الماتىدا حالىقارالىق قاتىناستار، قورعانىس جانە قاۋىپسىزدىك كوميتەتى مەن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ وكىلدەرى كەزدەسىپ، مەگاپوليستىڭ سەيسميكالىق قاۋىپسىزدىگىن تالقىلادى.
«ءبىز 2016–2018 جىلدارداعى الماتى قالاسىنىڭ جىلجىمايتىن مۇلىك نىساندارىن پاسپورتتاۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزدىك. جەر سىلكىنىسىنە شىداس بەرمەيتىن عيماراتتاردى قالاي تۇزەتۋگە بولاتىندىعى تۋرالى ۇسىنىستار بەردىك. پاسپورتتاۋ كەزىندە ءبىز جاروكوۆ، اۋەزوۆ، تيميريازيەۆ، گاگارين كوشەلەرىندەگى جەر سىلكىنىسىن مودەلدەپ، تاجىريبە جاساپ كوردىك. ناتيجەسىندە عيماراتتاردىڭ قانشالىقتى زارداپ شەگەتىنى تۋرالى ەكونوميكالىق شىعىندى ەسەپتەدىك. ءار نىساندى 7، 8، 9 بالل جەر سىلكىنىسىمەن سىنادىق. الماتىدا 100 مىڭنان استام جىلجىمايتىن مۇلىك بار، ياعني 80%-ى تۇرعىن ۇيلەر. ولاردىڭ بارىنە سەيسميكالىق كۇشەيتۋ بويىنشا جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ – ارتىق شىعىن ءارى بوس بايبالام. ءبىز جالپى تالداۋ جاسادىق، ەگەر ءسىز قالاداعى ءاربىر عيمارات بويىنشا ەگجەي-تەگجەيلى تالداۋ جاساساڭىز، وندا ءتولقۇجات كەشىكتىرىلەدى. مەگاپوليستە قالانىڭ سولتۇستىك بولىگىندە ورنالاسقان 5 تەكتونيكالىق اقاۋ بار جانە ولاردا 1200 عيمارات تۇر»، – دەيدى «قازقسعزي» اق باس ديرەكتورى بەگمان قۇلبايەۆ.
ماماننىڭ ايتۋىنشا، ەڭ الدىمەن سەيسموكۇشەيتۋلەر اپاتتى عيماراتتاردا جۇرگىزىلەدى.
– سەيسمولوگتار جەر استىندا نە بولىپ جاتقانىن باقىلايتىن ادامدار، ال ءبىز تابيعي اپاتتار كەزىندە عيماراتتاردىڭ قانشالىقتى توتەپ بەرە الاتىنىن زەرتتەيمىز. جەر سىلكىنىسى كەزىندەگى ءار قوزعالىس عيماراتتارعا ءارتۇرلى اسەر ەتەدى. الماتى اۋماعىندا جۇرگىزىلىپ جاتقان باقىلاۋلار وتە دۇرىس، ويتكەنى بۇل ناتيجەلەردى ءبىز تۇرعىن ءۇي سالۋ كەزىندە قانداي دا ءبىر جوبالاردى ازىرلەۋ كەزىندە ەسكەرەمىز، – دەدى سپيكەر.
ول سونداي-اق، الماتىدا كەيبىر قۇرىلىس نىساندارىن سالۋ كەزىندە عيماراتتاردى تەربەتەتىن ارنايى جابدىقتىڭ كومەگىمەن جەر سىلكىنىسىنە توزىمدىلىككە كوتەرگىش قابىرعالاردى دىرىلدەيتىن ديناميكالىق سىناقتان وتكىزەتىنىن ايتتى. «قازاقستان» ءقوناقۇيى ءزىلزالاعا ءتوتەپ بەرەتىن ءبىر عانا عيمارات ەمەس ەكەن، قالادا بۇدان باسقا دا تەكسەرۋدەن وتكەن ءبىرقاتار تۇرعىن ءۇي كەشەندەرى ءزىلزالاعا شىداس بەرەتىنىن كورسەتتى. بۇل – «نۇرلى تاۋ» كەشەنى، «مەگاتاۋەرس» تۇرعىن ءۇي كەشەنى، دوستىق – ال-فارابيدەگى تۇرعىن ءۇي كەشەنى.
«قازقسعزي» اق ءوندىرىس ءجونىندەگى باسقارۋشى ديرەكتورى ەرالى شوقباروۆ بولات كونسترۋكسيالارى بار كىرپىش قابىرعالار سەنىمدى ەمەس ەكەنىن ايتتى. ويتكەنى، 9 بالدىق ءزىلزالا كەزىندە كىرپىش ۇگىتىلىپ، ال بولات قابىرعانى سىندىرۋى مۇمكىن.
– ءبىز ءمونوليتتى عيماراتتاردا دا سىناقتار جۇرگىزدىك. عيمارات 6 بالمەن تەربەلەدى، بۇل رەتتە عيماراتتىڭ قيراۋىن بەينەتىركەۋ جۇرگىزىلەدى. سودان كەيىن ولار 7، 8، 9 بالل بەرەدى جانە ءار كەزەڭدە بەينە ءتۇسىرۋ جۇرەدى، سودان كەيىن قۇرىلىسشىلار ءۇشىن جەر سىلكىنىسىنە توزىمدىلىكتى ارتتىرۋ بويىنشا ۇسىنىستار بەرىلەدى. ولار وسى شارتتاردى ورىنداۋى كەرەك، سودان كەيىن ءبىز تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، عيماراتتىڭ سەيسميكالىق تۇراقتىلىعىن راستايتىن قۇجات بەرەمىز، – دەپ قورىتىندىلادى سپيكەر.