الماتى مەتروسى كۇردەلى تاريحىنا قاراماستان، مەگاپوليستىڭ كولىك ينفراقۇرىلىمىندا ەرەكشە ورىن الادى.
قازىرگى تاڭدا شاھار تۇرعىندارىنىڭ دا، قالا قوناقتارىنىڭ دا مەتروعا دەگەن قىزىعۋشىلىعى ارتىپ، حالىقارالىق دەڭگەيدە مويىندالعانىن بايقاۋعا بولادى.
الماتىنىڭ الىس اۋداندارىن ورتالىقپەن قوساتىن ەڭ ءقاۋىپسىز، زاماناۋي ەكولوگيالىق تازا مەترو كولىگى 2011 جىلدان باستاپ مەگاپوليس تۇرعىندارىنا قىزمەت ەتىپ، قالاعان جەرلەرىنە جىلدام ءارى جايلى جەتۋلەرىنە ىقپالىن تيگىزۋدە. كۇن سايىن 18 شاقىرىم جول جۇرەتىن جەراستى كولىگى 11 بەكەتكە توقتاپ، 50 مىڭ جولاۋشىنى دىتتەگەن جەرىنە جەتكىزىپ وتىر.
مەتروپوليتەن قۇرىلىسىنىڭ نەگىزگى ماقساتى – كولىك ينفراقۇرىلىمىن جەتىلدىرۋ، جولاۋشىلار تاسىمالىنىڭ كولەمىن كوبەيتۋ، كولىك بايلانىسىن ۇلعايتۋ، ىلەسپە ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ، قالانىڭ ەكولوگياسىن جاقسارتۋدى كوزدەيدى.
ءبىز تمد-داعى ەڭ جاس مەترو سانالاتىن الماتىنىڭ مەتروسىن ارالاپ، تۇرعىندار پىكىرىن تىڭداۋعا تىرىستىق. بەكەتتەگى ساياحات بارىسىندا ءارتۇرلى ولقىلىقتاردىڭ دا ورىن الىپ جاتقانىن بايقادىق. ماسەلەلەردى جولاۋشىلار سوزىمەن ۇسىنباقپىز.
«جەدەلساتى جۇمىس ىستەمەيدى»
ايدا سۇلتان، جاس انا:
مەترودا بالالارعا ارنالعان اربامەن جۇرەتىن جولاۋشىلارعا جاعداي قاراستىرىلماعان. كەشە كىشكەنتاي بالاممەن "باۋىرجان مومىش ۇلى" بەكەتىنەن كىردىك. اربامىز جينالمايدى. ءبىر قولىمدا بالام، ءبىر قولىمدا اربام بار. ەكسكالاتوردان ارەڭ ءتۇستىم. بۇل – سۇمدىق قوي. باسىندا بەكەتتىڭ سىرتىنداعى جەدەلساتىمەن تۇسەمىن عوي دەپ الاڭداماعانمىن. 5-6 رەت كنوپكاسىن باستىق. ءبىراق جەدەلساتى مۇلدەم قوزعالمادى. سول سەبەپتەن، ەكسكالاتورمەن تۇسۋگە ءماجبۇر بولدىق. ال "جىبەك جولى" بەكەتىنەن سىرتقا شىعۋ وتە قيىن بولدى. ەكسكالاتور وتە ۇزىن. ارەڭ كوتەرىلدىك. سوندا مەترو بالالى انالارعا ارنالماعان با؟ ال مۇگەدەك ادامدار قالاي كىرىپ-شىعادى؟ سوندا ەرەكشە جاعدايداعى ادامدار مەترونىڭ يگىلىگىن كورە الماي ما؟ ءبىز دە ادامبىز عوي.
ماسەلە بويىنشا مەتروپوليتەن باسشىلىعىنا حابارلاسىپ ەدىك، تومەندەگىدەي جاۋاپ الدىق:
- "باۋىرجان مومىش ۇلى" بەكەتىندە جولاۋشىلارعا ارنالعان جەدەلساتى بار. ءبىراق وندا الماتى قالاسى مەتروپوليتەنىنىڭ ءبىرىنشى كەزەك ءبىرىنشى جەلىسىنىڭ جوباسىنا سايكەس باسپالداقتار جانىنا پاندۋستار ورناتۋ كوزدەلمەگەن. پاندۋستاردى ورناتۋعا قاۋىپسىزدىك تالاپتارىنا سايكەس نورماتيۆتىك كولبەۋ بۇرىشى مەن ۇزىندىعى مۇمكىندىك بەرمەيدى. وسىعان بايلانىستى مەترو ستانسيالارىنىڭ بارلىق باسپالداق مارشتارىندا قاۋىپسىزدىك تالاپتارى بويىنشا پاندۋستاردى ورناتۋ تەحنيكالىق تۇرعىدان مۇمكىن ەمەس. ال مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جولاۋشىلارعا جانە اربالارى بار انالارعا بارلىق ستانسيادا جولاۋشىعا قىزمەت كورسەتەتىن كەزەكشى قىزمەتكەر بار، – دەدى مەتروپوليتەن قىزمەتكەرى.
بايلانىسسىز بەكەت
بەكەت ىشىندەگى كەلەسى ماسەلە – Wi-Fi جۇمىسى. بارىمىزگە بەلگىلى، مەترو ىشىندە ۇيالى بايلانىس ىسكە اسپايتىندىقتان، بايلانىسقا شىعۋ مۇمكىن ەمەس. مەترو پويىزدارىنا تەگىن Wi-Fi ورناتىلعانى تۋرالى اقپارات بولعانىمەن، بۇگىنگە دەيىن ولاردىڭ ەشقايسىسىنىڭ جۇمىس ىستەگەنىن كورگەن ەمەسپىز.
اقىلبەك مانسۋروۆ، ستۋدەنت:
- بەكەتتە Wi-Fi جۇمىس ىستەمەيدى. كەشە 1300X ءنومىرلى پويىزعا ءمىندىم. مەن بەكەتتەن شىققانشا كولىك شاقىرۋىم كەرەك بولعان. سەبەبى، ساباققا اسىعىپ بارا جاتقان ەدىم. امالسىز سىرتقا شىققاننان كەيىن شاقىرۋعا تۋرا كەلدى. بەكەت ىشىندە ۇيالى بايلانىس ۇستامايتىندىقتان، بىزگە حابار الۋ ءۇشىن Wi-Fi وتە قاجەت. وسى ولقىلىقتاردى قاشان جوندەيدى ەكەن؟
بۇل ماسەلەنى مەتروپوليتەن قىزمەتكەرلەرى «تەحنيكالىق اقاۋ سالدارىنان تۋىنداعان ولقىلىق» دەپ ءتۇسىندىردى. الايدا، Wi-Fi ىستەن شىققانىنا بىرنەشە اي وتكەن...
«اجەتحانا جوق»
الماتى تۇرعىندارىن ءجيى تولعاندىراتىن ماسەلەلەردىڭ ءبىرى – اجەتحانانىڭ جوقتىعى.
جانسايا ابدۋلماليك، كوپ بالالى انا:
- 2 قازان كۇنى بەكەت ىشىندە بالام اجەتحاناعا بارعىسى كەلدى. ال بەكەتتە ادەتتەگىدەي اجەتحانا جابىق تۇر. بۇل جاعداي قاشانعى قايتالانا بەرەدى؟ بەكەت قىزمەتكەرلەرىنەن اجەتحانانى اشۋىن وتىندىك. ءبىراق قىزمەتكەرلەر اشپايتىنىن ايتىپ، بىزگە دورەكىلىك كورسەتتى. ءاتى-جونى، قىزمەتى جازىلعان كارتاسى جوق. دامىعان مەملەكەتتە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز، بەكەتىمىز بار دەپ ماقتانامىز. وكىنىشتىسى، قاراپايىم تۇرعىندارعا مۇلدەم جاعداي قاراستىرىلماعان.
جاعدايدى تەكسەرۋ ءۇشىن ءبىز دە بەكەت ىشىندەگى اجەتحانانىڭ ەسىگىن تارتىپ كوردىك. الايدا، ەسىك تارس جابىلعان، كىلتتەنگەن. سويتسەك، بەكەت ىشىندەگى اجەتحانالار تەك قىزمەتكەرلەرگە ارنالعان ەكەن. سوندا جولاۋشىلار قاجەتىن وتەۋ ءۇشىن قايدا بارادى؟
لىق تولى ۆاگون
بەكەتتەگى تاعى ءبىر كەمشىلىك – پويىزداردىڭ قاتىناۋ ارالىعىنىڭ ۇزاقتىعى. ستۋدەنتتەر، وقۋشىلار، جاستار، ءتىپتى، زەينەتكەرلەردىڭ بارلىعى مەترو ارقىلى قاتىنايتىنىن ەسكەرسەك، ۆاگونداردىڭ جولاۋشىلارعا ازدىق ەتەتىنى اپ-انىق. لىق تولى ۆاگوندار جولاۋشىلاردىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعىنا كەرى اسەرىن تيگىزۋى ابدەن مۇمكىن.
ارتەم دميترييەۆ، جولاۋشى:
- بەكەتتە كەمشىلىكتەر وتە كوپ. پويىزداردىڭ ۋاقىت ارالىعى وتە ۇزاق. ءبىز مەتروپوليتەن باسشىلىعىنان ۆاگون سانىن كوبەيتۋدى وتىنگەنبىز. سەبەبى، مەترومەن قاتىنايتىن ادامدار وتە كوپ. ۆاگونعا ادامدار سىيماي جاتادى. كەشە مىناداي وقيعانىڭ كۋاسى بولدىم. كەشكى ۋاقىتتا ۆاگون ىشىندە ادام تولى بولدى. ىشتەگى ءبىر اپانىڭ جۇرەگى قىسىلىپ، تالىپ قالدى. پويىزدى توقتاتا المايمىز. جەدەل كومەك كورسەتەتىن ادام دا بولمادى. وسىنداي جاعدايلاردىڭ الدىن الاتىن شارا قاراستىرۋ كەرەك.
ال مەتروپوليتەن قىزمەتكەرلەرىنىڭ ايتۋىنشا، پويىزدارعا قوسىمشا ۆاگون قوسۋعا بولمايدى. سەبەبى، پلاتفورما ۇزىندىعى ۆاگوندار قوسۋعا مۇمكىندىك بەرمەيتىن كورىنەدى.
P.S. بەكەت ىشىندەگى ساياحات بارىسىندا تاعى ءبىر ماسەلەنى كوزىمىز شالىپ قالدى. مەتروعا كىرۋ ءۇشىن تولەمدى ەكى عانا ادىسپەن تولەۋگە بولادى. ءبىرى – Onay كارتاسى ارقىلى، ەكىنشىسى – قولما-قول تولەم ارقىلى. ال سمس-كود، QR ارقىلى تولەم جاساۋ ءادىسى قاراستىرىلماعان. ەگەر كارتاڭىزدى ۇمىتىپ كەتىپ، قالتاڭىزدا تيىنىڭىز بولماسا، بەكەت ىشىنە كىرە المايسىز.
