ياعني، جىل باسى - ناۋرىز مەملەكەتتىك مارتەبەگە يە.
بۇل كۇن ءبىزدىڭ ەلدە عانا ەمەس كورشىلەس قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇرىكمەنستان، تۇركيا، تاجىكستان جانە يران، ازەربايجان، البانيا، اۋعانستان، ءۇندىستان جانە ماكەدونيادا ايرىقشا مانگە يە. سونداي-اق، «جەرگىلىكتى دەڭگەيدە» تاتارستان، باشقۇرتستان، جۇڭگو جانە ءتىپتى جاپونيادا دا اتاپ وتەدى. ال 2010 جىلدان باستاپ ناۋرىز گرۋزيادا ۇلتتىق مەرەكە بولىپ جاريالاندى. ناۋرىز ءتۇرلى ەلدەردىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى ءارتۇرلى وتەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz
ءبىز ناۋرىز دەپ اتايمىز، ال وزگە ۇلتتار ۇلتتىق تىلىنە ساي تۇرلىشە اتايدى. ءبىراق، ولاردىڭ بارىنە ورتاق ءبىر ەرەكشەلىك بار. بۇل جەتى ءتۇرلى دامنەن اس ازىرلەۋ ءۇردىسى. ياعني بىزدەگى ناۋرىز كوجەنى، وزبەكتەر مەن قىرعىزداردا ءسۇمالاق دەپ اتايدى. تاجىكستاندا مەرەكە كۇنى “س” ارپىنەن باستالاتىن 7 ءتۇرلى تاعام دايىندالسا، اۋعانستاندا 7 ءتۇرلى جەمىستەن جاسالعان شىرىن داستارحانعا قويىلادى.
ناۋرىز - شىعىس جاڭا جىلى
ناۋرىز مەيرامىنىڭ شىققان جەرى – ەجەلگى يران دەيدى. كەڭەس وداعى قۇلاعانعا دەيىن الەمدە ناۋرىز مەيرامىن ءوز كۇنتىزبەسىنە ۇلتتىق مەرەكە رەتىندە تىركەگەن جالعىز ەل يران ەكەن. ناۋرىزدىڭ 21-ىنەن يراندا جاڭا جىل باستالادى. جاڭا جىل، جاڭا كۇن دەپ تۇرعىندار اراسىندا جاڭا كيىم-كەشەك الۋ ءۇردىسى قالىپتاسقان. ءقازىر يراندىقتار ناۋرىزدى 13 كۇن بويى دۋمانداتىپ تويلايدى. وسى كۇندەرى حالىق قايىرىمدىلىق شارالارىنا دا ايرىقشا ءمان بەرەدى. مەيىلىنشە مەيىرىمدى، بولۋعا تىرىسادى. ءبىر قىزىعى، داستارحانعا پارسى الىپبيىندەگى "سين" ارپىنەن باستالاتىن جەتى ءتۇرلى تاعام قويىلادى. سونداي-اق، ونىڭ جانىنا مىندەتتى تۇردە اينا، شام، سۋ قۇيىلعان ىدىس، قىزىل بالىق، بويالعان جۇمىرتقا مەن تيىن قويادى.
«يراندىقتار ناۋرىزدىڭ كەلۋىن، جاڭا جىلمەن بايلانىستىرادى. بۇل كۇنى حالىق ۇيىندە وتىرمايدى، تۋعان-تۋىستارىن ارالاپ، ءارقايسىسىنا سىيلىق سىيلايدى. اتا-انالار بالالارىنا جاڭا اياق كيىم، كيىم-كەشەك ساتىپ الىپ بەرەدى. بۇل جاڭارۋدىڭ، تازارۋدىڭ سيمۆولدىق ءمانىن بىلدىرەدى»، - دەيدى پارسى زەرتتەۋلەر جانە مادەنيەت ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى تۋرادج داريا.
اۋعانستاندا ناۋرىزدا دالاعا شىقپايدى
اۋعانستاندا 20 ناۋرىز تۇنگى ساعات 01:00-دەن، 21 ناۋرىز كۇندىزگى 12:00-گە دەيىن ەشكىم كوشەگە شىقپاۋعا ءتيىس. ياعني ەگەر كىمدە-كىم سول ۋاقىتتا تىسقا شىقسا، كەلەر جىلدا وتباسى مۇشەسىنىڭ بىرەۋى دۇنيەدەن وتەدى دەگەن نانىم بولعان. سونداي-اق جانۇياداعى بالانىڭ سانىنا بايلانىستى الدىن الا جۇمىرتقا ءپىسىرىلىپ، تۇرلى-تۇسكە بويالادى. بۇل بارلىق بالە سونىمەن كەتسىن دەگەن نيەتپەن جانۇياداعى ءار بالاعا كەم دەگەندە ءبىر دانا جۇمىرتقا جەگىزەدى.