيىم سالۋدى ۇسىندى. ءبىر قىزىعى، وسى ساۋالعا «اقجولدىقتار» قوسىلعان جوق. سەبەبى، ولار وزدەرىنىڭ باستاماسىمەن تۋرا سول كۇنى جەكە ساۋال جولدادى. «اق جول» پارتياسى ساۋالدا كەزىندە 2011 جىلى ءدىني تەرىس اعىمدارعا زاڭمەن تىيىم سالۋ كەرەكتىگى تۋرالى باستاما كوتەرگەنىن جازعان. ءبىراق سول كەزدە جالعىز ۇقك عانا زاڭعا قارسى بولعانىن تىلگە تيەك ەتكەن. تاعى ءبىر قىزىعى، «اقجولدىقتاردىڭ» بۇل ساۋالىنا اماناتتىق ءبىر توپ دەپۋتات تا قوسىلعان.
ءۇشىنشى دەپۋتاتتىق ساۋال دا سول كۇنى جولدانعان. ونىڭ اۆتورلارى ءبىرمانداتتى وكرۋگتان سايلانعان دەپۋتاتتار.