قاسىم-جومارت توقايەۆ الماتى قالاسىنا جۇمىس ساپارىمەن كەلىپ، قاڭتار وقيعاسىنىڭ قۇرباندارىنا ارنالعان «تاعزىم» مەموريالىنىڭ اشىلۋ راسىمىنە قاتىستى، دەپ حابارلايدى اlmaty-akshamy.kz.
پرەزيدەنت ستەللاعا گۇل شوعىن قويعان سوڭ، قاڭتار وقيعاسىندا قازا تاپقان ازاماتتاردى ەسكە الۋ ءۇشىن ءبىر مينۋت ۇنسىزدىك جاريالاندى. سودان كەيىن مەملەكەتتىك گيمن ورىندالدى.
مەملەكەت باسشىسى جينالعاندار الدىندا سويلەگەن سوزىندە بۇگىنگى شارانىڭ ەلىمىز ءۇشىن ايرىقشا ءمانى بار ەكەنىن اتاپ ءوتىپ، قاسىرەتتى قاڭتاردان بەرى ءبىر جىلعا جۋىق ۋاقىت وتكەنىن، بۇل تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندەگى ەڭ كۇردەلى وقيعانىڭ ءبىرى بولعانىن ايتتى.
– سول كۇندەرى حالقىمىزعا زور ءقاۋىپ ءتوندى. مەملەكەتتىگىمىزدىڭ تۇعىرى شايقالا جازدادى. ءتىپتى، «ەل بولىپ قالامىز با، جوق پا» دەگەن سۇراق تۋدى. ءبىراق ءبىز مىزعىماس بىرلىگىمىزدىڭ ارقاسىندا قاتەردىڭ بەتىن قايتاردىق. ەلدىگىمىزدى تانىتتىق، مىقتى مەملەكەت ەكەنىمىزدى كورسەتتىك. ەل ىشىنە ىرىتكى سالعىسى كەلگەن توپتارعا توسقاۋىل قويىپ، جىمىسقى ارەكەتتىڭ جولىن كەستىك. ءبىرقاتار قالادا وتكەن بەيبىت شەرۋلەر جاپپاي تارتىپسىزدىككە ۇلاستى. اسىرەسە، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ التىن بەسىگى – الماتى قالاسى قاتتى زارداپ شەكتى. قاراقشىلار قالانى قيراتتى. كۇشتىك قۇرىلىمدارعا شابۋىل جاساپ، قارۋ-جاراق قويمالارىن تونادى. سونىڭ كەسىرىنەن جازىقسىز ادامدار وپات بولدى. قيراعان دۇنيەنى قالپىنا كەلتىرۋگە بولادى. ءبىراق ۇزىلگەن ءومىر قايتا جالعانبايدى. مۇنداي وقيعا ەشقاشان قايتالانباۋى ءۇشىن ءبىز قولدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاساپ وتىرمىز. ەلىمىزدىڭ اماندىعىن، جەرىمىزدىڭ تۇتاستىعىن قورعاۋ – ءبارىمىزدىڭ پەرزەنتتىك پارىزىمىز. بۇل ماقسات – پرەزيدەنت رەتىندە مەن ءۇشىن ەڭ قاسيەتتى بورىش. تۇراقتىلىق پەن تاتۋلىق بولسا عانا، وسى مىندەتتى ويداعىداي ورىنداي الامىز، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ قاڭتار قاسىرەتى ەل تاريحىنداعى ۇلكەن سىناق رەتىندە حالقىمىزدىڭ جادىندا ساقتالاتىنىن اتاپ ءوتىپ، الماتىدا «تاعزىم» مەموريالىن ورناتۋدى ءجون كورگەنىن جەتكىزدى.
– شىن مانىندە، بۇل ەسكەرتكىشتىڭ ماعىناسى تەرەڭ، ماڭىزى وتە زور. مۇندا قازاق ەلىنىڭ مەملەكەتتىگىن نىعايتۋ جولىنداعى قيلى كەزەڭدەر كورىنىس تاپقان. تاس تۇعىرلارعا ايگىلى تۇلعالارىمىزدىڭ ولەڭدەرى جانە وسيەتتەرى جازىلعان. ۇلتتى ۇيىستىراتىن وسى سوزدەر ءارقايسىمىزعا وي سالادى. بۇل مەموريالدى قاڭتاردا قازا بولعان ازاماتتاردىڭ رۋحىنا تاعزىم رەتىندە تۇرعىزدىق. سونداي-اق ونى كەيىنگى ۇرپاققا تاعىلىم بولسىن دەپ ورناتتىق. مەن وسى مەموريالدىڭ بوي كوتەرۋىنە اتسالىسقان ساۋلەتشىلەرگە جانە بارلىق ازاماتتارعا ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن، – دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى قانداي جاعداي بولسا دا، ەلىمىز رەفورما جولىمەن ىلگەرى دامي بەرەتىنىن جەتكىزدى.
– حالقىمىز مىقتى مەملەكەت قۇرۋعا، قاسيەتتى تاۋەلسىزدىگىمىزدى نىعايتۋعا جانە قورعاۋعا بەل بۋعانىنا سەنىمدىمىن. ءبىز ساياسي جۇيەنى ودان ءارى دەموكراتيالاندىرۋعا، ۇلتتىق ەكونوميكانى مونوپوليادان ارىلتۋعا جانە ونىڭ باسەكەگە قابىلەتىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان اۋقىمدى رەفورمالاردى جالعاستىرامىز. جىل باسىنان بەرى قىسقا مەرزىم ىشىندە ءبىراز ءىس اتقارىلدى. ءبىز جالپىحالىقتىق رەفەرەندۋم ارقىلى جاڭا كونستيتۋسيامىزدى قابىلدادىق. ءقازىر الدىمىزدا اۋقىمدى ءارى كۇردەلى جۇمىس تۇر. ءبىز تۇتاس ەل بولىپ جاڭعىرۋ جانە جاڭارۋ جولىنا اياق باستىق. ارينە، بۇل – تەك باسى عانا، بۇل جولدىڭ وڭاي بولمايتىنى انىق. ءبىراق ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز بارشاعا ايقىن. بۇل – ادىلەتتى قازاقستاندى قۇرۋ جانە بارىنە بىردەي مۇمكىندىك بەرەتىن قوعام قالىپتاستىرۋ. ءبىز ءارقاشان بىرگە بولساق، مىندەتتى تۇردە ماقساتىمىزعا جەتەمىز. مەن بۇعان كامىل سەنەمىن، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى مىڭداعان وتانداسىمىزدىڭ – ۆولونتەرلەردىڭ، دارىگەرلەر مەن پوليسەيلەردىڭ جانە قاراپايىم ادامداردىڭ قاڭتار وقيعاسى كەزىندە شىنايى باتىلدىق پەن جوعارى ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىكتىڭ ۇلگىسىن كورسەتكەنىنە ارنايى توقتالدى.
– ولاردىڭ كوبى بۇگىنگى سالتاناتتى شاراعا قاتىسىپ وتىر. ءبىز قاسىرەتتى قاڭتار قۇرباندارى مەن ناعىز قاھارمانداردى ماڭگى ەستە ساقتايمىز. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، ءبىز ۇلت بولىپ وسى قاسىرەتتى وقيعادان ساباق الۋىمىز كەرەك. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى جانە ارناۋلى قۇرىلىمدار اۋقىمدى جۇمىس اتقاردى. تەرگەۋ بارىسى دەپۋتاتتاردىڭ، باس پروكۋراتۋرا وكىلدەرىنىڭ جانە زاڭگەرلەر قاۋىمىنىڭ قاتىسۋىمەن پارلامەنتتە تالقىلاندى. سول كۇندەردىڭ ءمان-جايىن جان-جاقتى قاراستىرىپ، قاماۋعا الىنعاندارعا زاڭ تۇرعىسىنان كومەك كورسەتۋ ءۇشىن قۇرامىنا ەلىمىزدىڭ بەدەلدى قۇقىق قورعاۋشىلارى ەنگەن قوعامدىق كوميسسيالار ەلەۋلى ۇلەس قوستى. مۇنىڭ ءبارى بولعان وقيعاعا شىنايى قاراۋعا مۇمكىندىك بەردى. ناتيجەسىندە جالعان ۇراندارعا سەنىپ، قىلمىسكەرلەردىڭ ىقپالىنا تۇسكەن، الايدا، اۋىر قىلمىس جاساماعان ازاماتتارعا مەنىڭ جارلىعىممەن راقىمشىلىق جاسالدى، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
پرەزيدەنت سونىمەن قاتار بۇزاقىلاردى، راديكالدار مەن لاڭكەستەردى باتىر ەتىپ كورسەتۋدىڭ قاجەتى جوق ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ پىكىرىنشە، ناعىز باتىرلار – جۇمىسشىلار، فەرمەرلەر، دارىگەرلەر مەن مەدبيكەلەر، مۇعالىمدەر مەن وقىتۋشىلار، عالىمدار مەن مادەنيەت قايراتكەرلەرى، كاسىپكەرلەر مەن سپورتشىلار.
پرەزيدەنت ءسوزىن قورىتىندىلاي كەلە، قاڭتار وقيعاسى ءبارىمىز ءۇشىن ۇلكەن ساباق بولعانىن جەتكىزدى.
– ءبىز قۇت-بەرەكەنىڭ باستاۋى تۇراقتىلىق ەكەنىن ۇعىندىق. ەل تىنىشتىعىن ساقتاي بىلمەسەك، دۇنيە ءبىر ساتتە استاڭ-كەستەڭ بولاتىنىن كوردىك. تاۋەلسىزدىگىمىز بەن مەملەكەتتىگىمىزدى كۇن سايىن قورعاۋىمىز قاجەت ەكەنىن سەزىندىك. «جاۋ جوق دەمە، جار استىندا» دەگەن ءسوزدىڭ ءمانىن دە جەتە تۇسىندىك. ىنتىماق پەن بىرلىك بولماسا، باسقا جەتىستىكتىڭ ءبارى بەكەر ەكەنىنە كوز جەتكىزدىك. سوندىقتان قاڭتار قاسىرەتى جانە سول كەزدە ءومىرى قيىلعان ازاماتتار ءبىزدىڭ جادىمىزدا ماڭگى ساقتالادى. ءبىز ۇلت بولىپ ۇيىسساق، كەز كەلگەن قاۋىپ-قاتەردى ەڭسەرە الامىز. مەن پرەزيدەنت رەتىندە مەملەكەتىمىزدىڭ تۇتاستىعىن جانە حالقىمىزدىڭ اماندىعىن ساقتاۋ ءۇشىن ءبارىن جاسايمىن، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
«تاعزىم» مەموريالى قاڭتار وقيعاسىنىڭ ەپيسەنترى بولعان جەردە سالىندى. رەسپۋبليكا الاڭى حالقىمىز ءۇشىن كيەلى ورىن سانالادى. مەموريال تاعزىم ەتەتىن جانە ەسكە الاتىن، سونداي-اق حالقىمىزدىڭ دانالىعىن، باتىلدىعى مەن كۇش-قۋاتىن كورسەتەتىن ورىنعا اينالادى.
«تاعزىم» مەموريالى – كوپ ساتىلى ساۋلەت كەشەنى. بۇل ەسكەرتكىش ءارتۇرلى تۇستەن تۇراتىن ءتورت ەموسيونالدى-ارحيتەكتۋرالىق بولىككە بولىنەدى. اتاپ ايتقاندا، اقشىل سۇر بولىگى ەڭسەرۋدى، قارا ءتۇس قاڭتار وقيعاسى كەزىندەگى دۇربەلەڭ مەن ۇرەيدى بەينەلەيدى، ال سۇر بولىگى – قۇربان بولعاندار مەن توگىلگەن قاننىڭ، ادام شىعىنىنىڭ سيمۆولى، اق ءتۇس تۇراقتىلىق پەن دامۋعا ۇمتىلۋدى، قوعامنىڭ ءال-اۋقاتىن، ۇلتتىڭ ءوزىن-وزى تانۋىن، كۇش پەن ادىلەتتى مەملەكەتكە دەگەن سەنىمدى بىلدىرەدى. ءار بولىكتە حالقىمىزدىڭ ۇلى تۇلعالارىنىڭ قاناتتى سوزدەرى جازىلعان تاستار مەن ستەللالار ورناتىلعان.
جوبانىڭ اۆتورلارى – قازاقستاندىق جاس ساۋلەتشىلەر الەكسەي يۆجەنكو جانە عايني ساعيدۋللايەۆا.