مارالتاي رايىمبەك ۇلى، اقىن: «اقيقات بارىنەن دە قىمبات»

مارالتاي رايىمبەك ۇلى، اقىن: «اقيقات بارىنەن دە قىمبات» almaty-akshamy.kz

كەشە عانا بارشا قازاقتىڭ قابىرعاسىن قايىستىرىپ، ەل ىرگەسىن سوگە جازداعان قاڭتار قاسىرەتى، قاڭتار كوتەرىلىسىنىڭ جاپپاي تولقۋلارى بولىپ وتكەنى بەلگىلى. ءبىز بۇل جەردە الدىمەن قاڭتار وقيعاسى ما، الدە قاڭتار كوتەرىلىسى مە سونىڭ ارا جىگىن اجىراتىپ العانىمىز دۇرىس.


مەنىڭ تۇسىنىگىمدە قازاقتىڭ ۇلى دالاسىندا سول كۇندەردە قاسىرەتتىڭ قارا تۋى كوتەرىلىپ تۇردى دەسەم، قاتالەسپەيمىن. جانىمىزدى شۇبەرەككە تۇيگەن ساتتەر ءوتتى. ساتتەر ءوتتى دەيمىز-اۋ، سول ساتتەردىڭ جۇرەگىمىزدى جانشىعان قارا تابان ىزدەرى ءالى سەيىلگەن جوق. قارا بۇلت كۇننىڭ كوزىن كولەگەيلەپ تۇردى. قازاقتى سۇيگەن، قازاق مەملەكەتىن سۇيگەن ءاربىر قازاق بالاسى وسىنداي كۇيدى باستان كەشىردى. بۇل باس كوتەرۋ شىن مانىندە بارشا قازاق بالاسىنىڭ الەۋمەتتىك تەڭدىك جولىنداعى ءۇنى دەپ ايتۋعا بولاتىن قۇبىلىس ەدى. قازاقتىڭ بويىنداعى اسقاق ۇلى رۋح، باياعى ۇلى دالالىق رۋح قايتادان بوي كوتەرگەنىن سەزىنگەن سياقتى بولدىق. الەۋمەتتىك تەڭسىزدىك، كەمشىندىك، قازاق حالقىن وسىنداي جاعدايعا جەتكىزگەنىن مويىنداۋعا ءتيىسپىز.



وسىناۋ اۋىر كۇندەردە، اۋىر ساتتەردە قازاق بالاسى شىن مانىندە دە ورتالىق الاڭنان تابىلۋعا ءتيىستى ەدى! ءبىراق ءبىز ويلاعانداي، ءبىز كۇتكەندەي بەيبىت شەرۋ ءوزىنىڭ تالاپ ەتكەن ماسەلەسى مەن ءوزىنىڭ مۇراتىنا جەتىپ توقتايدى دەگەن ءۇمىتىمىز ءبىرجولاتا وشكەندەي بولدى. اۋىر، وتە اۋىر ساتتەر ءوتتى. قيىن كۇندەر ءوتتى. ۇلى دالانىڭ بۇگىنگى ۇرپاعى يىنىنەن دەمالىپ تۇردى. ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزگە، تاۋەلسىزدىگىمىزگە ءقاۋىپ ءتوندى، قاتەر ءتوندى. بۇل ءىستىڭ اياعى ءدال وسىلاي ناسىرعا شابادى دەپ ويلاعان جوقپىز. ءبىراق، وكىنىشكە وراي، وسىنداي وتە اۋىر دۇنيە ورىن الدى. قازاقتىڭ ءوز ەركىن ويىن ايتامىز، الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتى اشكەرەلەۋگە ءوز ءۇنىمىزدى قوسامىز دەگەن بوزداقتارىنا قاراتا وق اتىلدى. ءبىزدىڭ بۇگىنگى پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆ ماسەلەنىڭ  باسى مەن جاعىن ايىرىپ، حالىقتىڭ الدىنا قويۋى كەرەك.



سول كەزدە عانا قازاقتىڭ جۇرەگىندەگى، حالىقتىڭ كوڭىلىندەگى الا قۇيىن، ەكى ويلى دۇنيەلەر ءوز ارناسىنا ءتۇسۋى مۇمكىن. ءقازىر ەلگە شىندىق كەرەك، شىندىققا كوز جەتكىزۋى كەرەك. ءقازىر ەلىمىزدە قانشا ادام بولسا، سونشا وي-پىكىر بار، قاراما-قايشىلىقتار بار. ءبىزدىڭ كوزىمىز شىندىققا ءالى جەتپەي وتىر. اقيقات پەن شىندىق قايسى، جالعان دۇنيە قايسى - بەيمالىم. كوكىرەگى وياۋ، كوزى اشىق دەگەن ەل اعالارىنىڭ ءوزى ءالى كۇنگە دەيىن وڭى مەن سولىن تاني الماي تۇر. سوندىقتان دا  پرەزيدەنت ءارى قاراي ەلدى اق جولمەن، تۋرا جولمەن باستاۋى ءۇشىن اقيقاتتى تارازىلاپ، اعىن اق، قاراسىن قارا دەپ، حالىقتىڭ سوعان كوزىن جەتكىزۋى كەرەك.



قاڭتار قاسىرەتى شىن مانىندە xالىققا شىم-شىتىرىق، لابرينت سياقتى شىعىپ بولمايتىن ءبىر نۋ ورمانعا كىرىپ كەتكەندەي حال كەشتىرىپ وتىر. جەمە-جەمگە كەلگەندە اقيقات ايتىلۋعا ءتيىستى. حالىق اقيقاتقا كوزىن جەتكىزۋى كەرەك. بۇل، بىرىنشىدەن، حالىقتى قۇرمەتتەۋ، سىيلاۋ، ەكىنشىدەن، مۇنداي وقيعا الداعى ۋاقىتتا تاعى دا ورىن الماۋى ءۇشىن  قاڭتار قاسىرەتىنىڭ اق-قاراسىنا جەتۋ پرەزيدەنتتىڭ وزىنە دە اسا قاجەت. قالاي بولعاندا دا، نە دەسەك تە، بولاتىن نارسە بولدى، بوياۋى ءسىڭدى. بۇنىڭ بوياۋى وڭايلىقپەن كەتە قويماسى انىق. ءبىز وسىناۋ قيىن-قىستاۋ شاقتاردا مەملەكەتىمىزدىڭ ىرگەسىن شايقالتپاي ۇستاپ قالعان، ەلدى ءبىر تۋدىڭ استىنا جيناي بىلگەن پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆتىڭ اينالاسىنان تابىلۋىمىز كەرەك.



ءبىز پرەزيدەنتىمىزگە مۇمكىندىك بەرۋىمىز كەرەك سياقتى، سەنۋىمىز كەرەك سياقتى. سوندىقتان دا مىناۋ قاسىرەت شەككەن قازاق بالاسىنا، ءالى تەرگەۋدە جاتقان شىن قىلمىسكەر مە، قىلمىسكەر ەمەس پە، ءالى انىقتالماعان، ازاپ شەگىپ جاتقان باۋىرلارىمىزعا قول ۇشىن سوزۋعا ءتيىستىمىز. وسى ءبىر كەزەڭدەر، وسى ءبىر تۇس قازاق باسىنا بۇرىن-سوڭدى بولماعان اۋىر، وتە اۋىر سىناققا اكەلىپ ماڭداي تىرەتتى. باياعىدا ايتاتىن نە بولۋ، نە بولماۋ دەگەن گاملەتتىڭ سۇراعى ءبىزدىڭ الدىمىزدا تۇر. ەل بولامىز دەسەك، ەل بولىپ ساقتالىپ قالامىز دەسەك، اينالايىن قازاق ەلىم، باۋىرلارىم، ۇلكەن-كىشى اقىلعا كەلىپ، سابىرعا كەلىپ، پايىممەن، پاراساتپەن ءبىر-بىرىمىزدى سىيلاپ، قۇرمەتتەپ، جانىمىزعا كولەڭكە تۇسىرمەي، ۇلكەن جۇرەكپەن، كەڭ كوڭىلمەن ءبىر-بىرىمىزدى قادىرلەي ءبىلۋىمىز كەرەك.


ءالى دە ءبىر قويۋ، بۇلىڭعىر تۇمان ىشىندە تۇرعان سياقتىمىز. بىزگە كەرەگى – اقيقات، شىندىق. شىندىق پەن اقيقات ايتىلعان كەزدە عانا xالىقتىڭ كوڭىلى مۇزداي ەرىپ، جايىلىپ سالا بەرۋى مۇمكىن. سوندىقتان دا پرەزيدەنتتەن شىندىق كۇتەمىز. قازىرگى ساتتە بۇكىل ەل-جۇرت پرەزيدەنتىمىزگە جارقىن بولاشاعىمىزدىڭ كەپىلى بولادى دەگەن ۇلكەن ۇمىتپەن قاراپ وتىر. پرەزيدەنت وتە قيىن كەزدە، اۋىر كەزدە جالعىز ءوزى شەشىم قابىلداۋعا ءماجبۇر بولدى. بۇل شەشىمنىڭ قارعىسىن الاتىن دا – پرەزيدەنت، العىسىن الاتىن دا – پرەزيدەنت. ال، بۇعان ۋاقىت پەن اقيقات تورەشى بولماق.



قاڭتاردى سەپتەۋ


قاڭتاردىڭ كۇنى قارعا ادىم،


قاڭتاردىڭ ءتۇنى تىم ۇزاق.


قاڭتاردىڭ ءتۇنى جاپ-جارىق،


قاڭتاردىڭ كۇنى قاراڭعى.


 


قاڭتارعا وكپە جۇرە مە؟


قاڭتارعا تۇرمىن قول سوعىپ.


قاڭتارعا ايتار داتىم بار،


قاڭتارعا رۋx كوشكەندە.


 


قاڭتاردى الەم تانىدى،


قاڭتاردى ەندى ۇمىتپاس.


قاڭتاردى جۇلقىپ وياتتى


قاڭتاردى قازاق نامىسى.


 


قاڭتاردا ىشكە قان قاتتى،


قاڭتاردا ءۇمىت وتى بار.


قاڭتاردا جاراپ قاھارلى


قاڭتاردا بۋرا-باۋىرلار


 


قاڭتاردان ءاپپاق ءۇن كوردىم،


قاڭتاردان xالىق باقىتىن.


قاڭتاردان كوككە ۇمسىندىم،


قاڭتاردان الار قاقىم بار.


 


قاڭتارمەن ۇيقى جوعالدى،


قاڭتارمەن قاتار قامىقتىم.


قاڭتارمەن بىرگە جۇرەگىم،


قاڭتارمەن تۇگەل تىلەۋىم.


 


مارالتاي رايىمبەك ۇلى

ءسىزدىڭ رەاكسياڭىز؟
ۇنايدى
0
ۇنامايدى
0
كۇلكىلى
0
شەكتەن شىققان
0
سوڭعى جاڭالىقتار

16:33

16:28

13:27

12:23

12:17

12:15

12:13

12:05

12:03

12:01

11:59

11:57

11:55

11:53

11:51

11:46

11:43

11:41

11:39

11:37

11:34

11:31

11:29

11:26

11:24