ەڭبەك ادامى
ءلاززات جىلقىبايەۆا، الماتىنىڭ جەتىسۋ اۋدانىنىڭ اكىمى، اۋداننىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ مەن الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋى ءۇشىن كەشەندى جۇمىستار اتقارىپ جۇرگەن بىلىكتى باسشى. تۇرعىنداردىڭ يگىلىگى مەن اۋداننىڭ تۇراقتى دامۋىنا باعىتتالعان جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋدا ونىڭ ەڭبەگى ەرەكشە.
جەتىسۋ اۋدانىنىڭ ەرەكشە گەوگرافيالىق جاعدايى مەن حالىق تىعىزدىعى ونى قاۋىپسىزدىك شارالارىن كۇشەيتۋگە ماجبۇرلەيدى. مۇندا قىستا قار كوشكىنى، كوكتەمدە سۋ تاسقىنى قاۋىپتەرى بار، ءارى ءوندىرىس وشاقتارى كوپ ورنالاسقان.
"ءقازىر ەكى ماڭىزدى جوبا ىسكە اسىرىلۋدا: شەليحوۆ جانە ۆولوچايەۆسكايا كوشەلەرىندەگى ەڭىستەردى نىعايتۋ جۇمىستارى. بۇل جۇمىستارعا 389،7 ملن تەڭگە ءبولىندى، جانە 2025 جىلدىڭ ناۋرىز ايىنا دەيىن اياقتاۋ جوسپارلانۋدا،" — دەيدى اكىم.
بەينەباقىلاۋ ينفراقۇرىلىمى اۋداننىڭ قوعامدىق قاۋىپسىزدىگىن ارتتىرۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارادى. قازىرگى ۋاقىتتا 597 بەينەباقىلاۋ كامەراسى ورناتىلىپ، قوسىمشا 750 كامەرا ورناتۋعا ءوتىنىم جىبەرىلدى. بۇل جۇمىستار پوليسيانىڭ قىزمەت ساپاسىن جاقسارتىپ، قىلمىستىڭ الدىن الۋعا كومەكتەسۋدە.
تۇرعىندار ءۇشىن ىڭعايلى جانە ءقاۋىپسىز ورتا قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا اۋداندا ءبىرقاتار ينفراقۇرىلىمدىق جوبالار ىسكە اسىرىلۋدا:
- جولداردى جاڭارتۋ: 2024 جىلى اۋدان بويىنشا ۇزىندىعى 15 كم بولاتىن كوشەلەرگە كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزىلدى.
- سۋ تاسقىنىن الدىن الۋ: اۋدانداعى ارىق جەلىلەرى قايتا جوندەلىپ، جاڭادان 5 شاقىرىم ارىق سالىندى. بۇل كوكتەمگى سۋ تاسقىنىنىڭ الدىن الۋعا باعىتتالعان ماڭىزدى شارا.
- جارىقتاندىرۋ: 2024 جىلى 50 كوشەگە جاڭا جارىق شامدارى ورناتىلىپ، ەسكى جارىقتاندىرۋ جۇيەلەرى جاڭارتىلدى. بۇل تەك قاۋىپسىزدىك ءۇشىن عانا ەمەس، تۇرعىنداردىڭ كەشكى سەرۋەندەۋى ءۇشىن دە ماڭىزدى.
جەتىسۋ اۋدانىنىڭ بالاباقشالارى مەن مەكتەپتەرى زاماناۋي قاۋىپسىزدىك جۇيەلەرىمەن جابدىقتالعان. بارلىق مەكتەپتەردە بەينەباقىلاۋ، Face ID جۇيەلەرى جانە ارنايى كۇزەت قىزمەتى جۇمىس ىستەيدى. اتا-انالار بالالارىنىڭ مەكتەپكە كىرىپ-شىعۋىن باقىلاي الادى.
"بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى — باستى ورىندا. 2025 جىلعا دەيىن اۋدانداعى بارلىق ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىن قوسىمشا قاۋىپسىزدىك قۇرالدارىمەن جابدىقتاۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز،" — دەيدى اكىم.
اۋدان تۇرعىندارىنا قولداۋ كورسەتۋ ماقساتىندا:
- الەۋمەتتىك از قامتىلعان وتباسىلارعا ارنايى كومەك كورسەتۋ ورتالىعى اشىلدى.
- زەينەتكەرلەر مەن مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار ءۇشىن تەگىن مەديسينالىق قىزمەتتەر ۇسىنىلاتىن "قامقور" ورتالىعى ىسكە قوسىلدى.
اۋدانداعى ەكولوگيالىق جاعدايدى جاقسارتۋ ماقساتىندا:
- جاڭا دەمالىس ورىندارى مەن سكۆەرلەر سالىندى. 2024 جىلى 3 جاڭا ساياباق پايدالانۋعا بەرىلدى.
- اعاش وتىرعىزۋ اكسياسى اياسىندا اۋداندا 10 000-نان استام جاسىل جەلەك وتىرعىزىلدى.
- قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردى ءتيىمدى باسقارۋ جۇيەسى ەنگىزىلىپ، 50 جاڭا قوقىس الاڭى جابدىقتالدى.
اۋداننىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتىن ارتتىرۋ ءۇشىن شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە قولداۋ كورسەتىلۋدە.
- 2024 جىلى اۋدان اۋماعىندا 200-دەن استام جاڭا كاسىپكەرلىك نىسان اشىلدى.
- كاسىپكەرلەرگە جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرۋ باعدارلاماسى بويىنشا 500 ملن تەڭگە قاراجات ءبولىندى.
ءلاززات جىلقىبايەۆا اۋدان تۇرعىندارىمەن تىعىز بايلانىس ورناتۋعا ەرەكشە ءمان بەرەدى. اۋدان اكىمدىگىندە اي سايىن اشىق ەسىك كۇندەرى وتكىزىلىپ، تۇرعىنداردىڭ ماسەلەلەرى تىڭدالادى جانە ولاردى شەشۋ بويىنشا ناقتى شارالار قابىلدانادى.
"ازاماتتاردىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن اۋداننىڭ تۇراقتى دامۋى — ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز. بۇل جولدا تۇرعىنداردىڭ قولداۋى مەن پىكىرى ءبىز ءۇشىن وتە ماڭىزدى،" — دەيدى ءلاززات اۋەزحان قىزى.
اۋداننىڭ ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ، قاۋىپسىزدىك شارالارىن كۇشەيتۋ جانە تۇرعىنداردىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋ باعىتىندا اتقارىلعان جۇمىستار جەتىسۋ اۋدانىن الماتى قالاسىنىڭ ەڭ ۇزدىك اۋداندارىنىڭ بىرىنە اينالدىرۋعا ىقپال ەتۋدە.