كۇزگى اللەرگيا: مۇرىن ءبىتىپ، كوز جاساۋراسا نە ىستەۋ كەرەك؟

تاماق قىشىپ، مۇرىن بىتەلىپ، تەرىگە بورتپە شىعۋ... بۇل بەلگىلەردى كوپشىلىگىمىز قاراپايىم تۇماۋعا تەليمىز. الايدا مۇنداي جاعدايلار ءجيى قايتالانسا، ماسەلەنىڭ تۇپ-توركىنى مۇلدە باسقا دا، اللەرگيا دا بولۋى مۇمكىن. اqshamnews.kz كۇزگى اللەرگيادان ساقتانۋ ءۇشىن كەڭەس توپتاماسىن ۇسىنادى. 

اللەرگيا دەگەنىمىز نە؟

اللەرگيا - يممۋن جۇيەسى السىرەگەندە بولاتىن ەرەكشە كۇي. ياعني اعزا زيانسىز زاتتاردى ءقاۋىپتى دەپ قابىلداپ، قورعانىس رەاكسياسىن ىسكە قوسادى. مۇنداي زاتتار اللەرگەندەر دەپ اتالادى جانە ولار كۇندەلىكتى ومىردە ءار جەردە كەزدەسەدى:

• وسىمدىك توزاڭى - كوكتەم مەن جازدا ءجيى مازالايدى.

• جانۋارلاردىڭ قىلى - ۇيدەگى مىسىقتان باستاپ، كەزدەيسوق جانۋارعا دەيىن.

• شاڭ-توزاڭ - كوزگە كورىنبەيدى.

• تاماق ونىمدەرى - ءسۇت، جاڭعاق، جۇمىرتقا نەمەسە ءتىپتى كۇندەلىكتى اس.

• دارىلەر - از مولشەردە بولسا دا رەاكسيا تۋعىزۋى مۇمكىن.

يممۋن جۇيەسى مۇنداي اللەرگەندەرگە قارسى ارنايى انتيدەنەلەر (يممۋنوگلوبۋلين ە) بولەدى. مۇنىڭ سالدارى - قىشىنۋ، مۇرىننان سۋ اعۋ، قىزارۋ، كوزدىڭ جاساۋراۋى، ال اۋىر جاعدايدا كۆينكە ىسىگى نەمەسە انافيلاكسيا بولۋى ىقتيمال.

اللەرگيا بەلگىلەرى

اللەرگيا اركىمدە ءارتۇرلى بايقالادى. ەڭ كوپ تاراعان تۇرلەرى:

• اللەرگيالىق رينيت: مۇرىن بىتەلۋى، توقتاۋسىز تۇشكىرۋ، تۇندە تىنىس الۋدىڭ قيىنداۋى.

• اللەرگيالىق كونيۋنكتيۆيت: كوزدىڭ قىشۋى، قىزارۋى، "بىرنارسە تۇرعانداي" سەزىم.

• تەرى بەلگىلەرى: بورتپە، قىزارۋ، قابىرشاقتانۋ.

• ءقاۋىپتى جاعدايلار: كۆينكە ىسىگى (ەرىن، ءتىل، تاماق ءىسىنۋى)، انافيلاكتيكالىق شوك (قان قىسىمىنىڭ كۇرت تومەندەۋى، ەسىنەن تانۋ، ءولىم ءقاۋپى).

نەگە پايدا بولادى؟

كوپشىلىكتى مازالايتىن سۇراق: نەگە بىرەۋ گۇلزاردا ەركىن دەمالسا، ەكىنشىسى انتيگيستامينسىز ۇيدەن شىعا المايدى؟

باستى سەبەپتەر:

• تۇقىم قۋالاۋشىلىق: اتا-اناسىندا اللەرگيا بولسا، بالادا دامۋ ءقاۋپى ەكى ەسە ارتادى.

• ەكولوگيا: لاس اۋا، حيميا، سينتەتيكا.

• تاماقتانۋ: دارۋمەنسىز، ءبىرسارىندى تاعام يممۋنيتەتتى السىرەتەدى.

• سترەسس جۇيەنى قاجىتادى.

• اللەرگەندەرمەن تۇراقتى بايلانىس: شاڭ، ءجۇن، كوگەرۋ، تۇرمىستىق حيميا.

نەگىزگى تۇرلەرى

• تاعامدىق اللەرگيا (ءسۇت، جاڭعاق، تەڭىز ونىمدەرى).

• تۇرمىستىق اللەرگيا (شاڭ، كوگەرۋ، كەنەلەر).

• توزاڭدىق اللەرگيا (ماۋسىمدىق پوللينوز).

• دارىلىك اللەرگيا (انتيبيوتيكتەر، اۋىرسىنۋدى باساتىن دارىلەر).

• جاندىكتەر شاققاننان بولاتىن اللەرگيا (ارا، ماسا، ت.ب.).

دياگنوستيكا

اللەرگيانى ءوز بەتىڭىزشە انىقتاۋ قيىن. مىندەتتى تۇردە اللەرگولوگقا قارالۋ قاجەت. دارىگەر:

• انامنەز جينايدى (ءومىر سالتى، تاماقتانۋ، بەلگىلەر)؛

• تەرى سىناماسىن جاسايدى؛

• قان تالداۋىن وتكىزەدى (يممۋنوگلوبۋلين ە دەڭگەيىن انىقتايدى).

ەمدەۋ جولدارى

ءوز بەتىمەن ەمدەلۋ دە ءقاۋىپتى. ەم ءار ادامعا جەكە تاعايىندالادى.

• اللەرگەننەن اۋلاق بولۋ - ەڭ باستى قادام.

• دارىلەر: انتيگيستاميندەر، تامىر تارىلتقىش مۇرىن تامشىلارى، گورمون جاقپالار.

• اسيت تەراپياسى: اللەرگەندى از مولشەردە ەنگىزىپ، اعزانى ۇيرەتۋ.

دارىلەر تەك بەلگىلەردى جەڭىلدەتەدى، ءبىراق تۇپكى سەبەپتى جويمايدى.

الدىن الۋ

اللەرگيانى بولدىرماۋ مۇمكىن ەمەس، ءبىراق ونىڭ ىقپالىن ازايتۋعا بولادى:

• ءۇيدى ءجيى تازالاپ، دىمقىلداپ ءسۇرتۋ.

• بەلگىلى اللەرگەندەردەن الشاق بولۋ.

• دۇرىس تاماقتانۋ، كوكونىس پەن جەمىس جەۋ.

• گيپواللەرگەندى تۇرمىستىق جانە كۇتىم قۇرالدارىن پايدالانۋ.

• يممۋنيتەتتى كۇشەيتۋ: سپورت، ۇيقى، سترەستى ازايتۋ.