مەگاپوليستە تىرىسقاق، ءىش سۇزەگى، قىزامىق، ديفتەريا، ءسىبىر جاراسى، قىشىما سياقتى جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ جاعدايلارى تىركەلمەگەن. بۇل تۋرالى وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىنىڭ بريفينگىندە الماتى قالاسى سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى قاسىمحان الپىسباي ۇلى ايتتى، دەپ حابارلايدى اlmaty-akshamy.kz.
قالا اۋماعىندا 2024 جىلدىڭ 5 ايىندا ءبىرقاتار جۇقپالى جانە پارازيتتىك اۋرۋلار بويىنشا ەپيدەميولوگيالىق جاعداي تۇراقتى. 59 نوزولوگيا بويىنشا (ونىڭ ىشىندە وبا، ءسىبىر جاراسى، كونگو-قىرىم گەمورراگيالىق قىزباسى، بۇيرەك سيندرومى بار گەمورراگيالىق قىزبا، ديفتەريا، قىزامىق، سىرەسپە، پوليوميەليت، ءىش سۇزەگى، ا، ۆ، س پاراتيف جانە ت.ب.) اۋرۋشاڭدىق تىركەلمەگەن.
«12 نوزولوگيا بويىنشا اۋرۋشاڭدىق، ونىڭ ىشىندە فۋنكسيونالدى ديارەيا 7،8%-عا، تاعامنان ۋلانۋ 27،5%-عا، سكارلاتينا 2،1 ەسەگە، ءجىتى سال اۋرۋى 2،4 ەسەگە، جەلشەشەك 2،2 ەسەگە، ەحينوكوككوز 27،7%-عا، تۇماۋ 2،6 ەسەگە، تۋبەركۋلەز 4،7%، مەرەز 34،2%، پەديكۋلەز 33،9%، پەريناتالدىق اۋرۋلار 3،7 ەسەگە، انىقتالعان كوروناۆيرۋستىق ينفەكسيا 6،8 ەسەگە تومەندەگەن»، - دەدى قاسىمحان الپىسباي ۇلى.
11 نوزولوگيا بويىنشا، ونىڭ ىشىندە بوتۋليزم، برۋسەللەز، پاستەرەللەز، ليستەريوز، ءىرىڭدى مەنينگيت، سەروزدى مەنينگيت، كەنە ۆيرۋستىق ەنسەفاليتى، س جەدەل ۆيرۋستىق گەپاتيت، يەرسينيوز، حيرۋرگيالىق/تەراپيەۆتىك ارەكەتتەردەن كەيىنگى اسقىنۋلاردىڭ بىرەن-ساراڭ جاعدايلارى جانە سىرتتان اكەلىنگەن دەنگە قىزباسىنىڭ (مالايزيا مەن يندونەزيادان كەلگەن، ەمدەلگەن) 1 جاعدايى تىركەلدى.
سونىمەن قاتار، وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 11 نوزولوگيا، ونىڭ ىشىندە سالمونەللەز 17،4%-عا، ەتيولوگياسى انىقتالعان ءجىتى ىشەك ينفەكسيالارى 22،1%-عا، كوكجوتەل 20،1 ەسەگە، مەنينگوكوكك ينفەكسياسى 1،6 ەسە (نەمەسە 2 جاعداي)، قىزىلشا 5،8 ەسە، ا ۆيرۋستىق گەپاتيت 41،6%، جەدەل ۆ ۆيرۋستىق گەپاتيت 44،4% (نەمەسە 1 جاعداي)، سوزىلمالى س ۆيرۋستىق گەپاتيت 32،5%، ەنتەروبيوز 1،7 ەسەگە، جرۆي 7،8%، دەرماتوميكوز 32،2% ارتۋى بايقالادى.
جرۆي/تۇماۋدىڭ بىلتىرعى وتكەن ەپيدەميولوگيالىق ماۋسىمىندا الدىڭعى اپتامەن جانە باقىلاۋ دەڭگەيلەرىمەن سالىستىرعاندا سىرقاتتانۋ كورسەتكىشتەرى 1،5 جانە ودان دا كوپ ەسە اسپاي، جرۆي-مەن سىرقاتتانۋشىلىقتىڭ ماۋسىمدىق ءوسۋى بايقالدى.
وكق سپيكەرى قالادا 2023 جىلدىڭ 1 قاراشاسىنان 2024 جىلدىڭ 8 اقپانىنا دەيىن A/H3N2 ءتيپتى تۇماۋ ۆيرۋسى بولعانىن ەسكە سالدى. قالا بويىنشا A/H3N2 ءتيپتى تۇماۋدىڭ 232 جاعدايى تىركەلدى (وتكەن ەپيدەميالىق ماۋسىمدا تۇماۋدىڭ 244 جاعدايى تىركەلگەن، ونىڭ ىشىندە ۆ-119 جاعداي، A/H3N2 ءتۇرى-3 جاعداي، A/H1N1pdm09- 122 جاعداي). سونىمەن بىرگە، جرۆي-دىڭ باسقا ۆيرۋستارى: رينوۆيرۋستار، رس ۆيرۋسى، پاراگريپپ، بوكاۆيرۋس، ادەنوۆيرۋس، مەتاپنيەۆموۆيرۋس جانە ماۋسىمدىق كوروناۆيرۋس قاتار ءجۇردى.
الماتىدا ەپيدەميالىق ماۋسىمعا دەيىن تۇماۋعا قارسى بارلىعى 257 495 ادام ەگىلدى، بۇل قالا تۇرعىندارىنىڭ 11،5% قۇرادى، ونىڭ ىشىندە جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن «گريپپول پليۋس» ۆاكسيناسىمەن 250 000 «ءقاۋىپ توبىنداعى» ادامدار، 6 202 ادام جۇمىس بەرۋشىنىڭ ەسەبىنەن جانە ءوز قاراجاتى ەسەبىنەن 1 293 ادام اقىلى تۇردە ەگىلدى.
اعىمداعى جىلدىڭ قاڭتار ايىنىڭ باسىنان باستاپ 1 مامىرعا دەيىن قىزىلشانىڭ زەرتحانالىق راستالعان 3 170 جاعدايى تىركەلدى، ونىڭ ىشىندە 14 جاسقا دەيىنگى بالالار – 1948، جاسوسپىرىمدەر – 140، ەرەسەكتەر – 1082 جاعداي. سوڭعى تاۋلىكتەردە قىزىلشانىڭ راستالعان 1 جاعدايى تىركەلدى.
سونىمەن بىرگە، سپيكەر قىزىلشاعا قارسى قوسىمشا جاپپاي يممۋنداۋ قالاي جۇرگىزىلەتىنىن ەگۋگە جاتاتىن تۇلعالاردى ۆاكسيناسيالاۋ جوسپارىنىڭ ورىندالۋى 105% قۇرادى، ونىڭ ىشىندە 6 ايدان 10 اي 29 كۇنگە دەيىنگى بالالار – 63%؛ 2 جاستان 4 جاس 11 اي 29 كۇنگە دەيىنگى بالالار -99،4%، مەديسينا قىزمەتكەرلەرى - 100%، ال 2023 جىلدىڭ قاراشاسىنان باستاپ قىزىلشاعا قارسى تولىقتىرا يممۋنداۋ بويىنشا – بۇرىن ۆاكسيناسيا الماعان جانە 18 جاسقا دەيىنگى ۆاكسيناسيا كۋرسى تولىق ەمەس ادامدار -134،6% قۇرادى.
«اعىمداعى جىلدىڭ 5 ايىندا ەكپە الماعان 14 جاسقا دەيىنگى بالالار اراسىندا كوكجوتەلدىڭ راستالعان 62 جاعدايى تىركەلدى. ونىڭ 35ء-ى كوكجوتەلگە قارسى ەكپەدەن باس تارتۋىنا بايلانىستى، 14ء-ى مەديسينالىق قارسى كورسەتىلىمدەرگە بايلانىستى، 10-ى (16،1%) ۆاكسيناسيا جاسىنا جەتپەگەنى، 3ء-ۋى ەكپەنىڭ تولىق كۋرسىمەن قامتىلماعان»، - دەپ ناقتىلادى ول.
اعىمداعى جىلدىڭ باسىنان بەرى ا ۆيرۋستىق گەپاتيتتىڭ 351 جاعدايى تىركەلدى، 100 مىڭ تۇرعىنعا شاققانداعى اۋرۋشاڭدىق كورسەتكىشى 15،3 قۇرادى، بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 41،6%-عا جوعارى. جاس قۇرىلىمىندا ەرەسەك تۇرعىندار باسىم، ولاردىڭ ۇلەسى 64،9%، 14 جاسقا دەيىنگى بالالاردىڭ ۇلەسى 25،9%، جاسوسپىرىمدەر – 9،1%.
«ۆ ۆيرۋستىق گەپاتيت جاعدايلارى نەگىزىنەن ۆاكسيناسيادان باس تارتۋعا جانە مەديسينالىق قارسى كورسەتكىشتەرگە بايلانىستى ەگىلمەگەن بالالار اراسىندا تىركەلەدى. ناۋقاس بالالاردىڭ 14ء-ى (15،4%) باسقا وبلىستاردىڭ، نەگىزىنەن الماتى وبلىسىنىڭ تۇرعىندارى»، - دەپ ءتۇسىندىردى ول.
ينفەكسيانىڭ نەگىزگى بەرىلۋ مەحانيزمى مەن فاكتورى – 90،8% (319 جاعداي) بايلانىس-تۇرمىستىق، ياعني سانيتارلىق-گيگيەنالىق وبەكتىلەرگە، قوعامدىق ورىندارعا بارعان كەزدە، جۋىلماعان جەمىستەردى، تاماق ونىمدەرىن جەگەن كەزدە جەكە باس گيگيەناسىن ساقتاماۋمەن بايلانىستى (قولدارىن جۋماعان)، 6،8% (24 جاعدايدا) ا ۆيرۋستىق گەپاتيتپەن اۋىراتىن ناۋقاسپەن بايلانىستا بولعان؛ 2،2% (8 جاعداي) جاعدايدا - شەتەلدە باسسەيندەردە شومىلعان.
جاڭا وقۋ جىلىنىڭ باسىنان 2023 جىلدىڭ قىركۇيەگىنەن 2024 جىلدىڭ مامىرىنا دەيىن قالا مەكتەپتەرىندە ا ۆيرۋستىق گەپاتيتپەن زاقىمدانۋ -17،1% (بارلىعى 327 مەكتەپ، 56 مەكتەپ زاقىمدانعان) قۇرادى، 56 مەكتەپتە مەكتەپ وقۋشىلارى اراسىندا 75 جاعداي تىركەلدى، مەكتەپتەردە اۋرۋشاڭدىق ءبىرلى-جارىم، سونىڭ ىشىندە 40 مەكتەپتە 1 جاعدايدان، 14 مەكتەپتە ءارتۇرلى سىنىپتاردا 2 جاعدايدان، اۋرۋشاڭدىق بىر-بىرىمەن جانە مەكتەپپەن بايلانىستى ەمەس. مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالار اراسىندا ا ۆيرۋستىق گەپاتيتتىڭ 7 جاعدايى، ونىڭ 4ء-ۋى قالاداعى 4 مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەدە تىركەلدى، اۋرۋشاڭدىق ۇيىمداسقان توپپەن بايلانىستى ەمەس. قالعان 3 جاعداي الماتى وبلىسىندا بالاباقشاعا باراتىن بالالار اراسىندا تىركەلدى.
ا ۆيرۋستىق گەپاتيت وشاقتارىندا 1612 بايلانىستا بولعاندار انىقتالدى، ولاردىڭ 749-ى 14 جاسقا دەيىنگى بالالار، 358ء-ى جاسوسپىرىمدەر. ەپيدەميولوگيالىق كورسەتكىشتەر بويىنشا 14 جاسقا دەيىنگى ەگۋگە جاتاتىن 127 بالا ا ۆيرۋستىق گەپاتيتكە قارسى ەگىلدى. بارلىق اۋدانداردا ەپيدەمياعا قارسى شارالار جۇرگىزىلدى.
اعىمداعى جىلدىڭ 5 ايىندا مەنينگوكوكك ينفەكسياسىنىڭ راستالعان 5 جاعدايى تىركەلدى (ونىڭ ىشىندە 2 بالا جانە 3 ەرەسەك ادام)، 1،6 ەسەگە (نەمەسە + 2 جاعدايعا) ءوسۋ بايقالادى. كونتينگەنت بويىنشا اۋرۋشاڭدىق ۇيىمداسپاعان جانە ۇيىمداسقان مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەردىڭ بالالارى، ستۋدەنتتەر، ءارتۇرلى سالا قىزمەتكەرلەرى، جۇمىسسىزدار اراسىندا ءبىر جاعدايدان تىركەلدى. ەرەسەكتەر اراسىندا 2 (40،0%) جاعدايدا قوزدىرعىش N. meningitidis A سەروگرۋپپاسى ءبولىنىپ الىندى، قالعان 3 (60%) جاعدايدا پتر ادىسىمەن زەرتتەۋ كەزىندە مي جۇلىن سۇيىقتىعىندا N. Meningitidis دنك انىقتالدى. بارلىعى ساۋىعىپ، اۋرۋحانادان شىعارىلدى. اۋرۋ وشاقتارىندا 202 بايلانىستا بولعان ادام تەكسەرىلدى، ولاردىڭ اراسىندا تاسىمالداۋشىلار انىقتالمادى. اۋرۋشاڭدىقتى الدىن الۋ ماقساتىندا جابىق مەكەمەلەرگە جاتقىزىلعان كەزدە جانە «تاۋەكەل توبى» كونتينگەنتى مەنينگوكوكك ينفەكسياسىنا 4531 ادام تەكسەرىلدى، تاسىمالداۋشىلار انىقتالمادى.