پاريجدەگى جازعى وليمپيادا ويىندارىنىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى، الماتىلىق ناريمان قۇربانوۆ بالالىق شاعىندا گيمناستيكانى كەيدە جەك كورگەنىن جانە ءتىپتى سپورتتى تاستاپ كەتۋدى ويلاعانىن مويىندادى. تاريحي جۇلدەنىڭ يەگەرى، اكەسى مەن ونىڭ ءرولى، بولاشاعى جانە باسقا دا كوپتەگەن تاقىرىپتار تۋرالى "ۆەچوركا" باسىلىمىنا بەرگەن ەكسكليۋزيۆتى سۇحباتىندا ايتتى.
وزىنە سىن كوزبەن قاراۋ كەزەڭى ءوتتى
– ءسىز ءوزىڭىزدى ەلىمىزدىڭ تاريحىندا سپورتتىق گيمناستيكادان وليمپيادا مەدالىن الىپ كەلگەن سپورتشى رەتىندە جاڭا رولىڭىزدە سەزىنىپ ۇلگەردىڭىز بە؟
– شىنىمدى ايتسام، ءالى تولىق سەزىنگەن جوقپىن. تاڭەرتەڭ ويانعان كەزدە ءبىرىنشى ويىم: بالكىم، ءبارى تۇسىمدە بولعان شىعار دەپ ويلايمىن، ءبىراق كەيىن كوزىمدى اشىپ، مەدالدى، پاريجدەن اكەلگەن ەستەلىك زاتتاردى كورىپ، ءبارىنىڭ شىن ەكەنىن تۇسىنەمىن... شىنىندا، فرانسيانىڭ استاناسىن تولىعىمەن كورۋگە ۋاقىت بولمادى. ۋاقىتىمىزدىڭ كوپ بولىگى جاتتىعۋلارعا كەتتى. دەگەنمەن، ەيفەل مۇناراسىن ءبىر رەت تولىق كوردىم، ول ساپاردىڭ سوڭىنا تامان بولدى.
– ورىنداۋ كەزىندە نە ويلاعانىڭىزدى ەسىڭىزدە ساقتايسىز با؟
– مەن ءبىرىنشى بولىپ شىقتىم جانە كوپ ساعاتتىق جاتتىعۋلار كەزىندە جاساعان ءاربىر قوزعالىسىمدى قايتالاۋعا بار كۇشىمدى سالۋعا تىرىستىم. ماقساتىم – جاتتىعۋ زالىندا بىرنەشە رەت قايتالاعان ارەكەتتەرىمدى ءدال سولاي ورىنداۋ. وزىڭە سىن كوزبەن قاراۋ كەزەڭى ءوتتى، ەندى بارىمدى سالىپ، قارسىلاستارىما جوعارى مەجەنى كورسەتىپ، ناتيجەنى كۇتۋىم كەرەك بولدى. بۇل مىندەتىمدى ورىندادىم. اكەم، جەكە جاتتىقتىرۋشىم حۋسانجان قۇربانوۆتىڭ قولداۋى ەرەكشە كومەكتەستى. ءبىز بىرگە اتپەن جاسالاتىن كومبيناسيا ەلەمەنتتەرىن ويلاپ تاۋىپ، جاتتىقتىردىق. اكەم مەنىڭ كۇمىس مەدال العانىما قاتتى قۋاندى. ءبىز بۇل جەتىستىككە ۇزاق ۋاقىت بويى جەتۋگە تىرىستىق، ال اكەم ءومىر بويى جوعارى دەڭگەيدەگى جارىستاردان مەدال الۋدى ارمانداعان.
گيمناستيكادان جالىعۋ
– ايتپاقشى، اكەڭىز قاتال جاتتىقتىرۋشى ما؟
– ارينە! كوپ ادام سەنبەيدى، ءبىراق مەن ءارقاشان باسقالارعا قاراعاندا كوبىرەك تالاپ ەتىلەتىنمىن. اكەم ماعان باسقالاردان قاتاڭ قارادى. باسقالار جاتتىعۋدان كەيىن ۇيىنە قايتىپ كەتسە، مەنىڭ اينالامدا گيمناستيكا تاقىرىبى جالعاساتىن. اكەم مەنىمەن تاۋلىك بويى گيمناستيكا تۋرالى سويلەسۋگە دايىن بولدى، كەڭەستەر بەرىپ، مەنى سىنعا الدى. انام، الفيا قۇربانوۆا، مەنى ءجيى قورعاپ، گيمناستيكانى تاستاپ، باسقا نارسەگە كوڭىل ءبولۋدى ۇسىندى. ول مەنىڭ ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتە المايتىنىمنان قورقىپ، جاي عانا جاتتىقتىرۋشى بولامىن دەپ ويلادى، ال ەگەر زاڭگەر نەمەسە ەكونوميست ماماندىعىن يگەرسەم، بولاشاقتا جاقسى ماماندىقتى يەمدەنە الامىن دەپ ويلادى. ءبىراق اكەمنىڭ نيەتى بەرىك بولدى.
اكەم ءوزى دە سپورتتىق گيمناستيكادان چەمپيون بولۋدى ارمانداعان، ءارى ءومىر بويعى ارمانىنىڭ بالاسى ارقىلى ورىندالاتىنىنا سەنگەن.
– دەگەنمەن، ءسىز گيمناستيكانى تاستاپ كەتكەن كەزدەرىڭىز بولدى...
– ءيا، ءجاسوسپىرىم كەزىندە سونداي كەزەڭ بولدى. مەكتەپ مۇعالىمدەرى مەنىڭ جاقسى سپورتشى بولمايتىنىمدى ايتتى. ءتىپتى دەنە شىنىقتىرۋ ساباعىندا تارتىلۋ جاتتىعۋىن دۇرىس ورىنداي المايتىن كەزدەرىم بولدى. ءبىر كەزدە گيمناستيكادان جالىعىپ كەتتىم. سودان فۋتبولعا كوشۋگە بەل بۋدىم. اكەم كەلىستى، ءبىراق جاتتىعۋعا الىپ بارمايتىنىن ايتتى، ويتكەنى ونىڭ زالدا ءوز جۇمىسى كوپ بولدى، وعان قولايسىز ءارى ۋاقىت جەتپەيدى. ءسويتىپ، مەن ءوز بەتىممەن بارىپ، جاتتىعۋ اقىسىن تولەۋىم كەرەك بولدى. باقىتىمىزعا وراي، اجەم ماعان قالتا شىعىندارىنا جەتكىلىكتى اقشا بەرىپ تۇردى. ءبىراق فۋتبولعا قىزىعۋشىلىعىم ۇزاققا سوزىلمادى. اقىرىندا، ءومىرىمنىڭ بىرنەشە جىلىن گيمناستيكاعا ارناپ، ونى تاستاۋ اقىماقتىق بولار ەدى دەپ شەشتىم. سوندا ءبارى بوسقا ما؟ بالا كەزىمنەن باستاپ، التى جاسىمنان باستاپ، باسقا بالالار اۋلادا ويناپ جۇرگەندە، مەن سپورت زالىندا جاتتىعىپ ءجۇردىم. كەيدە گيمناستيكانى جەك كورەتىنمىن. مەن كىشكەنتاي كەزىمنەن سپورتتا ۇلكەن جەتىستىكتەر كورسەتكەن سپورتشىلاردىڭ قاتارىنان بولمادىم. ءبىراق اكەم ءۇمىتىن ۇزبەدى. ول مەنى جاتتىقتىرۋدى جالعاستىردى جانە كۇن-تۇن دەمەي گيمناستيكا تۋرالى سويلەسەتىن. باسقا بالالار زالدان شىعىپ، باسقا نارسەلەرمەن اينالىسا السا، ماعان اكەم ونداي مۇمكىندىك بەرمەدى. سوڭىندا اكەمنەن سپورت تۋرالى ماسەلەلەردى تەك زالدا عانا تالقىلاۋدى ءوتىندىم، وسىلايشا دەمالىپ، تىنىعۋعا مۇمكىندىك بولدى.
تاعى ءبىر ايتا كەتەتىن جايت، اكەم مەنىڭ كۇن ءتارتىبىمدى قاتتى قاداعالايتىن – تاڭعى 6-دا تۇرىپ، كەشكى 11-دەن كەشىكپەي ۇيىقتاۋدى قاداعالادى. ءقازىر بۇل رەجيمدى ءوزىم دە ۇستانىپ ءجۇرمىن.
– گيمناست ءۇشىن تاعى نە ماڭىزدى؟
– بىردەن ايتايىن: مەن ارنايى ديەتالاردى ۇستانبايمىن. ەڭ باستىسى – ماقساتقا جەتۋدەگى تاباندىلىق جانە تۇراقتى جاتتىعۋلار. ارينە، بالالىق شاقتا ولاردىڭ كوپ ۋاقىتتى الاتىنىنا رەنجيتىنمىن. مەن زالدا جاتتىعىپ جاتقاندا، قۇرداستارىم كوڭىل كوتەرەتىن.
– ءبىراق وسىنىڭ ءبارى اقتالدى ما؟
– ارينە، ءيا! ءبىر ساتتە ءوزىمدى قولعا الىپ، نە ىستەي الاتىنىمدى كورسەتۋدى شەشتىم. ءبىر كۇنى ارتتا قالعان سپورتشىلاردىڭ قاتارىندا بولۋدان شارشادىم، ولاردى جارىستارعا دا ۇنەمى قاتىستىرمايتىن. مەن ءوزىمدى قولعا الىپ، جاتتىعۋلاردى كۇشەيتتىم، ءبارى وزگەرە باستادى. العاشقى تۋرنيرىمە دەمەۋشىلەردىڭ قاراجاتى ەسەبىنەن بارىپ، جاقسى ناتيجە كورسەتتىم، سودان كەيىن مەنى قازاقستاننىڭ ۇلتتىق قۇراماسىنا قابىلدادى.
ومىرىمدەگى العاشقى التىندى اۆسترالياداعى الەم كۋبوگى كەزەڭىندە جەڭىپ الدىم. بۇرىن ەشقاشان وسىنداي بيىككە جەتە الامىن دەپ ويلاماپپىن، بۇل مەنى ودان ءارى ۇمتىلۋعا ىنتالاندىردى. ءيا، ناتيجەلەرگە ريزامىن، ءبىراق بۇل مەنىڭ ەندى جەتىستىكتەرگە جەتۋ جولىندا توقتاپ قالاتىنىمدى بىلدىرمەيدى. ءقازىر ماعان دەمالۋعا، ۇيلەنۋ تويىنا دايىندالۋعا، ۇيدەگى جوندەۋ جۇمىستارىنا كومەكتەسۋگە ۋاقىت بەرىلدى. سودان كەيىن قايتادان جاتتىعۋ، جاتتىعۋ، جاتتىعۋ. اكەم ايتقانداي، ءبىز وليمپيادا مەدالىن ۇمىتىپ، كەلەسى جارىستارعا جاڭا جەتىستىكتەرگە دايىندىقتى باستايمىز.
موتيۆاسيالىق وقيعالاردى جاقسى كورەمىن
– جاڭا وتباسىلىق جاعدايىڭىز سپورتتان الاڭداتادى دەپ قورىقپايسىز با، جاڭا مىندەتتەر پايدا بولادى...
– وسىنداي الاڭداۋشىلىقتار پاريجدەگى وليمپيادا ويىندارىنا دايىندىق كەزىندە بولدى، سوندىقتان سۇيىكتى قىزىم ايدادان كۇتە تۇرۋىن ءوتىندىم. ايتپاقشى، ول دا گيمناست. ءبىز ءتىپتى بالالىق شاعىمىزدا ءبىر جارىستارعا قاتىسقانبىز، ءبىراق ءبىر-بىرىمىزدى بايقاماعانبىز. سەزىمدەر كەيىن پايدا بولدى، ەرەسەك كەزدە كەزدەستىك. ول استانادا تۇردى، مەن الماتىدا تۇردىم، ءبىراق بۇل كەدەرگى بولمادى، ەندى ءبىز ۇيلەنۋگە دايىندالىپ جاتىرمىز.
ۇيلەنۋ سپورتقا كەدەرگى بولمايدى، كەرىسىنشە، جاڭا مارتەبە ماعان سەنىمدىلىك، وتباسىمنىڭ الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى ارتتىرادى. سونىمەن قاتار، مەنىڭ قالىڭدىعىم ماعان بارلىق جاعىنان قولداۋ كورسەتەدى، مەن وعان وتە ريزامىن.
– قىزىق، بولاشاقتا بالالارىڭىزدى دا سپورتقا بەرەسىز بە، اكەڭىزدىڭ ۇلگىسى بويىنشا؟
– ءوزىم دە بۇل تۋرالى ويلادىم جانە ءيا دەگەن قورىتىندىعا كەلدىم. ەگەر ولار سپورتتىق گيمناستيكاعا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، جەتىستىكتەر كورسەتسە – كەرەمەت. ەگەر ولاي بولماسا، كەز كەلگەن جاعدايدا بۇل ولاردىڭ دەنساۋلىعىنا پايدالى، دامۋىنا كومەكتەسەدى، بۇل دا ماڭىزدى، كەلىسەسىز بە. سوندىقتان اتا-انالار بالالارىن ءارتۇرلى سپورت سەكسيالارىنا بەرەدى.
– گيمناستيكادان باسقا قىزىعاتىن ءحوببيىڭىز بار ما؟ حوببيىڭىزگە ۋاقىت قالادى ما؟
– ادەتتە ءبىز اپتاسىنا بەس كۇن، كۇنىنە ءتورت ساعاتتان جاتتىعامىز – تاڭەرتەڭ ەكى، كەشكە ەكى ساعات. ەگەر بوس ۋاقىتىم بولسا، ونى جاقىندارىممەن وتكىزەمىن. تاعى دا كىتاپتاردى، موتيۆاسيالىق جانە كوركەم ادەبيەتتەردى جاقسى كورەمىن، ايگىلى سپورتشىلاردىڭ وقيعالارى ماعان ۇلكەن شابىت بەرەدى. ولاردىڭ ارقاسىندا كوپ نارسەنى بىلۋگە بولادى. دجيم افرەموۆتىڭ "چەمپيونداردىڭ اقىلى" - مەن وقىعان سوڭعى كىتاپتاردىڭ ءبىرى. وتە پايدالى كىتاپ. ونداعى ماڭىزدى ويلاردان كوپ نارسە الۋعا بولادى.
سۇحباتتى ورىسشادان اۋدارعان: دوسبول اتاجان