"پىكىر قالدىرۋدان ءبىرىنشى ورىندا". ماماندار قازاقتاردىڭ جەلىدە نەگە بەلسەندى ەكەنىن ايتتى

قازاقستاندىقتاردىڭ جەلىدەگى بەلسەندىلىگىن الەم مويىنداپ جاتىر. ماسەلەن، ءبىزدىڭ پىكىر قالدىرۋعا بەيىم ەكەنىمىزدى بايقاعان شەتەلدىك كونتەنت ۇسىنۋشىلار قازاقستاندىقتارعا عانا كورىنەتىن جازبالار جۇكتەدى. اqshamnews.kz ءتىلشىسى قازاقستاندىقتاردىڭ جەلىدەگى بەلسەندىلىگى جايلى تاقىرىپتى ارنايى مامانداردىڭ پىكىرىنە سۇيەنىپ، تالداپ كوردى.

قازاقستان قالاي "بەلسەندى اۋديتورياعا" اينالدى؟

ايگەرىم مارات
ماركەتولوگ، SMM مەنەدجەر

ماركەتولوگ ايگەرىم ماراتتىڭ ايتۋىنشا، باسقا ەلدەرمەن سالىستىرعاندا حالىق سانى از بولسا دا، قازاقستان ەشقاشان "كىشىگىرىم، نازار اۋدارۋدى قاجەت ەتپەيتىن" نارىق بولعان ەمەس. كەرىسىنشە، بۇرىننان وتە بەلسەندى، ەموسياعا باي، كەرى بايلانىس بىلدىرەتىندىگىمەن تانىمال اۋديتوريا.

"شەتەلدىك برەندتەر كونتەنتتى جاي سالا سالمايدى. Instagram، TikTok-تىڭ اناليتيكاسى قاي ايماقتا قانداي كونتەنت جاقسى وتەتىنىن وتە ءدال كورسەتەدى. قازاقستاندىق اۋديتوريا  - بەلسەندى، ەموسياعا تەز جاۋاپ بەرەتىن، ءجيى پىكىر قالدىراتىن كورسەتكىشكە يە اۋديتوريا"، – دەيدى ماركەتولوگ.

مىسال رەتىندە ول Coca-Cola-نىڭ ناۋرىزعا ارنالعان روليگىن كەلتىرەدى. بۇل - برەندتىڭ گەولوكاسيا، ءداستۇر، مادەني كودتاردى وتە جاقسى ەسكەرەتىنىن كورسەتەدى. سونداي-اق، ول رەال ءمادريدتىڭ الماتىدا جاريالاعان 40-تان استام پوستىن جانە ينتەر فۋتبول كلۋبىنىڭ Instagram-داعى قازاقشا جازبالارىن دا تىلگە تيەك ەتتى. 

"Instagram الگوريتمى ءۇشىن پىكىرلەر ەڭ قۇندى سيگنال. قازاقتاردىڭ “ۇجىمدىق رەاكسياسى” كۇشتى. بىرەۋ پىكىر قالدىرسا، ەكىنشىسى ءىلىپ اكەتەدى. وسىلايشا پوست ۆيرۋستى بولىپ كەتەدى. قازاقستاندىقتاردىڭ كونتەنتكە رەاكسياسى الەمدىك كلۋبتاردىڭ دا نازارىن اۋدارتتى. رەال مادريد پەن ينتەر "تەك قازاقستانعا كورىنەتىن" پوستتار سالعاندا 20 مىڭنان اسا پىكىر جينالدى"، – دەيدى ايگەرىم مارات.

ماركەتولوگتىڭ ايتۋىنشا، كەي كومپانيالار ءتىپتى ارنايى پىكىر قالدىرۋشىلار جالداپ، ءوز ءونىمىن ديالوگ ارقىلى جارنامالايدى. Kaspi مەن Aviasales بۇل ءتاسىلدى ءجيى قولدانادى.

"قازاقتار باسقانى قاتىرماسا دا، پىكىر قالدىرۋدى قاتىرادى"

ۇلمەكەن ساندىبەك قىزى 

پسيحولوگ، گەشتالت-تەراپيەۆت

جەلىدە كوپ قارالىم جيناعان بەينە نەمەسە جازبانىڭ استىندا مىندەتتى ءتۇردى ەرەكشە پىكىر قالدىرۋشىنى بايقاۋعا بولادى. پسيحولوگ ۇلمەكەن ساندىبەك قىزىنىڭ پىكىرىنشە، ءبىزدىڭ جەلىدەگى بەلسەندىلىگىمىزدىڭ تامىرى تەرەڭدە جاتىر.

"بىرىنشىدەن، بۇل - الەۋمەتتىك مويىندالۋعا دەگەن تابيعي ۇمتىلىس. ادامنىڭ جەلىگە پىكىر جازۋى «مەن بارمىن» دەگەن ىشكى قاجەتتىلىك. ەكىنشىدەن، قازاقتىڭ ۇجىمدىق مادەنيەتى. بۇل تەك سيفرلىق قۇبىلىس ەمەس، اتا-بابامىزدان قالعان تابيعي بايلانىس. ۇشىنشىدەن، ەموسيانى سىرتقا شىعارۋ مەحانيزمى. قازاقتار ەموسيانى اشىق كورسەتەدى. سوندىقتان پىكىرلەر ءبولىمى كوڭىلدى دە، نازدى دا، قىجىلدى دا توگەتىن الاڭ"، - دەيدى ول. 

ال كەي جاعدايدا بۇعان ىشكى ەموسيونال كۇي دە اسەر ەتەدى. 

"الەۋمەتتىك جەلى - ءقاۋىپسىز ەموسيونال الاڭ. ومىردە ايتا المايتىن ەموسيانى ادام كوبىنە جەلىدە جازىپ شىعارادى. بۇل كەيدە ىشكى قىسىمنىڭ، ءتىپتى بالا كەزدەن قالعان جارانىڭ كورىنىسى بولۋى مۇمكىن"، – دەيدى پسيحولوگ.

جەلىدە حەيت نەگە تەز تۇتانادى؟ 

قازاقتاردىڭ حەيتكە بىردەن جاپپاي كىرىسەتىن ساتتەرى دە ءجيى بايقالادى. اسىرەسە ۇلتتىق مۇددەنىڭ قورلانۋى، ءتىلدى شەتتەتۋ سىندى جاعدايلاردا قازاقستاندىقتار قارسى پىكىر جازۋعا شەبەر. پسيحولوگ مۇنى بىرنەشە فاكتورمەن بايلانىستىرادى:

"بىزدە ۇجىمدىق ارەكەتكە بەيىمدىلىك بار، ياعني “بىرەۋگە ءتيىستى مە، دەمەك ءبارىمىز بىرگە قارسى تۇرۋىمىز كەرەك” دەگەن ىشكى پسيحولوگيا جۇمىس ىستەيدى. ەموسيا دا تەز جۇعادى. بىرەۋ اشۋلانسا، سونىڭ نەگاتيۆى لەزدە باسقالارعا تارايدى. سونىمەن قاتار، قازاق ادىلەتسىزدىككە وتە سەزىمتال، “قياناتقا جول بەرمەۋ كەرەك” دەگەن ىشكى قاجەتتىلىك بار. كوبىنە ادامدار جاعدايدىڭ بار ءمان-جايىن تولىق بىلمەي تۇرىپ، ءبىرىنشى ەموسيامەن رەاكسيا بەرىپ جاتادى. ياعني، الدىمەن حەيت، سوسىن عانا بايىپتى ويلانۋ جۇرەدى"، – دەيدى مامان.

ۇلمەكەن ساندىبەك قىزىنىڭ ايتۋىنشا، ءبىزدىڭ قوعام تاريحي قىسىمداردى (قۋعىن-سۇرگىن، اشارشىلىق، جەلتوقسان وقيعاسى) باستان وتكەرگەن. بۇل ۇجىمدىق ەس پەن ادىلەتسىزدىككە اسا سەزىمتالدىقتى قالىپتاستىرعان.

"كوبىنە پىكىر قالدىرۋشى ادام قازىرگى پوستتاعى وقيعاعا ەمەس، ءوزىنىڭ ىشكى جاراسىنا رەاكسيا بەرىپ جاتادى"، – دەيدى پسيحولوگ.

Threadsء-تى نەگە قازاقتار "جاۋلاپ الدى"؟

ماركەتولوگ ايگەرىم مارات Threads جەلىسىن قازاق اۋديتورياسىنىڭ ەرەكشە فەنومەنى دەپ سانايدى.

"بۇل – ءفيلترسىز اڭگىمە الاڭى. قازاقتار مۇندا وتە بەلسەندى. نەگە؟ ويتكەنى ءبىز ەموسيامىزدى اشىق ايتقاندى جاقسى كورەمىز. بىزگە تەك ادەمى بەينە ەمەس، شىنايى اڭگىمە كەرەك"، – دەيدى ول.

ونىڭ ايتۋىنشا ترەدستە اقپارات ەمەس، ەموسيا كوبىرەك ءوتىمدى. سونداي-اق، storytelling-تەن گورى story-feeling جاقسى جۇمىس ىستەيدى.

"ادامدار جۇمىستان شارشاپ كەلەدى. ولارعا فيلوسوفيا ەمەس، جىلى ەموسيا كەرەك. سوندىقتان قازاقتار Threadsء-تى ءتىرىلتىپ وتىر"، – دەيدى ماركەتولوگ.

قوسا كەتەيىك، جاقىندا اكتەر، پروديۋسەر نۇرلان قويانبايەۆ ترەدس جەلىسىندە سارسەنبى كۇنىن قازاقستان كۇنى دەپ جاريالايىق دەگەن ۇسىنىس قالدىرعان ەدى. ونىڭ ايتۋىنشا ءدال وسى كۇنى ەلىمىزدى ماقتاپ، ءتۇرلى پاتريوتتىق جازبالار، ۆيدەولار جاريالايمىز. نەگاتيۆتى ىسىرىپ، تەك جاقسى پىكىر جازۋىمىز كەرەك. 

بۇل ۇسىنىستى كوپشىلىك قولداپ، ءبىر تاۋلىكتىڭ ىشىندە سىقاقشىنىڭ جازباسىن شامامەن مىڭداعان ادام قاراپ، 16 مىڭنان استام «لايك» باسىپ، 300-گە جۋىق پىكىر قالدىرعان. 

ايتا كەتەيىك، قازاقستاننىڭ سيفرلىق بەلسەندىلىگى ناقتى ستاتيستيكامەن دە راستالادى. DataReportal مالىمەتىنشە، 2025 جىلدىڭ باسىندا ەلىمىزدە 20،7 ميلليون حالىقتىڭ شامامەن 19،2 ميلليونى عالامتور قولدانادى، ياعني تۇرعىنداردىڭ 93 پايىزعا جۋىعى ونلاين كەڭىستىكتە وتىر. الەۋمەتتىك جەلىدە تىركەلگەن اككاۋنتتار سانى 15،7 ميلليونعا جەتكەن. بۇل قازاقستان حالقىنىڭ شامامەن تورتتەن ۇشىنە تەڭ.

ال Meta مەن TikTok-تىڭ جارنامالىق دەرەكتەرىنە قاراعاندا، قازاقستاندا Instagram-دى شامامەن 12،4 ميلليون ادام پايدالانادى، ال TikTok-تا 15،7 ميلليوننان استام ەرەسەك قولدانۋشى بار.