نەوناتولوگ دارىگەر دەگەن كىم، بۇل ماماننىڭ پەدياتردان ەرەكشەلىگى، ولار قاي بولىمشەلەردە جۇمىس ىستەيدى، بۇل سۇراقتارعا وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىنىڭ الاڭىندا وتكەن بريفينگ بارىسىندا الماتى قالاسى قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ شتاتتان تىس نەوناتولوگى ەلەنا پلۋجنيكوۆا جاۋاپ بەردى. باسپا ءسوز كونفەرەنسياسى 20 قاراشا - دۇنيەجۇزىلىك بالالار كۇنىنە ارنالدى.
نەوناتولوگتىڭ نەگىزگى مىندەتى - جاڭا تۋعان نارەستەنىڭ جاعدايىن باقىلاۋ. مۇنداي مامان ايەلدىڭ بالانى دۇنيەگە اكەلۋ ساتىنەن ول پەرزەنتحانادان شىققانشا بىرگە جۇرەدى. ءارى قاراي، بالانى ۋچاسكەلىك پەدياتر جانە مەدبيكە باقىلايدى، دەپ حابارلايدى اlmaty-akshamy.kz.
«ەگەر پەريناتالدىق ورتالىقتاعى بالا شالا تۋىلعان بولسا، ول ۇزاق ۋاقىت باقىلاۋدا بولادى. ۋاقىتىنان وتە ەرتە تۋعان نارەستەلەر دۇنيەگە كەلگەن كەزىنەن باستاپ پەريناتالدىق ورتالىقتا 4-6 اي وتكىزەدى. مۇنداي جاعدايلاردا بالانى نەوناتولوگ دارىگەر باقىلايدى»، - دەدى ە.پلۋجنيكوۆا.
ءومىردىڭ العاشقى 28 كۇنى جاڭا تۋعان نارەستەنىڭ دەنساۋلىعىندا وتە ماڭىزدى. جاعدايى جاقسى بولعاننىڭ وزىندە دارىگەرلەردىڭ باقىلاۋى قاجەت، دەيدى مامان. سوندىقتان نەوناتولوگ پەن پەدياتردىڭ ءرولى ماڭىزدى.
«بالا ءۇشىن، ونىڭ دامۋى جاقسى بولسا دا، پەدياتردىڭ باقىلاۋى قاجەت. سوندىقتان ۋچاسكەلىك پەدياتردىڭ ءرولى وتە ماڭىزدى. پەدياتريا - بۇل ديناميكالىق ورگانيزم تۋرالى ەرەكشە عىلىم. ياعني، بالالاردا ەرەسەكتەر سياقتى ۇنەمى ءبىر ورىندا تۇراتىن ستاتيستيكالىق كورسەتكىشتەر جوق. ياعني، بالا ءۇشىن بارلىق پارامەترلەر جاسىنا بايلانىستى. ءسىز پەدياترعا بارعان كەزدە جانە بالانىڭ جاعدايىنا قاتىستى شاعىمداردى ايتقىڭىز كەلسە، دارىگەردىڭ قوياتىن ءبىرىنشى سۇراعى: بالانىڭ جاسى نەشەدە دەپ سۇرايدى»، - دەپ ءتۇسىندىردى ول.
سونداي-اق، ساراپشى بالا تۋىلعان كەزدە نە نارسەگە نازار اۋدارۋ كەرەكتىگىن، ياعني جڭا تۋعان نارەستەنىڭ قانداي جاعدايى قالىپتى جانە قانداي جاعدايلاردا دابىل قاعۋ كەرەك ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«قانداي بەلگىلەرمەن پەدياترعا نەمەسە نەوناتولوگقا بارۋ كەرەك؟ ەگەر اتا-انا بالانىڭ تىنىس الۋىندا قيىندىق بارىن بايقاسا، وندا دارىگەرسشاقىرۋ كەرەك. ەگەر تەرى كۇرت سارعايسا، بۇل دا جاقسى بەلگى ەمەس. ەگەر وسى ۋاقىتقا دەيىن ەمىزۋ كەزىندە پروبلەمالار بولماسا جانە بالا كەنەتتەن ەنجارلىق تانىتىپ، ۇيىقتتاۋ بەرسە، ەمۋدەن باس تارتىپ، تاماق جەمەي قويسا، وندا بۇل دا دارىگەردىڭ كومەگىنە جۇگىنۋدى قاجەت ەتەتىن بەلگى.
قانداي بەلگىلەرمەن پەدياترعا نەمەسە نەوناتولوگقا بارۋ كەرەك؟ ەگەر اتا-انا بالادا تىنىس الۋ پروبلەمالارىن بايقاسا، وندا بۇل دارىگەردى شاقىرۋعا سەبەپ بولادى. ەگەر تەرىنىڭ سارعايۋى كۇرت وسسە، بۇل دا قولايلى بەلگى ەمەس. ەگەر وسى ۋاقىتقا دەيىن ەمشەك سۇتىمەن ەمىزۋ كەزىندە پروبلەمالار بولماسا جانە بالا كەنەتتەن لەتارگيالىق جانە ۇيقىشىل بولىپ، كەۋدەدەن باس تارتىپ، تاماقتانۋدى توقتاتسا، وندا بۇل دا دارىگەردىڭ كومەگىنە جۇگىنۋدىڭ وتە اۋىر سيمپتومى»، - دەدى پەدياتر دارىگەر.
سونىمەن قاتار، مامان بولار-بولماس بەلگىلەر بولعان جاعدايدا ءوزىن-وزى ەمدەۋمەن اينالىسپاۋ كەرەكتىگىن، ءبىراق بىلىكتى كومەككە جۇگىنۋ كەرەك ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«ادەتتە، اتا-انالار تەرىنىڭ سارعايۋىنا نازار اۋدارادى. جاڭا تۋڭا ءسابيدىڭ تەرىسىنىڭ سارعايۋى ءجيى كەزدەسەدى. مۇندا ءسىز جاڭا تۋعان نارەستەنىڭ فيزيولوگيالىق سارعايۋى دەگەن ۇعىم بار ەكەنىن ءتۇسىنۋىڭىز كەرەك، بۇل قالىپتى تۇردە جۇرەتىن تابيعي پروسەسس. سونداي-اق، جاڭا تۋعان نارەستەنىڭ پاتولوگيالىق سارعايۋى بار. ارينە، اتا - انالارى ءوز بەتتەرىنشە ول ەكەۋىن بىر-بىرىنەن اجىراتا المايدى، ويتكەنى دارىگەر نەوناتولوگ نەمەسە پەدياتر انىقتايتىن دياگنوستيكالىق بەلگىلى ءبىر كەشەن بار-بۇل فيزيولوگيالىق نەمەسە پاتولوگيالىق سارى اۋرۋ. مۇنداي جاعدايدا ءسىز پەدياترعا بارۋىڭىز كەرەك»، - دەپ كەڭەس بەردى ول.
سوڭعى كەزدەرى بالالار دارىگەرلەرى شالا تۋىلعان نارەستەلەرگە ءجيى كۇتىم جاسايتىن بولعان. سونىمەن قاتار، دارىگەرلەر جاڭا تۋعان نارەستەلەردەگى تۋا بىتكەن اقاۋلارمەن كۇرەسۋگە ءماجبۇر.
تۋا بىتكەن اقاۋلار قاتىستى قويىلاتىندياگنوزدار جيىلەپ كەتتى جانە ولار ءارتۇرلى – اۋىر جاعدايلارلان باستاپ تۇزەتۋگە بولاتىندارعا دەيىن. جۇكتىلىك كەزىندە انانىڭ بارلىق سكرينينگتەرگە قاتىسۋى، ۋلترادىبىستىق تەكسەرۋدەن ءوتۋى وتە ماڭىزدى، سوندىقتان ءبىز بالانى نە كۇتىپ تۇرعانىن، وعان قانداي كومەك قاجەت بولاتىنىن جانە تۋىلعاننان كەيىن مىسالى، تۋا بىتكەن جۇرەك اقاۋلارى، تىنىس الۋ جۇيەسى جانە اسقازان-ىشەك جولدارى سياقتى دەنساۋلىقتاعى اقاۋلار كەزىندە دارىگەرگەدەرەۋ جۇگىنۋ كەرەك پە ەكەنىن الدىن الا ايتىپ، ءبىلىپ وتىرامىز.
ساراپشى سونىمەن قاتار بالا تۋۋدى جوسپارلاپ جۇرگەن وتباسىلارمەن جانە جاقىن ارادا ءسابيلى بولعالى وتىرعان جانۇيالارعا ۇسىنىستارىمەن ءبولىستى.
«ءبىزدىڭ قوعامدا بالالاردىڭ دۇنيەگە كەلۋىنە سانالى تۇردە كەلەدى. ەگەر وتباسى بالالى بولۋدى جوسپارلاسا، وعان دەيىن اناسىنا دا، اكەسىنە دە سكرينينگتەن وتكەن ءجون. اناعا دەگەن كۇتىم ءتىپتى كوبىرەك بولۋ كەرەك، ويتكەنى ول قۇرساعىندا بولاشاق نارەستەنى كوتەرىپ جۇرەدى. ەگەر سوزىلمالى ينفەكسيا بولسا، ولاردى بالا كوتەرمەي تۇرىپ ەمدەۋ ماڭىزدى. ەگەر ۆيتاميندەر جەتكىلىكسىز بولسا، اعزاداعى كەيبىر ميكروەلەمەنتتەر ءۇشىن ونى ءتيىستى دەڭگەيگە جەتكىزگەن ءجون. ەگەر مۇلدەم بولماسا، كەم دەگەندە بەلگىلى ءبىر ۋاقىتقا دەيىن جامان ادەتتەردى توقتاتىڭىز»، - دەپ ساراپشى جۇكتىلىكتىڭ وزىندە سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋ كەرەك ەكەنىن ايتتى.