كليمات وزگەرىسىنىڭ تاعى ءبىر سالدارى بەلگىلى بولدى

امەريكالىق جانە جۇڭگو عالىمدارى كليمات وزگەرىسىنىڭ تاعى  ءبىر سالدارىن انىقتادى - جەر شارىنا تارالاتىن جىلۋ تولقىنى باياۋلايدى.

بۇل قۇبىلىس ءوز كەزەگىندە اپتاپ ىستىقتى كۇشەيتەدى. بۇل جايىندا islam.kz پورتالى Science Advances مەرزىمدى باسىلىمىنا سىلتەمە جاساي وتىرىپ ءمالىم ەتەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.

1979 جىلدان بەرى جاھاندىق جىلۋ تولقىندارى 20 پايىزعا باياۋ قوزعالىپ، 67 پايىزعا جيىرەك پايدا بولعان. سونىمەن بىرگە، جىلۋ تولقىنى كەزىندەگى ەڭ جوعارى تەمپەراتۋرا 40 پايىزعا جوعارىلاپ، «تەرميالىق كۇمبەز» (ياعني، اپتاپ ىستىق قامتىلاتىن كەڭىستىك) استىنداعى اۋماق ۇلعايعان. 1979 جىلدان 1983 جىلعا دەيىن جاھاندىق ىستىق تولقىنى ورتا ەسەپپەن سەگىز كۇنگە سوزىلسا، 2016 جىلدان 2020 جىلعا دەيىن ونىڭ ۇزاقتىعى 12 كۇنگە ارتىپ كەتكەن. جىلۋ تولقىندارى ەڭ كوپ باياۋلاعان ايماقتارعا افريكا قۇرلىعى، سولتۇستىك امەريكا جانە اۆستراليا جاتادى. كومپيۋتەرلىك مودەلدەۋ ناتيجەسى مۇنداي قۇبىلىستىڭ كومىردى، مۇنايدى جانە تابيعي گازدى وندىرۋمەن جانە پايدالانۋمەن بايلانىستى ەكەنىن كورسەتىپ بەردى.

جاھاندىق جىلىنۋ اتموسفەرالىق تولقىندى السىرەتەدى، وعان جىلى اۋا ماسساسىن جىلجىتاتىن رەاكتيۆتى اعىندار تاۋەلدى بولادى. ەگەر اتموسفەراعا بولىنەتىن پارنيكتىك گازدار مولشەرى ارتا بەرسە جانە دەرەۋ ءتيىمدى شارالار قابىلدانباسا، ۇزاعىراق، ۇزاققا سوزىلاتىن جانە باياۋ قوزعالاتىن جىلۋ تولقىندارى كەلەشەكتە ادام دەنساۋلىعى مەن قورشاعان ورتاعا وراسان زور زاردابى مەن زيان تيگىزەدى.