مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ «ادىلەتتى قازاقستان: زاڭ مەن ءتارتىپ، ەكونوميكالىق ءوسىم، قوعامدىق وپتيميزم» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا ۇكىمەت پەن اكىمدەر ەكونوميكانىڭ قۇرىلىمىن وزگەرتۋ ماسەلەسىنە باسا نازار اۋدارۋىن، ەلىمىزدىڭ تۇراقتى دامۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن جاڭا تەتىكتەر قاراستىرۋىن تاپسىرعان بولاتىن.
سونىمەن قاتار پرەزيدەنت ينۆەستيسيالىق احۋالدى جانە بيزنەس جۇرگىزۋگە قاجەتتى جاعدايدى جاقسارتۋ جولىنداعى ۇزدىكسىز جۇمىستىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتىپ، ۇكىمەتكە ەكونوميكاعا سالىنعان تىكەلەي ينۆەستيسيا كولەمىنىڭ ازايۋىنا جول بەرمەۋدى تاپسىردى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ جولداۋىندا جانە وزگە دە تاپسىرمالارىندا قويىلعان مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋ بارىسى تۋرالى تولىعىراق Primeminister.kz سايتىنداعى شولۋدان وقىڭىزدار.
ءجىو جانە ەكونوميكانىڭ نەگىزگى درايۆەرلەرى
2024 جىلدىڭ قورىتىندىسىنا سايكەس، ءجىو كولەمى بويىنشا ماقساتتى كورسەتكىشكە قول جەتكىزىلدى جانە ول 5%-دى قۇرادى.
2025 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق دامۋ كورسەتكىشتەرى ايتارلىقتاي جاقساردى.
پرەزيدەنت ۇكىمەت الدىنا 2029 جىلعا قاراي ەل ەكونوميكاسىن ەكى ەسەگە ارتتىرۋ ماقساتىن قويدى.
بۇل باعىتتاعى جۇمىس، ونىڭ ىشىندە ينۆەستيسيالاردى ىنتالاندىرۋ، ونىمدىلىكتى ارتتىرۋ جانە ەكونوميكانىڭ شيكىزاتتىق ەمەس سالالارىن كەڭەيتۋ ەسەبىنەن جالعاسۋدا.
بيىلعى 7 ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەكونوميكانىڭ ءوسۋى سوڭعى جىلدارى 6،3%-دى قۇراپ، رەكوردتىق كورسەتكىشكە جەتتى.
ناقتى سەكتورداعى ءوسىم 8،3%-دى قۇراسا، قىزمەتتەر ءوندىرىسى 5،2%-عا ارتتى.
نەگىزگى درايۆەرلەر كورسەتكىشتەرى كەلەسىدەي: كولىك +22،5%، قۇرىلىس + 18،5%، ساۋدا +8،6%، تاۋ-كەن ونەركاسىبى +8،5%، وڭدەۋ سەكتورى +6،1%.
وڭىرلەردى دامىتۋ
وڭىرلەردىڭ ورنىقتى ءارى تەڭگەرىمدى دامۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2025–2030 جىلدارعا ارنالعان وڭىرلىك دامۋ تۇجىرىمداماسى بەكىتىلدى.
تۇجىرىمداما حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا جانە ماكرووڭىرلەر مەن دامۋدىڭ باستى باعىتتارى نەگىزىندە وڭىرلەردىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتىن اشۋعا باعىتتالعان.
الەۋمەتتىك، ينجەنەرلىك جانە كولىك ينفراقۇرىلىمىنا قول جەتكىزۋدەگى تەڭسىزدىكتەردى ازايتۋعا ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى. دامۋى كەنجە قالعان وڭىرلەرگە وڭىرلىك ستاندارتتار جۇيەسى نەگىزىندە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت ەسەبىنەن قارجىلاندىرۋدا باسىمدىق بەرىلەدى.
تۇجىرىمدامانى ج8زەگە اسىرۋ ءىس-شارالار جوسپارى، كەشەندى جوسپارلار، ۇلتتىق جوبالار، جول كارتالارى جانە باسقا دا سالالىق قۇجاتتارعا سايكەس جۇزەگە اسىرىلادى.
ناتيجەسىندە -ڭىرلىك ستاندارتتارعا سايكەس، الەۋمەتتىك يگىلىكتەر مەن قىزمەتتەردى قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيى ارتادى دەپ كۇتىلەدى.
سونداي-اق مينيسترلىك مونوقالالاردى دامىتۋ بويىنشا جاڭا شارالار ازىرلەدى. اتاپ ايتقاندا، ءىرى كاسىپورىندار مەن جەرگىلىكتى وندىرۋشىلەر اراسىندا ۇزاق مەرزىمدى كەلىسىمشارتتار مەن وفتەيك-كەلىسىمشارتتار جاساۋ، يندۋستريالىق ايماقتار قۇرۋ، ەلىشىلىك قۇندىلىقتى ارتتىرۋ باعدارلامالارىن ەنگىزۋ، شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋ جانە تاعى دا باسقا شارالار قامتىلعان.
اۋىلدىق جەرلەردى دامىتۋ ءۇشىن مەملەكەت قابىلداعان بارلىق شارالار سينحروندى تۇردە جۇزەگە اسىرىلادى، ونىڭ ىشىندە «اۋىل اماناتى» جانە «اۋىل – ەل بەسىگى» جوبالارى بار.
بيىل «اۋىل اماناتى» جوباسىنا 50 ملرد تەڭگە ءبولىندى. 2026-2028 جىلدارىنا شامامەن 450 ملرد تەڭگە ءبولۋ جوسپارلانعان. بۇل قاراجات ەسەبىنەن اۋىلداعى بيزنەستى قولداۋعا باعىتتالعان 25 مىڭنان استام جوبا قارجىلاندىرىلىپ، كەمىندە 30 مىڭ جۇمىس ورنى اشىلادى دەپ جوسپارلانۋدا.
«اۋىل – ەل بەسىگى» جوباسى اياسىندا 2019-2024 جىلدارى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 701 ملرد تەڭگە 2،2 مىڭ اۋىلدىق ەلدى مەكەندە الەۋمەتتىك جانە ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋعا باعىتتالعان 6،6 مىڭ جوبانى جۇزەگە اسىرۋعا ءبولىندى.
2025 جىلى 500 اۋىلدىق ەلدى مەكەندە جالپى قۇنى 176،4 ملرد تەڭگە بولاتىن 1 مىڭ جوبا ىسكە اسىرىلۋدا.
اۋىلداعى كادرلىق الەۋەتتى كوتەرۋ ءۇشىن «ديپلوممەن اۋىلعا» جوباسى جالعاسىپ جاتىر.
جوباعا قاتىسۋشىلارعا الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارى كورسەتىلەدى، 100 اەك مولشەرىندە ءبىرجولعى كوتەرمە جاردەماقى جانە 2 500 اەك-كە دەيىن تۇرعىن ءۇي الۋعا بيۋدجەتتىك نەسيە بەرىلەدى.
2009-2024 جىلدارى ارالىعىندا جوبا اياسىندا 114 مىڭنان استام مامان جالپى سوماسى 23،6 ملرد تەڭگە بولاتىن كوتەرمە جاردەماقى الدى، ال 52 مىڭنان استام مامانعا جالپى كولەمى 189،5 ملرد تەڭگەگە تۇرعىن ءۇي الۋعا بيۋدجەتتىك نەسيە بەرىلدى. ولاردىڭ شامامەن 85%-ى 18 بەن 35 جاس ارالىعىنداعى جاستار.
جەرگىلىكتى ءوزىن-وزى باسقارۋدى دامىتۋعا دا باسىمدىق بەرىلۋدە.
قازىرگى تاڭدا IV دەڭگەيلى بيۋدجەتتىڭ كىرىستەرى 8 ءتۇرلى سالىقتان، تولەمدەردەن، ايىپپۇلدار مەن ترانسفەرتتەردەن قالىپتاسادى. IV دەڭگەيلى بيۋدجەتتى ەنگىزگەلى سالىق تۇسىمدەرىنىڭ ءوسىمى بايقالادى: 2018 جىلدان 2024 جىلعا دەيىن جەرگىلىكتى كىرىستەر 3،5 ەسەگە ارتتى. ءوزىن-وزى قامتاماسىز ەتۋ ۇلەسى 29،5% بولدى.
سونىمەن قاتار سالىقتار مەن تولەمدەردىڭ باسقا دا تۇرلەرىن اۋدارۋ ماسەلەسى قاراستىرىلىپ جاتىر. اتالعان شارالاردى جۇزەگە اسىرۋ جەرگىلىكتى كىرىستەر كولەمىن 4 ەسەگە دەيىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
بۇدان بولەك، 2023 جىلى 5 قاراشادا پيلوتتىق رەجيمدە العاش رەت 42 اۋدان مەن وبلىستىق ماڭىزى بار 3 قالا اكىمىنىڭ سايلاۋى ءوتتى. 2025 جىلدان باستاپ اكىمدەر روتاسيا تارتىبىمەن سايلانادى.
ينۆەستيسيالىق جوبالار ەل ەكونوميكاسىن قالاي وزگەرتەدى
ەلىمىزگە ينۆەستيسيا تارتۋ – پرەزيدەنتتىڭ «ادىلەتتى قازاقستان: زاڭ مەن ءتارتىپ، ەكونوميكالىق ءوسىم، قوعامدىق وپتيميزم» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا قويىلعان باستى مىندەتتەردىڭ ءبىرى.
2025 جىلدىڭ جەتى ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا نەگىزگى كاپيتالعا سالىنعان ينۆەستيسيانىڭ جالپى كولەمى 9،9 ترلن تەڭگەنى قۇرادى، بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 16،1%-عا ارتىق (8،3 ترلن تەڭگە).
2025 جىلدىڭ 7 ايىنداعى ينۆەستيسيالاردىڭ نەگىزگى ۇلەسى تاۋ-كەن ونەركاسىبى جانە كارەرلەردى قازۋ، جىلجىمايتىن مۇلىك وپەراسيالارى، كولىك جانە قويمالاۋ، ءبىلىم بەرۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى، ورمان جانە بالىق شارۋاشىلىعى، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە حالىققا الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ سياقتى سالالارعا تيەسىلى.
ينۆەستيسيالاردىڭ ءوسۋ قارقىنى بويىنشا ءبىلىم بەرۋ، قارجى جانە ساقتاندىرۋ قىزمەتى، مەملەكەتتىك باسقارۋ جانە قورعانىس،، وڭدەۋ ونەركاسىبى، سۋمەن جابدىقتاۋ، كارىز جۇيەسى، قالدىقتاردى جيناۋ، وڭدەۋ جانە جويۋ، لاستانۋمەن كۇرەسۋ قىزمەتى، ونەر، ويىن-ساۋىق، دەمالىس، جىلجىمايتىن مۇلىك وپەراسيالارى سالالارى وڭ ديناميكا كورسەتتى.
بۇگىنگى تاڭدا قازاقستان ءتيىمدى ينۆەستيسيالار ءۇشىن بىرەگەي مۇمكىندىكتەر مەن وراسان زور الەۋەتتى ۇسىنادى.
ەلىمىزدە الەۋمەتتىك-ساياسي تۇراقتىلىق، سونداي-اق ينۆەستيسيالىق جوبالاردىڭ ءساتتى جۇزەگە اسۋىنا ىقپال ەتەتىن قولايلى ينۆەستيسيالىق احۋال بايقالادى.
Moody’s، Standard & Poor's ي Fitch سياقتى جەتەكشى حالىقارالىق رەيتينگ اگەنتتىكتەرى ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋدىڭ تۇراقتى قارقىنىمەن ۇيلەسەتىن ينستيتۋسيونالدىق جانە ساياسي تۇراقتىلىقتى راستايدى.
ەلىمىزدىڭ ينۆەستيسيالىق دەڭگەي رەيتينگى 2002 جىلدان بەرى ساقتالىپ كەلەدى
وسى جىلدىڭ 23 تامىزىندا S&P حالىقارالىق رەيتينگ اگەنتتىگى «BBB-» دەڭگەيىندە رەيتينگىن راستاي وتىرىپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بولجامىن «تۇراقتىدان» «وڭعا» جاقسارتتى.
قازاقستان ەىدۇ حالىقارالىق ينۆەستيسيالار جانە كوپۇلتتى كاسىپورىندار تۋرالى دەكلاراسياسىندا بەلگىلەنگەن نورمالاردى ساقتاۋدى قاداعالايدى، بۇل ءبىزدىڭ حالىقارالىق ارەناداعى سەنىمدى ءارى زاڭعا باعىناتىن سەرىكتەس رەتىندەگى بەدەلىمىزدى نىعايتادى.
مەملەكەت باسشىسى ينۆەستيسيا تارتۋ جانە ينۆەستورلارعا قاجەتتى جاعدايدى جاقسارتۋ ماسەلەلەرىنە ەرەكشە نازار اۋدارىپ وتىر.
2024 جىلعى 18 قازاندا پرەزيدەنت تاپسىرمالارىن جۇزەگە اسىرۋ اياسىندا 2029 جىلعا دەيىنگى ينۆەستيسيالىق ساياسات تۇجىرىمداماسى قابىلداندى.. قۇجاتتىڭ ماقساتى – نەگىزگى كاپيتالعا ينۆەستيسيا دەڭگەيىن ءجىو-نىڭ 23%-ىنا دەيىن، سىرتقى سالىمدار ۇلەسىن 30%-عا دەيىن ارتتىرۋ جانە $150 ملرد مولشەرىندە تىكەلەي شەتەلدىك ينۆەستيسيا تارتۋ.
تۇجىرىمدامادە ەكونوميكا سالالارىنىڭ ناقتى قاجەتتىلىكتەرىنە باعىتتالعان ينۆەستيسيا تارتۋدىڭ جاڭا ءتاسىلى ەنگىزىلدى. اتاپ ايتقاندا، ينۆەستيسياعا «تاپسىرىس» جەرگىلىكتى بيزنەس پەن كۆازيمەملەكەتتىك كومپانيالاردىڭ جەكەلەگەن سالالارداعى قاجەتتىلىكتەرىنە قاراي قالىپتاسادى.
جالپى العاندا، تۇجىرىمدامادا ەكونوميكانىڭ بارلىق سالاسىنا، بارلىق ينۆەستيسياعا جالپى اشىقتىق يدەولوگياسى بەلگىلەنگەن. بۇل رەتتە ينۆەستيسيالىق ساياساتتىڭ باسىمدىعى ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋعا، دامۋدىڭ شيكىزاتتىق مودەلىنەن شيكىزاتتىق ەمەس سەكتورعا كوشۋگە بەرىلەتىن بولادى، بۇل ءوز كەزەگىندە ەڭبەك ونىمدىلىگىنىڭ وسۋىنە جانە ەكسپورت كولەمىنىڭ ارتۋىنا ىقپال ەتەدى.
مەملەكەت باسشىسى كاپيتالدى تارتىپ قانا قويماي، ونىڭ ەكونوميكاعا ءتيىمدى ەنگىزىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ مىندەتىن قويدى.
ينۆەستيسيالار ءۇشىن باسەكەلەستىك تەك جاھاندىق دەڭگەيدە عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ايماقتا دا كۇشەيە تۇسۋدە. مۇنداي جاعدايدا قازاقستان جاي قاتىسۋشى عانا ەمەس، ينۆەستورلار ءۇشىن بارىنشا قولايلى ءارى بولجامدى جاعدايدى ۇسىناتىن ورتالىق ازياداعى ينۆەستيسيالاردى تارتۋ ورتالىعى رەتىندە ارەكەت ەتەدى.
شەتەلدىك ينۆەستورلاردىڭ مۇددەلەرىن قولداۋ جانە ولارمەن ساپالى ديالوگ قۇرۋ ءۇشىن ۇكىمەت ءتۇرلى كەلىسىمدەر جاساسۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرىپ وتىر. ماسەلەن، قۇنى 60 ملن اقش دوللارىنان باستالاتىن ءىرى جوبالار ءۇشىن 25 جىلعا دەيىنگى مەرزىمگە جەكە شارتتارمەن ينۆەستيسيالار تۋرالى كەلىسىم جاسالۋى ىقتيمال. بۇل بيزنەسكە ۇزاق مەرزىمدى بولجام جاساۋعا جانە قولداۋ شارتتارىنىڭ تۇراقتى بولۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.
ال قۇنى 600 ملن اقش دوللارى بولاتىن اۋقىمدى جوبالار ءۇشىن سالىق زاڭناماسىنىڭ 10 جىلعا دەيىن تۇراقتى بولاتىنىنا كەپىلدىك بەرەتىن ينۆەستيسيالىق مىندەتتەمەلەر تۋرالى كەلىسىمدەر جاساسۋ كوزدەلگەن. مۇنداي مەحانيزم ينۆەستورلارعا قارجى اعىندارى مەن ولاردىڭ وتەلۋ مەرزىمدەرىن سەنىمدى تۇردە جوسپارلاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
سونىمەن قاتار ينۆەستورلار ءۇشىن اكىمشىلىك جانە تەحنيكالىق كەدەرگىلەردى ازايتۋدا قۋاتتى قۇرال سانالاتىن ءۇلتتىق سيفرلىق ينۆەستيسيالىق پلاتفورما (ۇسيپ) قۇرىلدى.
ونىڭ باستى ەرەكشەلىگى – ينۆەستورلارعا مەملەكەتتىك ورگاندارمەن مەيىلىنشە از بايلانىسا وتىرىپ، بارلىق پروسەستەرگە، ونىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك قىزمەتتەرگە ءبىرىڭعاي قول جەتكىزۋ نۇكتەسىن ۇسىنۋ. باسقاشا ايتقاندا، ۇسيپ ينۆەستيسيالىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋدىڭ بارلىق كەزەڭدەرىن كەشەندى تۇردە سۇيەمەلدەي وتىرىپ، ونلاين مونيتورينگتى قامتاماسىز ەتەدى.
وسى جىلدىڭ 5 تامىزىنداعى جاعداي بويىنشا ۇسيپ-قا جالپى سوماسى 76،3 ترلن تەڭگەدەن اساتىن 1 100 ينۆەستيسيالىق جوبا جۇكتەلىپ، 222 مىڭعا جۋىق جۇمىس ورنى قۇرىلعان.
سونىڭ ىشىنەن بيىل 47،7 مىڭ جۇمىس ورنىن قۇرا وتىرىپ، جالپى سوماسى 5،6 ترلن تەڭگە بولاتىن 413 جوبانى پايدالانۋعا بەرۋ جوسپارلانۋدا.
سونىمەن قاتار، اعىمداعى ماسەلەلەر مەن ينۆەستورلاردىڭ ناقتى پروبلەمالارىن جەدەل شەشۋ ءۇشىن ينۆەستيسيالار تارتۋ جونىندەگى كەڭەستىڭ ءرولى كۇشەيتىلدى، ونىڭ وكىلەتتىگى ينۆەستورعا بارلىق قاجەتتى راسىمدەردەن جەدەل جانە وڭايلاتىلعان جولمەن وتۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى.
ودان بولەك، جەرگىلىكتى جەرلەردە ينۆەستورلاردىڭ پروبلەمالارىن شەشۋ ءۇشىن ءار وڭىردە «وسى جەردە جانە ءدال ءقازىر» قاعيداتىمەن ۇكىمەتتىڭ ينۆەستيسيالىق شتابىنا ۇقساس اكىمدەردىڭ باسشىلىق ەتەتىن وڭىرلىك ينۆەستيسيالىق شتابتار قۇرىلدى.
ينۆەستشتاب قولداۋدىڭ «كىلتپەن تاپسىرۋ» تۇرىندەگى تولىق سپەكترىن ۇسىنادى، ول الاڭدى تاڭداۋ مەن ينفراقۇرىلىمدى قوسۋدان باستاپ جوبانى جۇزەگە اسىرۋدىڭ بارلىق كەزەڭدەرىندە سۇيەمەلدەۋدى قامتيدى. وسىنىڭ بارلىعى قازاقستاندى ۇزاق مەرزىمدى ينۆەستيسيالار ءۇشىن ەڭ تارتىمدى باعىتتاردىڭ بىرىنە اينالدىرماق.
بۇعان قوسا، ەكسپورتتىق جانە تەحنولوگيالىق الەۋەتى جوعارى سالالارعا دەن قويۋعا، جالپىلاما تانىستىرۋدان ناقتى كەلىسسوزدەرگە كوشۋگە جانە ناقتى ءبىر سەرىكتەس تاراپتى تارتا وتىرىپ، ورنىقتى وندىرىستىك تىزبەكتەردى قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن تارگەتتى ءتاسىل ىسكە اسىرىلۋدا.
بۇل جۇمىستاردىڭ نەگىزگى تەتىگى – ۇكىمەت جانىنداعى ينۆەستيسيالىق شتاب، ونىڭ الاڭىندا بۇگىندە $70 ملرد-تان استام سوماعا 137 ينۆەستيسيالىق جوبا قارالدى. شتاب وتىرىستارىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا زاڭناماعا اكىمشىلىك كەدەرگىلەردى جويۋدان باستاپ ينۆەستورلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋدى كۇشەيتۋگە دەيىنگى 140-تان استام وزگەرىستەر ەنگىزىلدى.
بۇگىنگى وربىگەن احۋالدى ەسكەرە وتىرىپ، ينۆەستيسيالىق جوبالارعا «جاسىل ءدالىز» قاعيداتى بويىنشا سەرۆيستىك قىزمەت كورسەتۋگە ەرەكشە نازار اۋدارىلىپ وتىر.
ونىڭ ارتىقشىلىعى – ينۆەستوردىڭ بارلىق قاجەتتى راسىمدەرىن (تىركەۋ، رۇقسات قۇجاتتارىن الۋ، مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارى) بار بولعانى 5 كۇندە جەدەلدەتىپ جانە وڭايلاتىپ وتكىزۋ.
قازاقستاننىڭ ينۆەستيسيالىق ءيميدجىن ىلگەرىلەتۋ – مەملەكەتتىك جانە بيزنەس-ديپلوماتيا قۇرالدارىنىڭ كەڭ سپەكترىن قولدانا وتىرىپ، جۇيەلى نەگىزدە جۇزەگە اسىرىلاتىن ستراتەگيالىق مىندەت.
بۇل سالاداعى نەگىزگى وپەراتور – ۇكىمەت اتىنان ءبىرىڭعاي كەلىسسوز جۇرگىزۋشى قىزمەتىن اتقاراتىن «Kazakh Invest» ۇك». بۇل ءتاسىل شەتەلدىك ينۆەستورلارعا «ءبىر تەرەزە» قاعيداتى بويىنشا باستاپقى كونسۋلتاسيادان باستاپ جوبانى جۇزەگە اسىرۋدىڭ بارلىق كەزەڭدەرى بويى سۇيەمەلدەۋگە دەيىنگى قىزمەتتەردىڭ تولىق كەشەنىن الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
مۇنداعى جۇمىستاردى ىلگەرىلەتۋشى ماڭىزدى قۇرال ۇلتتىق ينۆەستيسيالىق invest.gov.kz پورتالى. بۇگىنگى كۇنى پورتالدا 203 ينۆەستيسيالىق ۇسىنىس ورنالاستىرىلعان، ونىڭ 33ء-ى بيىل عانا جاريالاندى. رەسۋرس بىرنەشە تىلدە جۇمىس ىستەيدى، بۇل حالىقارالىق ينۆەستورلارعا قازاقستاننىڭ مۇمكىندىكتەرى، قولدانىستاعى پرەفەرەنسيالار، سالىقتىق جەڭىلدىكتەر جانە ينفراقۇرىلىم تۋرالى ناقتى اقپاراتقا قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتەدى.
وسىلايشا، قازاقستان باسىم باعىتتاردى ىرىكتەۋدەن باستاپ جوبانىڭ بارلىق كەزەڭدەرىندە ينۆەستورلاردى جەدەل سۇيەمەلدەۋگە جانە ينستيتۋسيونالدىق قورعاۋعا دەيىنگى ينۆەستيسيا تارتۋدىڭ تولىققاندى ارحيتەكتۋراسىن قالىپتاستىرادى.
سونداي جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىندە، 2025 جىلدىڭ العاشقى ايلارىندا عانا 17 ينۆەستيسيالىق كەلىسىمگە قول قويىلدى سالىستىرعاندا كوپ). وسى كەلىسىمدەر بويىنشا جيىنتىق سوما $17 ملرد-تان استى.
وڭدەۋ ونەركاسىبىندەگى ينۆەستيسيالىق جوبالار
پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرمالارى شەڭبەرىندە وڭدەۋشى ونەركاسىپ سەكتورىنداعى ينۆەستيسيالىق جوبالاردىڭ كولەمى سوڭعى جىلدارى ايتارلىقتاي ءوسىم كورسەتىپ وتىر.
2022-2024 جىلدار ارالىعىندا ەل ەكونوميكاسىنا $69 ملرد-تان استام قاراجات تارتىلدى، ونىڭ 22%-ى وڭدەۋ ونەركاسىبىنە جانە 39%-ى تاۋ-كەن وندىرىسىنە باعىتتالدى. سالىستىرۋ ءۇشىن ايتساق، الدىڭعى ءۇش جىلدا (2019-2021) بارلىق تىكەلەي شەتەلدىك ينۆەستيسيالاردىڭ (تشي) شامامەن 50%-ى تاۋ-كەن سەكتورىنا تيەسىلى بولدى.
سوڭعى بەس جىلدا تشي قۇرىلىمىنداعى وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ ۇلەسى 2019 جىلعى 14%-دان 2025 جىلى 22%-عا دەيىن ءوستى. بۇل ءارتاراپتاندىرىلعان ەكونوميكاعا بىرتىندەپ كوشۋدى، شيكىزات سالالارىنا تاۋەلدىلىكتىڭ تومەندەۋىن جانە قوسىلعان قۇنى جوعارى ءوندىرىستى دامىتۋدى راستايدى.
2025 جىلعى ينۆەستيسيالىق كۇن ءتارتىبى
تاراپتاردىڭ ناقتى بەلگىلەنگەن ءوزارا مىندەتتەمەلەرى بار كەلىسىمدەر ينۆەستورلارمەن نۇكتەلىك جۇمىستىڭ تىكەلەي ناتيجەسى بولىپ سانالادى، ونىڭ شەڭبەرىندە ءاربىر مامىلە ەلەۋلى الدىن الا دايىندىقتان وتەدى.
ولاردىڭ اراسىندا ەل ەكونوميكاسىنا تىكەلەي اسەر ەتەتىن ءىرى باستامالار بار. مىسالى، بۇلاردىڭ قاتارىندا $6،9 ملرد ينۆەستيسياسى بار «بەينەۋ – بوزوي – شىمكەنت» ماگيسترالدىق گاز قۇبىرىنىڭ ەكىنشى جەلىسىن سالۋ، $580 ملن «QazaqArab Sugar» قانت زاۋىتىن سالۋ، سونداي-اق «Viamedis» كومپانياسىنىڭ قوسشى قالاسىندا ەمحاناسى بار كوپبەيىندى اۋرۋحانا سالۋ سياقتى جوبالار بار.
بۇدان بولەك، ق ر ءسىم ينۆەستيسيا كوميتەتى 2025 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا ينۆەستورلارعا ءبىرقاتار پرەفەرەنسيالار بەرۋدى كوزدەيتىن 86 ينۆەستيسيالىق كەلىسىمشارت جاساستى. سالىستىرۋ ءۇشىن، وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىندە مۇنداي كەلىسىمشارتتار تەك 47 بولدى. ءوسىم ەكى ەسەگە جۋىق — ينۆەستورلاردىڭ ناقتى ارتىقشىلىقتاردى كورىپ، قازاقستانعا جوبالاردى ىسكە قوسۋعا دايىن ەكەندىگىنىڭ ايقىن دالەلى.
بۇدان بولەك، 2025 جىلى قازاقستان ەكونوميكاسىنا جۇيەلى ىقپال ەتۋگە قابىلەتتى ءبىرقاتار ماڭىزدى ينۆەستيسيالىق جوبا ىسكە قوسىلدى. ق ر پرەمەر-مينيسترى ولجاس بەكتەنوۆ ينۆەستورلارمەن كەزدەسۋ بارىسىندا «قورعاس-شىعىس قاقپاسى» اەا شەڭبەرىندە حالىقارالىق جۇك-جولاۋشىلار اۋەجايىن سالۋ جونىندەگى وسىنداي جوبالاردىڭ بىرىنە رەسمي ستارت بەردى. سول كۇنى تاراپتاردىڭ مىندەتتەمەلەرىن بەكىتەتىن جانە باسىم جوبانىڭ مارتەبەسىن راستايتىن ينۆەستيسيالار تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى.
نەمىس تاراپىنان «The Hansa» كونسورسيۋمىنىڭ جانە قازاقستاندىق تاراپتان «SKYMAX Technologies» كومپانيالار توبىنىڭ قاتىسۋىمەن ىسكە اسىرىلاتىن جوبا تەرمينال، جاڭا بۋىنداعى اۆياسيالىق وتىن قويمالارى مەن مۋلتيمودالدى لوگيستيكالىق حاب قۇرىلىسىن قامتيدى. جاڭا اۋەجاي ەلدىڭ ازيا-تىنىق مۇحيتى ءوڭىرى باعىتىنداعى ترانزيتتىك-كولىكتىك مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋگە، ەكسپورتتىق الەۋەتتى كۇشەيتۋگە جانە شەكارا ماڭى ايماعىندا قوسىمشا ءوسۋ نۇكتەلەرىن قۇرۋعا ارنالعان.
2025 جىلعى ينۆەستيسيالىق كۇن تارتىبىندەگى تاعى ءبىر ماڭىزدى وقيعا امەريكاندىق «PepsiCo» كومپانياسىنىڭ الماتى وبلىسىندا تۇزدى تاعامدار شىعاراتىن زاۋىت قۇرىلىسىنا سالىنعان ينۆەستيسيا كولەمىن ەكى ەسەگە ارتتىرۋ تۋرالى شەشىمى بولدى. جوبا 2024 جىلى $160 ملن باستاپقى ينۆەستيسيامەن باستالدى، ال 2025 جىلدىڭ قاڭتارىندا كومپانيا ينۆەستيسيالاردىڭ ۇلعايۋى جانە وندىرىستىك قۋاتتىلىقتىڭ كەڭەيۋى تۋرالى جاريالادى.
اوك ترانسفورماسياسى: مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن تەرەڭ وڭدەۋگە ينۆەستيسيالار تارتىلۋدا
جوبا فورماتىندا «PepsiCo» كومپانياسىمەن جەرگىلىكتى فەرمەرلەرمەن جۇمىس ىستەۋگە ەرەكشە نازار اۋدارىلدى: ءوندىرىستىڭ تەحنولوگيالىق تالاپتارىنا سايكەس كەلەتىن كارتوپتىڭ ارنايى سورتتارى بەرىلگەن 15 قازاقستاندىق شارۋاشىلىقپەن كەلىسىمشارتتار جاسالدى. فەرمەرلەر اگروتەحنولوگيا بويىنشا وقىتۋدان وتەدى، تەحنيكالىق قولداۋمەن جانە ۇزاقمەرزىمدى جەتكىزۋ شارتتارىمەن قامتاماسىز ەتىلگەن. بۇل اگرارلىق سەكتور مەن قايتا وڭدەۋ اراسىنداعى تۇراقتى تىك ينتەگراسيانى تۋدىرادى، اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا، ءونىم ساپاسى مەن فەرمەرلەردىڭ كىرىستەرىن جاقسارتۋعا ىقپال ەتەدى.
استىقتى تەرەڭ وڭدەۋگە ينۆەستيسيالار تارتۋ جونىندەگى تاپسىرما شەڭبەرىندە وزىق سيفرلىق شەشىمدەردى قولداناتىن، بيدايدى وڭدەۋ جانە اشىتۋ سالاسىنداعى تەحنولوگيالىق پاتەنت يەگەرى قىتايلىق «Dalian hesheng Holdings» كوپسالالى كومپانياسىمەن ۋاعدالاستىقتارعا قول جەتكىزىلدى.
جوبا اقمولا وبلىسىندا بيدايدى تەرەڭ وڭدەۋ بويىنشا تىگىنەن ينتەگراسيالانعان ونەركاسىپتىك پارك سالۋدى كوزدەيدى. ءبىرىنشى كەزەڭدە ينۆەستيسيا كولەمى $500-800 ملن-دى قۇرايدى، ەكىنشى جانە ءۇشىنشى كەزەڭدەر 1 ملرد-قا باعالانادى، ال ءبىرىنشى كەزەڭدە 3 ملن تونناعا دەيىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن كەڭەيتە وتىرىپ، جىلىنا 1 ملن توننا بيداي وڭدەۋ قۋاتى بار. سونداي-اق 2000-عا جۋىق جۇمىس ورنى اشىلادى.
جوبانىڭ ينفراقۇرىلىمدىق كونتۋرى كومىر جىلۋ ەلەكتر ستانساسى مەن كومىر-حيميا كەشەنىنىڭ قۇرىلىسىن قامتيدى، وندا جىلىنا 150-400 مىڭ توننا سۇيىق اممياك شىعارۋ جوسپارلانۋدا. جوبانى جۇزەگە اسىرۋ وڭدەۋشى تاراپىنان استىققا بولجامدى سۇرانىستى جانە سولتۇستىك وڭىرلەردىڭ جەرگىلىكتى اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرۋشىلەرى ءۇشىن تۇراقتى وتكىزۋ ارنالارىن قامتاماسىز ەتەدى.
اگروونەركاسىپتىك كەشەننىڭ تاعى ءبىر جارقىن مىسالى — جۇگەرىنى تەرەڭ وڭدەۋدەگى الەمدىك كوشباسشىلاردىڭ ءبىرى قىتايلىق «Fufeng Group» كومپانياسىنىڭ ينۆەستيسيالىق جوباسى. جامبىل وبلىسىندا كومپانيا كراحمال، ليزين، ناتريي گلۋتاماتى جانە باسقا دا بيوفەرمەنتاسيا ونىمدەرى وندىرىلەتىن يندۋستريالىق پاركتىڭ قۇرىلىسىن باستادى. ينۆەستيسيانىڭ جالپى كولەمى $800 ملن-دى قۇرايدى.
«Fufeng» قازاقستاندىق فەرمەرلەرمەن 300 مىڭ توننا جۇگەرىنى جەتكىزۋگە وفتەيك-كەلىسىمشارتتار جاساستى، بۇل اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنە تۇراقتى سۇرانىستى قامتاماسىز ەتەدى جانە ەگىس القاپتارىن كەڭەيتۋگە ءارى ونىمدىلىكتى ارتتىرۋعا ىنتالاندىرادى.
جوبانى جۇزەگە اسىرۋ ينۆەستوردىڭ ءوز قاراجاتى ەسەبىنەن جۇرگىزىلەدى. بۇل حالىقارالىق كومپانيالاردىڭ ەلدىڭ ينۆەستيسيالىق احۋالىنا دەگەن سەنىمىن جانە قازاقستاننىڭ وندىرىستىك جانە لوگيستيكالىق الاڭ رەتىندەگى جوعارى تارتىمدىلىعىن بىلدىرەدى.
قازاقستاننىڭ اگروونەركاسىپتىك كەشەنىندە قىتايلىق سەرىكتەستەرمەن تاعى ءبىر ماڭىزدى جوبا جۇزەگە اسىرىلۋدا، بۇل تۇركىستان وبلىسىندا قۇرعاق كوكونىستەر وندىرەتىن زاۋىت سالۋ. ينۆەستور — قىتايدىڭ اوك ونىمدەرىن تەرەڭ وڭدەۋ سالاسىنداعى كوشباسشىلارىنىڭ ءبىرى «Qingdao Wanlin Food» كومپانياسى.
ءبىرىنشى كەزەڭدە قۋاتتىلىعى جىلىنا 50 مىڭ توننا ءونىم ءوندىرۋ ىسكە قوسىلادى. ينۆەستيسيا كولەمى $90 ملن-عا دەيىن ۇلعايتىلدى، 300 جۇمىس ورنىن اشۋ جوسپارلانۋدا. دايىن ءونىم ىشكى نارىققا دا، ەو مەن اقش-قا ەكسپورتقا دا باعىتتالعان. بولاشاقتا ينۆەستور جوبانى ەلىمىزدىڭ باسقا اگرارلىق وڭىرلەرىنە كەڭەيتۋگە نيەتتى.
وندىرۋدەن دايىن ءونىمدى شىعارۋعا دەيىن: كلاستەرلىك وندىرىسكە ينۆەستيسيا كولەمى ارتىپ كەلەدى
2025 جىلعى تمك سالاسىنداعى ەڭ ءىرى كەلىسىمدەردىڭ ءبىرى پاۆلودار جانە قوستاناي وبلىستارىندا تولىق سيكلدى اليۋمينيي كلاستەرىن قۇرۋ جونىندەگى جوبانى جۇزەگە اسىراتىن قىتايلىق «East Hope Group» كومپانياسىمەن ارىپتەستىك بولدى.
ول شيكىزاتتى وندىرۋدەن باستاپ دايىن ءونىمدى شىعارۋعا دەيىن، ونىڭ ىشىندە جىلىنا 2 ملن تونناعا دەيىن اليۋمينيي توتىعىن وڭدەۋدى قامتيتىن بۇكىل وندىرىستىك ۇدەرىستى قامتيدى. Kazakh Invest اقپاراتى بويىنشا، جوبانىڭ قۇنى 12 ملرد-تان اسۋى مۇمكىن، بۇل ونى قازاقستانداعى ەڭ ءىرى مەتاللۋرگيالىق باستاما ەتەدى. جوبا ەنەرگەتيكالىق نىسانداردىڭ قۇرىلىسىن جانە ەلەكتر جەلىلەرىن جاڭعىرتۋدى قوسا العاندا، ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋدى كوزدەيدى.
جوبانىڭ ءمانى تەك ءبىر سالامەن شەكتەلمەيدى: ول ەكسپورتقا باعىتتالعان، جوعارى قوسىلعان قۇندى تۇراقتى وندىرىستىك تىزبەكتى قالىپتاستىرادى. بۇدان بولەك، بۇل شامامەن 10 مىڭ جاڭا جۇمىس ورنىن اشىپ، وڭىرلىك ەكونوميكانىڭ دامۋىنا سەرپىن بەرەدى.
سونداي-اق جامبىل وبلىسىندا سۋتەگى تەحنولوگيالارىن قولداناتىن تولىق سيكلدى بولات قۇيۋ زاۋىتىنىڭ قۇرىلىسى بويىنشا ءىرى مەتاللۋرگيالىق جوبا باستالدى. ينۆەستور – قىتايدىڭ «Fujian Hengwang Investment Co.، Ltd» كومپانياسى.
زاۋىت «Jibek Joly» اەا اۋماعىندا سالىنادى. جىلىنا 3 ملن تونناعا دەيىن بولات ءوندىرۋ ءۇشىن تەمىر كەنىن قايتا وڭدەۋدى قامتاماسىز ەتەدى. ينۆەستيسيانىڭ جالپى كولەمى – $756 ملن. جوبا اياسىندا قۇرىلىس كەزىندە 1،5 مىڭعا جۋىق، ال زاۋىت ىسكە قوسىلعاننان كەيىن 2،5 مىڭنان استام جۇمىس ورنى اشىلادى.
ءونىم قازاقستاننىڭ ىشكى نارىعىنا باعىتتالعان، سونداي-اق ورتالىق ازيا مەن ەۋروپا ەلدەرىنە دە جەتكىزىلەدى. وندىرىستىك باعىتتان بولەك، جوبا شۋ قالاسىندا تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى مەن الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمدى قولداۋدى دا قامتيدى.
2025 جىلعى جاڭا ونەركاسىپتىك جوبالاردىڭ ىشىندە قىزىلوردا وبلىسىندا سانيتارلىق-تەحنيكالىق ءونىم شىعاراتىن زاۋىت قۇرىلىسى بار. ينۆەستور – الەم بويىنشا 78 وندىرىستىك نىسانى بار، سالانىڭ جەتەكشى حالىقارالىق كومپانيالارىنىڭ ءبىرى سانالاتىن يسپاندىق «Roca Group».
جوبا جىلىنا 500 مىڭعا دەيىن ءونىم شىعارا الاتىن زاماناۋي كاسىپورىندى ىسكە قوسۋدى كوزدەيدى. ءونىم قازاقستاننىڭ ىشكى نارىعىنا دا، ورتالىق ازيا ەلدەرىنە دە ەكسپورتتالادى. ينۆەستيسيا كولەمى – €70 ملن ەۋرو، شامامەن 300 جۇمىس ورنىن اشۋ جوسپارلانعان.
«Roca Group» جوباسى – ەۋروپا وندىرۋشىلەرىن ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىك ايماقتارىنا تارتۋ بويىنشا ەڭ ءىرى مىسالداردىڭ ءبىرى. ول جەرگىلىكتى ونەركاسىپتىك بازانىڭ دامۋىنا سەرپىن بەرىپ، جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا جانە قازاقستاننىڭ ورتالىق ازياداعى ونەركاسىپ ورتالىعى رەتىندەگى ورنىن كۇشەيتۋگە ىقپال ەتەدى.
2025 جىلعى ينۆەستيسيالىق كەلىسىمدەر تەك ساندىق ءوسىم عانا ەمەس، قازاقستان ەكونوميكاسىن دامىتۋداعى ساپالىق وزگەرىستەردى دە كورسەتىپ وتىر. نازاردا تەك كاپيتال تارتۋ ەمەس، تۇراقتى وندىرىستىك تىزبەكتەردى قالىپتاستىرۋ، ەكسپورتتىق الەۋەتتى ارتتىرۋ جانە تەحنولوگيالاردى يگەرۋ. جاڭا جوبالار اگروونەركاسىپ كەشەنىنەن باستاپ اۋىر مەتاللۋرگيا مەن اۆيالوگيستيكاعا دەيىن كەڭ اۋقىمدا سالالاردى قامتىپ، ءارتۇرلى وڭىرلەردە ىسكە اسىرىلادى. بۇل ەل ەكونوميكاسىنىڭ تەڭگەرىمدى دامۋىنا ىقپال ەتەدى.
وسىلايشا، ۇكىمەت ەل ەكونوميكاسىن ىلگەرىلەتە دامىتۋ ءۇشىن جۇيەلى قادامداردى جالعاستىرىپ كەلەدى. پرەزيدەنت قويعان مىندەتتەردىڭ ءتيىمدى جۇزەگە اسىرىلۋى ەڭ الدىمەن حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان.