قاسىم-جومارت توقايەۆ: ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز – حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ

بەينەبايلانىس رەجيمىندە وتكەن جيىنعا پرەمەر-مينيستر اسقار مامين، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى ەرلان قوشانوۆ، ۇكىمەت مۇشەلەرى، وبلىستار مەن نۇر-سۇلتان، الماتى، شىمكەنت قالالارىنىڭ اكىمدەرى، ورتالىق مەملەكەتتىك ورگاندار مەن ۇلتتىق كومپانيالاردىڭ جەتەكشىلەرى قاتىستى.

قاسىم-جومارت توقايەۆ ءىس-شارا بارىسىندا بيىلعى ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتاعى اتقارىلعان جۇمىستار قورىتىندىلانىپ، الداعى كەزەڭگە ارنالعان مىندەتتەر انىقتالاتىنىن ايتتى.

– ىندەتكە جانە شەكتەۋ شارالارىنا قاراماستان، ەل ەكونوميكاسى جارتى جىل ىشىندە 2،2 پايىزعا ءوستى.  بۇل – قۋانتارلىق جايت. بىلتىر پاندەميانىڭ سالدارىنان ىشكى جالپى ءونىم 2،6 پايىزعا تومەندەدى. ءبىز ونى تەزىرەك قالپىنا كەلتىرۋىمىز كەرەك. داعدارىسقا قارسى قابىلدانعان شارالارمەن جانە كارانتيندىك شەكتەۋلەرمەن بىرگە الەمدىك ەكونوميكانىڭ جاندانۋى ىسكەرلىك بەلسەندىلىكتىڭ قايتا قالپىنا كەلۋىنە سەپتىگىن تيگىزدى. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – ەكىنشى جارتىجىلدىقتا ەكونوميكا ءوسىمىنىڭ قارقىنىن ارتتىرۋ، – دەدى پرەزيدەنت.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ پىكىرىنشە، جاڭا شتامداردىڭ بىتپەيتىن تولقىندارى كوروناۆيرۋستىڭ ءبىزدىڭ ومىرىمىزگە مىقتاپ ەنگەنىن كورسەتەدى. مۇنداي جاعدايلارعا بەيىمدەلىپ، ءومىر ءسۇرۋدى ۇيرەنۋ قاجەت. ىندەت تارالعان ءىرى وشاقتاردىڭ پايدا بولۋىن ازايتۋ جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنە شەكتەن تىس سالماق تۇسۋىنە جول بەرمەۋ – وزەكتى مىندەت.

– كۇردەلى جاعدايلار مەن ءولىم-جىتىمدى ازايتۋ، سونداي-اق، اۋىر حالدەگى ناۋقاستاردى ەمدەۋگە باسا ءمان بەرۋ كەرەك. كوروناۆيرۋسقا قارسى كۇرەستە وزگەشە ادىستەردى پايدالانۋ تەك مەديسينالىق اسپەكتىلەرگە عانا ەمەس، بيزنەستەگى شەكتەۋ شارالارىنا دا قاتىستى. مونيتورينگ جۇرگىزۋ توپتارىنىڭ جۇمىسىن قايتا قاراپ، Ashyq جۇيەسى سياقتى سيفرلىق شەشىمدەردى بەلسەندى پايدالانۋ قاجەت. شاعىن جانە ورتا بيزنەس قىزمەتكەرلەرىن ۆاكسينالاۋ مەرزىمىن ناۋقانشىلىققا ۇرىندىرماي، شىنايى جۇرگىزۋ كەرەك، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

پرەزيدەنت ۆاكسينالاۋعا قاتىستى جالعان قۇجاتتار جاساۋ دەرەكتەرىنە نازار اۋدارىپ، ونىڭ قوعام ءۇشىن وتە ءقاۋىپتى جاعداي ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سوندىقتان قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى وسى ماسەلەگە باسا نازار اۋدارۋعا ءتيىس. مەملەكەت باسشىسىنىڭ پىكىرىنشە، ازاماتتارىمىز وزدەرىنىڭ جانە جاقىن تۋىستارىنىڭ دەنساۋلىعىن ويلاپ، سانالى تۇردە شەشىم قابىلداۋى كەرەك.

– انتيۆاكسەرلەردىڭ قاۋەسەت، داڭعازا اڭگىمەلەرىنە سەنۋدىڭ قاجەتى جوق. سوندىقتان ءبىز ەكپە سالۋ ناۋقانىن جالعاستىرامىز. ال، كەيبىر جەكەلەگەن سالالاردا مىندەتتى تۇردە ۆاكسينا سالدىرۋ قاجەت بولادى. بۇل ءۇشىن زاڭنامالىق تا، كونستيتۋسيالىق تا نەگىز بار. تۋراسىن ايتساق، بۇل – اركىمنىڭ ءوز وتانداستارى الدىنداعى مىندەتى، پارىزى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

قاسىم-جومارت توقايەۆ ازاماتتار ءۇشىن قول جەتىمدى ۆاكسينانى، سونىڭ ىشىندە، حالىقارالىق دەڭگەيدە مويىندالعان ەكپەنىڭ كولەمىن ۇلعايتۋ قاجەت ەكەنىن ايتتى.

– بىلتىر مەن ءتيىستى تاپسىرما بەردىم. ءبىراق كومپانيانىڭ قازاقستانعا بولگەن Pfizer ۆاكسيناسىن جەتكىزۋ ءىسى توقتاپ قالدى. قول جەتكىزىلگەن ۋاعدالاستىقتارعا سايكەس، Pfizer كومپانياسى قازاقستانعا بيىل مامىر ايىندا 2 ميلليون دوزا ۆاكسينا جەتكىزۋدى جوسپارلاعان. ۇكىمەت ەكپە جەتكىزۋ ءىسىنىڭ توقتاپ قالۋىن Pfizer قويعان ءبىرقاتار تالاپتارمەن بايلانىستىرادى. ءبىراق اتالعان شارتتار – ۆاكسينا ساتىپ الاتىن بارلىق ەل ءۇشىن بىردەي ستاندارت. جۋىردا جاڭا ۇسىنىس كەلىپ ءتۇستى. وندا بۇكىل ءىس-قيمىل الگوريتمى قامتىلعان. مەملەكەت باسشىسى ءتيىستى جارلىققا قول قويۋى كەرەك دەيدى. ەگەر قاجەت بولسا، مۇنى ىستەۋگە دايىنمىن. ۇكىمەتكە، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە قالىپتاسقان احۋالدى تەكسەرىپ، ءبىزدىڭ نارىق ءۇشىن قاجەتتى وسى ەكپەنىڭ جەتكىزىلۋىنە كەدەرگى كەلتىرگەن لاۋازىمدى تۇلعالارعا قاتىستى شارا قابىلداۋدى تاپسىرامىن. تۇپتەپ كەلگەندە، ءبىز ازاماتتارىمىزدىڭ وزدەرى قالاعان ەكپەنى سالدىرۋىنا مۇمكىندىك بەرۋىمىز قاجەت. Pfizer ۆاكسيناسىنا قول جەتىمدىلىك ماسەلەسىن قىسقا مەرزىم ىشىندە شەشۋ كەرەك، – دەدى پرەزيدەنت.   

جيىن بارىسىندا ۇكىمەت پەن اكىمدەرگە «بايتەرەك» حولدينگىمەن بىرلەسىپ، زيان شەككەن فەرمەرلەرگە قولداۋ كورسەتۋ ءۇشىن شۇعىل تۇردە كەشەندى شارالار ازىرلەۋ جونىندە تاپسىرما بەرىلدى.

مەملەكەت باسشىسى تۇرعىنداردىڭ ناقتى ءارى نومينالدى تابىسىنىڭ ءوسىمى ازايىپ، تابىس تۇرلەرىندەگى وزگەرىستەر دە كوڭىل كونشىتپەيتىنىن ايتتى. سونداي-اق پرەزيدەنت زەينەتاقى، جاردەماقى جانە ستيپەنديا سياقتى الەۋمەتتىك ترانسفەرتتەر ارتقانىمەن، ەڭبەك تابىسى ازايىپ بارا جاتقانىنا توقتالدى. قاسىم-جومارت توقايەۆ وسى باعىتتا شۇعىل ءارى اۋقىمدى شارالار قابىلداۋدى تاپسىردى. بۇل شارالار ەڭبەك تابىسى مەن كاسىپكەرلىك قىزمەتپەن اينالىسۋدان تۇسەتىن تابىستى ارتتىرىپ، كولەڭكەلى ەكونوميكانىڭ اۋقىمىن ازايتۋعا جانە باسقا دا باستامالاردى قامتۋعا ءتيىس. 

– اۋىلدىڭ احۋالىنا باسا نازار اۋدارۋ قاجەت. مەنىڭ تاپسىرمام بويىنشا جامبىل وبلىسىندا اۋىل تۇرعىندارىنىڭ تابىسىن ارتتىرۋ جونىندەگى پيلوتتىق جوبا جۇزەگە اسىرىلدى. ناتيجەسى جامان ەمەس –  اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىن ءوندىرۋ ەكى ەسەگە ارتتى، مال باسى 24 پايىزعا ءوستى. جۇمىسسىزدار، اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الاتىندار، تىركەلمەي ءوزىن-وزى جۇمىسپەن قامتىعاندار سانى ازايدى. ۇكىمەت بۇل جوبانىڭ اۋقىمىن كەڭەيتۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋى كەرەك، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

پرەزيدەنتتىڭ پىكىرىنشە، جول جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ ساپاسىنا بايلانىستى ايتىلاتىن سىندار ورىندى. بۇل، اسىرەسە، اقىلى جولدارعا قاتىستى وزەكتى بولىپ وتىر.

– جۋىردا الىسقا جۇك تاسىمالدايتىن جۇرگىزۋشىلەر نارازىلىق ءبىلدىردى. اقىلى جولداردى ەنگىزۋ – الەمدىك تاجىريبەگە ساي دۇرىس شەشىم. الايدا، ءبىز سياقتى جەر كولەمى ۇلكەن ەلدە تەك بيۋدجەت ەسەبىنەن جول سالۋ مۇمكىن ەمەس. ونىڭ ۇستىنە، قازاقستان جۇك تاسىمالىنان پايدا تابۋى كەرەك. ءبىراق ول ءۇشىن ساپالى جولدار سالىنىپ، جول بويىندا جوعارى دەڭگەيدە قىزمەت كورسەتىلۋى كەرەك. بيزنەس پەن ازاماتتار جول ينفراقۇرىلىمىنىڭ جاڭا ساپاسىن سەزىنۋى قاجەت. ۇكىمەت اتالعان ماسەلەنى ەرەكشە باقىلاۋعا العانى ءجون، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

پرەزيدەنت ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى مەن «سامۇرىق قازىنا» قورىنا، سونىڭ ىشىندە، «قازمۇنايگاز» كومپانياسىنا جانار-جاعار ماي نارىعىنا ىقپال ەتەتىن مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارىنداعى احۋالدى قاتاڭ باقىلاۋعا الۋدى، سونداي-اق، ۇكىمەتكە قورمەن بىرلەسىپ، اتىراۋ مۇناي وڭدەۋ زاۋىتىنىڭ جوسپاردان تىس توقتاپ قالۋىنا بايلانىستى جاعدايعا كىنالىلەردى جاۋاپقا تارتۋ جونىندە شارالار قابىلداۋدى تاپسىردى. قارجىلىق مونيتورينگ اگەنتتىگى مەن ەسەپ كوميتەتى قازاقستاندىق مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارىندا قارجىنى جىلىستاتۋعا بايلانىستى استىرتىن ارەكەتتەردىڭ بار-جوعىن تەكسەرىپ، ونىڭ ناتيجەسى تۋرالى قىركۇيەكتىڭ باسىندا ەسەپ بەرۋى ءتيىس.  

جيىن سوڭىندا قاسىم-جومارت توقايەۆ مەملەكەتتىك اپپارات جۇمىسىنىڭ ساپاسى تۋرالى ايتتى. مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر ەلىمىز ءۇشىن وسىنداي سىن ساعاتتا جۇدىرىقتاي جۇمىلىپ، باتىل قادامدارعا بارىپ، وزدەرىنىڭ قارىم-قابىلەتتەرىن كورسەتىپ، شۇعىل شەشىمدەر قابىلداۋى قاجەت ەكەنىن مالىمدەدى.