قازان قاقپانى قاعىپ تۇر. بۇل ايدىڭ قاھارلى قارا جەلى، تەنتەك مىنەزدى «بۇعى ءمۇيىز» امالى بار
23 قىركۇيەكتە كۇن مەن ءتۇن تەڭەلدى. «ميزام شۋاق» امالى ءجۇرىپ جاتىر. سۇمبىلە جۇلدىزى تۋدى. ەندى سۋدا سۇلىك ولەدى. سۋ سالقىنداپ، جىلقى شىبىن-شىركەيسىز، سۇلىكتەن ءقاۋىپسىز جايىلادى.
جىلقىنىڭ تۇگى جىلتىلداپ، ءوزى قۋتىڭداپ، ناعىز قوڭ جينايتىن كەزى وسى. اپتانىڭ سوڭىندا قازان ايى كىرەدى. بۇل ايدى بوزقىراۋ، كۇزەم ايى دەپ تە اتايدى. بۇل اتاۋلار وسى ايداعى اۋا رايى مەن اتقارىلاتىن شارۋاعا قاتىستى قويىلسا كەرەك.
قۇستار جىلى جاققا – مەكەنىنە ورالسا، مالشىلار قويدان كۇزەم الۋدى، كۇزەككە كوشۋدى باستايدى. بيە اعىتىلىپ، كۇزدىك سويىلادى. جاۋىن كوپ بولۋى سالدارىنان كۇن سالقىن تارتادى. قار ۇشقىنى ءبىلىنىپ، سۋعا مۇز قاتادى، بوزقىراۋ تۇسەدى. بۇلت قويۋلانادى. ءپىسىپ ۇلگەرمەگەن كوكونىس پەن ەگىن سۋىققا ۇرىنسا، حالىق ونى «قازان ۇردى» دەيدى.
قازان ايىنىڭ 9–14 جۇلدىزىندا «قاراجەل امالى»، 19–24 جۇلدىزىندا «بۇعى ءمۇيىز امالى» كىرەدى. قازان ايىندا كىشى قازان، ۇلكەن قازان اتالاتىن امالدار بار. كىشى قازان – 28 قىركۇيەكتەن كەيىن، 4-5 كۇن شاماسىندا وتەدى. كۇن سۋىتىپ، العاشقى سالقىندىق بولادى. جينالماعان ەگىنگە، كوكونىس پەن باقشا داقىلدارىنا ءقاۋىپ تونەتىنى وسى ۋاقىت. كىشى قازاندا جەل تۇرىپ، كۇن ازداپ سۋىتىپ، جاڭبىر جاۋادى. تۇششى شوپتەردىڭ بوياۋى وڭىپ قۋرايدى. ال اششى شوپتەر: شاعىر، سوراڭ، قارا جۋسان، الابوتا، ت.ب. پىسەدى، تۇشيدى. قازاق بۇل قۇبىلىستى «ءشوپتى قازاننىڭ قاعۋى» دەيدى. جوعارىدا اتالعان اششى شوپتەردى «قازان قاقپاي مال جەمەيدى. مال وسىرەتىن ەل بۇل شوپتەردى «قازان قاقپاي» شاپپايدى. قازان قاقپاي شابىلعان اششى ءشوپ مالدىڭ ىشىنە تيەدى، اس بولمايدى.
بۇگىن گريگوريانشا ايدىڭ سوڭعى اپتاسى (28)، قازاقشا (ەسكى ەسەپ بويىنشا) ايدىڭ جارتىسى (14)، اي ەسەبى بويىنشا، قىركۇيەكتىڭ ورتاسى (13). اپتا ايدىڭ ورتاسى مەن سوڭىنا ءدوپ كەلىپ تۇر. كۇن قۇبىلۋى، جاڭبىر جاۋۋى، سالقىندىق ورىن الۋى ىقتيمال... الداعى كۇندەرى 28 قىركۇيەك – 5 قازان ارالىعىندا اۋا رايى قۇبىلمالى بولادى. ەلىمىزدىڭ ءبىر ايماعىندا سالقىن بولسا، ەكىنشى ايماعىندا كۇن ىسيدى، ال الماتىدا تۇراقسىزدىق ورىن الادى: بىردە اشىق، بىردە جاۋىن، وقتا-تەكتە جەل تۇرادى...
كۇن سول قالپى سالقىندىقتى ساقتاپ قالادى دەۋدەن اۋلاقپىز. الدا ءالى «كەمپىر شۋاق» امالى بار...
بابالار بولجامى
قازاننىڭ قارا جەلىنە وراي جاسالعان جورامال:
*ەگەر بۇلت جەلگە قاراي كوشسە، وندا كەشىكپەي قار جاۋادى، بۇلت ورتاسىنان ىدىراسا، اۋا رايى بۇزىلادى.
*بۇلت شەتىنەن ىدىراسا، وندا اۋا رايىنىڭ وڭالايىن دەگەنى.
*وڭتۇستىكتەن ۇزاق سوققان جەل باعىتىن وزگەرتىپ، شىعىس جاقتان سوعار بولسا، اۋا رايى جاقسارادى.
*وڭتۇستىكتەن سوققان جەل باعىتىن وزگەرتىپ، باتىستان سوعار بولسا، اۋا رايى بۇلىنەدى.
*بۇلت كوكجيەكتەن بۋداق-بۋداق وركەشتەنە كوتەرىلىپ، ىلە-شالا كورىنبەي كەتسە، وندا قاتتى جەل تۇرىپ، قاقاعان اياز بولماق، بۇلت وركەشتەنگەن كۇيى كوتەرىلە بەرسە، قالىڭ قاردىڭ بەلگىسى.