ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى پالاتانىڭ جالپى وتىرىسىندا زياندى ەڭبەك جاعدايلارىندا ۇزاق ۋاقىت بويى جۇمىس ىستەيتىن ازاماتتارعا 55 جاستان باستاپ زەينەتكەرلىك جاسقا تولعانعا دەيىن ارنايى الەۋمەتتىك تولەم ەنگىزۋدى كوزدەيتىن زاڭناماعا تۇزەتۋلەردى قاراپ، ونى ەكىنشى وقىلىمدا قابىلدادى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ 2023 جىلعى 1 قىركۇيەكتەگى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا ايتقان تاپسىرماسىن ورىنداۋ ءۇشىن، زياندى ەڭبەك جاعدايلارىندا جۇمىس ىستەيتىن ادامداردى الەۋمەتتىك قورعاۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ ماقساتىندا ق ر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى الەۋمەتتىك ارىپتەستەردى، ونىڭ ىشىندە قازاقستان كاسىپوداقتار فەدەراسياسىن تارتا وتىرىپ، زاڭنامالىق تۇزەتۋلەر توپتاماسىن ازىرلەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
تۇزەتۋلەر ازاماتتىق، ەڭبەك، الەۋمەتتىك كودەكستەرگە جانە «قىزمەتكەر ەڭبەك (قىزمەتتىك) مىندەتتەرىن اتقارعان كەزدە ونى جازاتايىم وقيعالاردان مىندەتتى ساقتاندىرۋ تۋرالى» زاڭعا ەنگىزىلەدى.
زاڭنامالىق تۇزەتۋلەردىڭ نەگىزگى ماقساتتارى مەن مىندەتتەرى: زياندى ەڭبەك جاعدايلارىندا جۇمىس ىستەيتىن جۇمىسكەرلەرگە ارنايى الەۋمەتتىك تولەم ەنگىزۋ؛ جۇمىسكەردىڭ ەڭبەك مىندەتتەرىن ورىنداۋ كەزىندە جازاتايىم وقيعالاردان مىندەتتى الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ؛ وتپەلى كەزەڭدەگى رەگرەسشىلەرگە ساقتاندىرۋ تولەمدەرىن الۋ قۇقىعىن بەرۋ بولىپ تابىلادى.
ارنايى الەۋمەتتىك تولەمدەردى تاعايىنداۋدىڭ مىندەتتى شارتتارى مىناداي: 55 جاسقا تولۋ جانە سوڭعى 7 جىلدا بجزق-عا كاسىپتىك زەينەتاقى اۋدارىمدارىنىڭ بولۋى.
ارنايى الەۋمەتتىك تولەم بىرنەشە كومپونەنتتەن تۇرادى جانە ءتورت قاراجات كوزىنەن تولەنەدى: رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 2 ەڭ تومەن كۇنكورىس دەڭگەيى مولشەرىندە ارنايى كاسىپتىك جاردەماقى؛ ءومىردى ساقتاندىرۋ جونىندەگى كومپانيالاردان 1 ەڭ تومەن كۇنكورىس دەڭگەيى مولشەرىندە؛ جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ قاراجاتى ەسەبىنەن 1 ەڭ تومەن كۇنكورىس دەڭگەيى مولشەرىندە، بجزق-دان مىندەتتى كاسىپتىك زەينەتاقى جارنالارى ەسەبىنەن. بۇدان باسقا، جۇمىسكەرلەرگە بجزق-داعى زەينەتاقى جيناقتارىن ەسكەرە وتىرىپ، مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى ەسەبىنەن تولەمدەر الۋ قۇقىعى بەرىلەدى.
تولەم زەينەتكەرلىك جاسقا دەيىن تولەنەدى. ارنايى تولەمدەردى الۋ ءۇشىن ەڭبەك جاعدايلارى زياندى جۇمىستارمەن اينالىسپاۋعا ءتيىس. ياعني، جۇمىسكەرلەر جەڭىل جۇمىسقا اۋىسا الادى (جالاقى مەن تولەم الادى) نەمەسە دەمالىسقا شىعىپ، زەينەتكە شىققانعا دەيىن تولەم الا الادى.
سونداي-اق، زاڭنامالىق تۇزەتۋلەر بويىنشا جۇمىسكەردى ەڭبەك مىندەتتەرىن ورىنداۋ كەزىندە جازاتايىم وقيعالاردان مىندەتتى ساقتاندىرۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ كوزدەلەدى، اتاپ ايتقاندا:
- ءومىردى ساقتاندىرۋ كومپانيالارىنىڭ الدىن الۋ شارالارىنا جۇمساعان شىعىستارىن تولەنگەن ساقتاندىرۋ سىيلىقاقىسىنىڭ 6 %-نا دەيىن وتەۋى؛
- ءومىردى ساقتاندىرۋ كومپانيالارىنىڭ وڭالتۋ شارالارىنا جۇمساعان شىعىستارىن تولەنگەن ساقتاندىرۋ سىيلىقاقىسىنىڭ 6%-نا دەيىن وتەۋى؛
- ءومىردى ساقتاندىرۋ كومپانيالارىنىڭ زارداپ شەككەن جۇمىسكەردى ساناتوريي-كۋرورتتىق ەمدەلۋىن 100 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشكە دەيىنگى مولشەردە تولەۋى؛
- جازاتايىم وقيعا ناتيجەسىندە كەلتىرىلگەن زياندى وتەۋ (ساقتاندىرۋ تولەمى) مولشەرىن ايقىنداۋ كەزىندە جۇمىسكەردىڭ كىناسىن بولدىرماۋ.
ارنايى الەۋمەتتىك تولەمدەردى ەنگىزۋ مەملەكەتتىڭ، جۇمىس بەرۋشىنىڭ جانە جۇمىسكەردىڭ ورتاق جاۋاپكەرشىلىگىن قامتاماسىز ەتەدى جانە زياندى ەڭبەك جاعدايلارىندا جۇمىس ىستەيتىن ادامداردىڭ الەۋمەتتىك قورعالۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.