ەلگە زاڭسىز اكەلىنگەن سمارتفوندار بۇعاتتالىپ، اكىمشىلىك جانە قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتار ءۇشىن قاتاڭ جازالانادى.
2025 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا قازاقستاندا زاڭناماعا ءبىرقاتار وزگەرىستەر كۇشىنە ەنەدى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz.
جاڭا ۆاكسينا پاسپورتى
قازاقستاندا ۆاكسينا پاسپورتى جاڭاراتىن بولدى. ول بۇرىن قولدانىلعان پروفيلاكتيكالىق ەگۋ كارتاسىن اۋىستىرادى. ول قاعاز تۇرىندە جانە ەلەكتروندى نۇسقادا دا كۇشىن جوعالتپايدى.
پاسپورتتىڭ جارامدىلىق مەرزىمى «قاجەت ۋاقىت ارالىعىندا» دەپ بەلگىلەنەدى. ياعني ونىڭ مەرزىمىن مەديسينالىق ۇيىم بەكىتەدى. ءبىراق پاسپورت كەمىندە ءبىر جىلعا جارامدى بولۋى قاجەت. قۇجاتتا ءارتۇرلى اۋرۋلارعا قارسى جۇرگىزىلگەن ەكپە: تۋبەركۋلەز، ۆ گەپاتيتى، ديفتەريا، سىرەسپە، پوليوميەليت، كوكجوتەل جانە ت.ب. تۋرالى اقپارات بولادى.
زاڭسىز سمارتفونداردى بۇعاتتاۋ
ناۋرىزدا بيلىك تىركەۋدە تۇرعان بارلىق سمارتفوندى قاتاڭ تەكسەرە باستايدى. جۇيە نەگە قارايدى؟
قۇرىلعىنىڭ ناقتى IMEI كودىنا؛
GSMA مالىمەتتەرى بويىنشا ۇرلانعان نەمەسە جوعالعان تىزىمدە بولۋىنا؛
تەلەفون قازاقستانعا زاڭدى تۇردە كەلۋىنە؛
تەكسەرۋدەن كەيىن گادجەتتەر ءۇش توپقا بولىنەدى:
بارلىق سىناقتاردان وتكەن جانە ەش قيىندىقسىز جۇمىس ىستەيتىن قالىپتى قۇرىلعىلار؛
تەلەفوندى زاڭدى ساتىپ العانى تۋرالى دالەلدەۋگە ءبىر اي بەرىلەتىن سمارتفوندار؛
ۇرلانعان نەمەسە زاڭسىز كەلگەن قۇرىلعىلار جەلىدەن اجىراتىلادى.
ەگەر ءسىزدىڭ تەلەفونىڭىز رەسمي تۇردە ساتىپ الىنسا جانە جاڭا ەرەجەلەرگە دەيىن ساي بولسا، الاڭدايتىن ەشتەڭە جوق، ول ادەتتەگىدەي جۇمىس ىستەي بەرەدى.
ەسىرتكى ءۇشىن قاماۋ مەرزىمى ۇزارادى
ناۋرىزدان باستاپ ەسىرتكى بيزنەسىنە قارسى كۇرەستى كۇشەيتەتىن، ءبىراق ۇساق قۇقىق بۇزۋشىلارعا جەڭىلدىك بەرەتىن جاڭا زاڭ كۇشىنە ەنەدى.
ەسىرتكىنى كوپ مولشەردە ءوندىرۋ نەمەسە وڭدەۋ فاكتىسى بويىنشا جازا 15 جىلدان 20 جىلعا دەيىن نەمەسە مۇلىكتى تولىق مەملەكەتكە الۋ جانە ءومىر بويى باس بوستاندىعىنان ايىرۋ بولىپ وزگەرەدى.
تاسىمالداۋشىلار ءۇشىن جازا جەڭىلدەيدى: العاش رەت زاڭ بۇزعان جانە ءىرى مولشەردە بولماسا، 5-8 جىل ارالىعىندا، قىلمىس قايتالانسا، جازا 7-12 جىلعا دەيىن وسەدى.
تىيىم سالىنعان وسىمدىكتەردى ءىرى مولشەردە ءوسىرۋ جانە ەسىرتكى جاساۋ جابدىقتارىن ساتۋ تاسىمالداۋشىلارعا دا جازا قاراستىرىلاتىن بولادى.
جەكە دەرەكتەردى تاراتۋ
جەكە دەرەكتەردى قورعاۋعا قاتىستى جازا كۇشەيەدى. ق ر اقبتك-نىڭ 79-بابى بويىنشا ايىپپۇلدار وسەدى:
قاراپايىم ازاماتتارعا – 30 اەك دەيىن؛
شەنەۋنىكتەرگە، نوتاريۋستارعا، ادۆوكاتتارعا، شاعىن بيزنەسكە – 60 اەك؛
ورتا بيزنەسكە – 100 اەك؛
ءىرى كومپانيالارعا – 200 اەك؛
دەرەكتەردى ۇرلاۋ نەمەسە جوعالتۋعا بايلانىستى 2000 اەك قاراستىرىلۋى مۇمكىن. كەلتىرىلگەن زالال جوعارى بولسا، ق ر قك-نىڭ 147-بابى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالادى.
سونىمەن قاتار، ق ر اقبتك 215-1-بابى پايدا بولىپ، دەرەكتەردى ناشار قورعايتىن بانكتەر دە جاۋاپقا تارتىلادى.
ەڭبەك كودەكسىندەگى وزگەرىستەر
2025 جىلعى 13 ناۋرىزدان باستاپ ەڭبەك قاۋىپسىزدىگى سالاسىنداعى بۇزۋشىلىقتار ءۇشىن ايىپپۇل سانكسيالارى وزگەرتىلەدى (ق ر اقبتك 93-96-باپتارى):
ەڭبەكتى قورعاۋ قىزمەتىنىڭ نەمەسە ماماننىڭ بولماعانى ءۇشىن (93-باپ) ايىپپۇل سالىنادى: شاعىن بيزنەس پەن كەۇ ءۇشىن 20 اەك، ءىرى بيزنەس ءۇشىن 120 اەك؛
اقبتك ءنىڭ 94 بابى بويىنشا جۇمىس ورىندارىن اتتەستاتتاۋ تالاپتارىن ساقتاماعانى ءۇشىن ايىپپۇلعا بالاما رەتىندە ەسكەرتۋ قاراستىرىلماعان؛
وندىرىستەگى جازاتايىم وقيعالاردى تەرگەپ-تەكسەرمەگەنى ءۇشىن 95-باپ بويىنشا ايىپپۇلدار ۇلعايتىلدى: لاۋازىمدى ادامدار مەن شاعىن بيزنەس ءۇشىن 35-تەن 60 اەك دەيىن، ءىرى بيزنەس ءۇشىن 140-تان 200 اەك دەيىن، ال ءبىر جىل ىشىندە قايتالاپ بۇزىلعان جاعدايدا – 400 اەك دەيىن.
تۇتىنۋشى مەن كاسىپكەر قۇقىعى
2025 جىلعى ناۋرىزدان باستاپ اقبتك 173-بابىنىڭ 2-تارماعىنا وزگەرىستەر ەنگىزىلەدى. مەملەكەتتىك ورگان نەمەسە لاۋازىمدى تۇلعا بيزنەستىڭ ىستەرىنە زاڭدى نەگىزسىز ەكى رەت ارالاسسا، وعان 200 اەك ايىپپۇل سالىنادى.
ق ر اقبتك-نىڭ 190-بابىنا سايكەس ساتۋشىلار وزدەرى تۋرالى جانە تۇتىنۋشىلاردى قورعاۋ ورگاندارى تۋرالى دەرەكتەردى قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە كورسەتپەسە، شاعىمدارعا ۋاقىتىندا جاۋاپ بەرمەسە نەمەسە تاۋاردى كەرى قابىلداماسا، ايىپپۇل سالىنادى: جەكە تۇلعالار ءۇشىن 5 اەك، شاعىن بيزنەس ءۇشىن 10 اەك، ورتا بيزنەس ءۇشىن 15 اەك، ءىرى بيزنەس ءۇشىن 25 اەك.
204-4-باپقا سايكەس نان نەمەسە ءسۇت سياقتى ماڭىزدى ونىمدەرگە باعانى كوتەرگەنى ءۇشىن ايىپپۇل سالىنادى: جەكە تۇلعا مەن شاعىن بيزنەس ءۇشىن 5 اەك، ورتا ءۇشىن 35 اەك، ءىرى بيزنەس ءۇشىن 150 اەك.
اقشا ايىرباستاۋ پۋنكتتەرىنە ايىپپۇل سالىنادى
ق ر اقبتك-نىڭ 252-1-بابى كۇشىنە ەنەدى. وعان سايكەس، ايىرباستاۋ پۋنكتتەرى قالىپتاسقان ەرەجەلەردى بۇزسا، 50 باستاپ 150 اەك دەيىن ايىپپۇل سالىنادى